DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Kieszkowski, Witold; Zachwatowicz, Jan: Sprawozdanie z objazdu województwa Pomorskiego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.34807#0044
i wyraźnego zaniedbywania przez rząd zaborczy tych, których z poł-
skości nie dało się obedrzeć. Dotyczy to zwłaszcza nagrobków. Są
one prawie wszystkie w złym stanie, mocno uszkodzone i poobtłu-
kiwane. Napisy na nich z reguły były rozmyśłnie zacierane, jak
np. na epitafjach w Lubawie i Lisewie, łub poobtłukiwane, jak np.
częściowo w nagrobku biskupa Piotra Kostki w Chełmży. Często
również pastwą nienawiści padały herby, starannie usunięte zapo-
mocą obtłuczenia. Na karb niedbałstwa położyć naieży zły stan
epitafjum Jana Kostki w Lisewie, w którym prawie wszystkie figu-
ry mają poutrącane głowy i ręce, a całość powieczona jest grubą war-
stwą farby otejnej. Skandaiem wreszcie jest dokonane jeszcze za
czasów niemieckich przepołowienie tak interesującego zabytku, jak
nagrobek Marcina Berzewiczego w kościeie ewangeiickim w Lisno-
wie. Można jednak mieć nadzieję, że dzięki zainteresowaniom, ja-
kie przejawia dia spraw artystycznych i opieki nad zabytkami Pa-
sterz djecezji, J. E. ks. biskup Okoniewski, oraz pomocy i fachowe-
go nadzoru odpowiednich organów państwowych, szkody te, wyrzą-
dzone przez zaborcę, zostaną usunięte.
Dwór. Plan /7r3y2;'e;HM.
LITERATURA.
P. Ber/fwr.' Ornamentale Vorlage-Blatter des 15 bis 18 Jh. Leipzig 1926;
G. CAmarąy/źsAP Nagrobek biskupa Piotra Kostki w Chetmży. Odb. z Rocz. Ul
(1928) Korporacji Studentów Uniwersytetu Poznańskiego „Pomerania".
G. Ctrny.' Danzigs Kunst und Kultur im 16 und 17 Jh. Frakfurt a. M. 1910; 77.
FArfnAsrg.' Die Kunst am Hofe der Herzôge von Preussen. Berlin u. Leipzig
1899; As. 7*. G/smaia.* Kronika Benedyktynek chełmińskich (1578-1619), cz. H,
Zapiski Tow. Nauk. w Toruniu, r. 1928, z. 1-3; F. Darfrg.' Flandriche Wohn-
haus-Architektur. Berlin 1916; P. TPdPAe.' Cornelis Floris ud die Florisdecora-
tlon. Berlin 1913; J. Parsa.' Die Bau-und Kunstdenkmâler der Prowinz Westpreus-
sen. Danzig 1884-98; P. Jassan.* Der Omamentstich. Berlin 1920; /V. PaAra/.' Alt-
Antwerpen. München 1917; A. FrocA.' Architektur der Niderlande. Leipzig s. a.;
A DWaar: Danzig. Berühmte Kunststâtten, Nr. 19. Leipzig 1913; As. B. TMaAow-
sAA Sztuka na Pomorzu, jej dzieje i zabytki. Toruń 1932; A 5e/nraa.'Die Grab .
denkmaler der Marienkirche zu Thorn. Mitteilungen des Coppernicus — Ve-
reins f. Wissenschaft u. Kunst. Toruń 1892, z. Vil. A G/ArrcA; Geschichte der Bild-
hauerkunst in Ostpreussen. Konigsberg 1926-1929; F. Varmaa/a/:.' Handboek tot
de geschiedenis der nederlandsche bouwkunst. Gravenhage 1931
22
skości nie dało się obedrzeć. Dotyczy to zwłaszcza nagrobków. Są
one prawie wszystkie w złym stanie, mocno uszkodzone i poobtłu-
kiwane. Napisy na nich z reguły były rozmyśłnie zacierane, jak
np. na epitafjach w Lubawie i Lisewie, łub poobtłukiwane, jak np.
częściowo w nagrobku biskupa Piotra Kostki w Chełmży. Często
również pastwą nienawiści padały herby, starannie usunięte zapo-
mocą obtłuczenia. Na karb niedbałstwa położyć naieży zły stan
epitafjum Jana Kostki w Lisewie, w którym prawie wszystkie figu-
ry mają poutrącane głowy i ręce, a całość powieczona jest grubą war-
stwą farby otejnej. Skandaiem wreszcie jest dokonane jeszcze za
czasów niemieckich przepołowienie tak interesującego zabytku, jak
nagrobek Marcina Berzewiczego w kościeie ewangeiickim w Lisno-
wie. Można jednak mieć nadzieję, że dzięki zainteresowaniom, ja-
kie przejawia dia spraw artystycznych i opieki nad zabytkami Pa-
sterz djecezji, J. E. ks. biskup Okoniewski, oraz pomocy i fachowe-
go nadzoru odpowiednich organów państwowych, szkody te, wyrzą-
dzone przez zaborcę, zostaną usunięte.
Dwór. Plan /7r3y2;'e;HM.
LITERATURA.
P. Ber/fwr.' Ornamentale Vorlage-Blatter des 15 bis 18 Jh. Leipzig 1926;
G. CAmarąy/źsAP Nagrobek biskupa Piotra Kostki w Chetmży. Odb. z Rocz. Ul
(1928) Korporacji Studentów Uniwersytetu Poznańskiego „Pomerania".
G. Ctrny.' Danzigs Kunst und Kultur im 16 und 17 Jh. Frakfurt a. M. 1910; 77.
FArfnAsrg.' Die Kunst am Hofe der Herzôge von Preussen. Berlin u. Leipzig
1899; As. 7*. G/smaia.* Kronika Benedyktynek chełmińskich (1578-1619), cz. H,
Zapiski Tow. Nauk. w Toruniu, r. 1928, z. 1-3; F. Darfrg.' Flandriche Wohn-
haus-Architektur. Berlin 1916; P. TPdPAe.' Cornelis Floris ud die Florisdecora-
tlon. Berlin 1913; J. Parsa.' Die Bau-und Kunstdenkmâler der Prowinz Westpreus-
sen. Danzig 1884-98; P. Jassan.* Der Omamentstich. Berlin 1920; /V. PaAra/.' Alt-
Antwerpen. München 1917; A. FrocA.' Architektur der Niderlande. Leipzig s. a.;
A DWaar: Danzig. Berühmte Kunststâtten, Nr. 19. Leipzig 1913; As. B. TMaAow-
sAA Sztuka na Pomorzu, jej dzieje i zabytki. Toruń 1932; A 5e/nraa.'Die Grab .
denkmaler der Marienkirche zu Thorn. Mitteilungen des Coppernicus — Ve-
reins f. Wissenschaft u. Kunst. Toruń 1892, z. Vil. A G/ArrcA; Geschichte der Bild-
hauerkunst in Ostpreussen. Konigsberg 1926-1929; F. Varmaa/a/:.' Handboek tot
de geschiedenis der nederlandsche bouwkunst. Gravenhage 1931
22