DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Chmarzyński, Gwido: Obraz Ukrzyżowania z Lignów na Pomorzu
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.34807#0069
od najwcześniejszego pojawienia się malarstwa sztaiugowego. Ze-
stawienie postaci sprawiediiwego setnika z Lignów z tąż postacią
na westfaiskiem Ukrzyżowaniu z Wehrden (obecnie w Frankfurcie
1360 — 80) t°) pouczy o iinji rozwojowej tej charakterystycznej choć-
by postaci w obrębie regjonu. Szereg wspótnych rekwizytów, ak-
cesoryj orazszczegóinych formainych ujęć i ugrupowań osób w obra-
zie naszym i dziełach w centraii westfaiskiej powstałych wskazuje
na genezę jednoiitą Gołgoty łignowskiej. Pewne naieciałości ko-
iońskie") są również charakterystyczne dia formowania się styiu
Konrada i wogóie maiarstwa westfatskiego na przełomie X!V/XV
wieku.
Obraz z Lignów jest znamiennem zjawiskiem na Pomorzu wo-
bec współczesnych przemożnych jeszcze infiłtracyj estetycznych
form czeskich na ziemie pruskie; pojawienie się w tym czasie or-
jentacji zachodniej (m. i. także na częściach dawnego ołtarza wiei-
kiego w kość. Marjackim w Toruniu) wskazuje na przesyt kończą-
cych się probiemów bohemizujących, które na terytorjum północno-
niemieckiem zapłodniły twórczość maiarską do nowych rozwiązań
autonomicznych, w których orbicie — przy równoczesnej innej za-
chodniej konjunkturze artystycznej — znaiazło się maiarstwo west-
faiskie^).
P R Z Y P t S Y:
1. Obraz wymieniają ogóinie: 77<?7s^: Bau — u. Kunstdenkmałer... West-
preussen, t. 1., 4, p. 276; Diecezja Chełmińska. Zarys histor.-staty-
styczny. Peipiin 1928, p. 274; Ks. 3. MaAowsAf: Sztuka na Pomorzu.
Toruń 1932. p. 64. Obszerniej nieco omówił to dzieło 3. ScA/nld: Die
biłdende Kunst in Preussen zur Zeit des deutschen Ritterordens
w monogr. zbiór. Die Provinz Westpreussen in Wort u. Biid 2, t. H
Danzig 1915, p. 455. Wiadomość o darowaniu obrazu kościołowi iignow-
skiemu zawdzięczam p. Konserwatorowi dr. 3. .SGzMfdoTM — Maibork.
2. 3c7;mfd, ]. c.
3. 77. FArpnłwg: Deutsche Maierei u. Piastik von 1350 — 1450. Bonn-
Leipzig 1920, p. 84 sq., fig. 70 — 76. W. Hnfânge der Ta-
feimaierei. Leipzig 1924, p. 276, fig. 91 — 92.
4. op. cit. p. 200 sq., fig. 62 sq. 3urg^r — — 3^7/z: Die
Deutsche Małerei. Berlin — Neubabeisberg 1917, t. H., fig. 487 sq., p. 393.
77. Die Kunst der Gotik. Berłin 1928, p. 135, fig. 583. C. G. 77<?7-
sc: Norddeutsche Maierei. Leipzig 1918, tab. Xiil.
5. Ca 1400 —1420: Warrendorf i łsseihorst (Landesmuseum Monaster),
Darup, Waiiraf — Richartz —Museum w Kolonji Nr. 8 a i 367, Pauis-
kirche w Soest, Lambertikirche w Hiidesheim, Gottingen (Welfenmu-
seum w Hanowerze) i t. p. 3M/-gw ——3<?7%, op. cit., fig. 498 —
502, 513, 515; Katałog Wailraf—Richartz — Museum: Die altesten
deutschen Gemaide 1300 — 1430, cz. !, Kôin 1923, fig. p. 43 i 54.
6. 77p7æ op. cit. tab. 5 (dia nauki posiada już tyiko ta reprodukcja zna-
czenie, wobec późniejszego fatałnego odnowienia maiowidła w pocz.
41
stawienie postaci sprawiediiwego setnika z Lignów z tąż postacią
na westfaiskiem Ukrzyżowaniu z Wehrden (obecnie w Frankfurcie
1360 — 80) t°) pouczy o iinji rozwojowej tej charakterystycznej choć-
by postaci w obrębie regjonu. Szereg wspótnych rekwizytów, ak-
cesoryj orazszczegóinych formainych ujęć i ugrupowań osób w obra-
zie naszym i dziełach w centraii westfaiskiej powstałych wskazuje
na genezę jednoiitą Gołgoty łignowskiej. Pewne naieciałości ko-
iońskie") są również charakterystyczne dia formowania się styiu
Konrada i wogóie maiarstwa westfatskiego na przełomie X!V/XV
wieku.
Obraz z Lignów jest znamiennem zjawiskiem na Pomorzu wo-
bec współczesnych przemożnych jeszcze infiłtracyj estetycznych
form czeskich na ziemie pruskie; pojawienie się w tym czasie or-
jentacji zachodniej (m. i. także na częściach dawnego ołtarza wiei-
kiego w kość. Marjackim w Toruniu) wskazuje na przesyt kończą-
cych się probiemów bohemizujących, które na terytorjum północno-
niemieckiem zapłodniły twórczość maiarską do nowych rozwiązań
autonomicznych, w których orbicie — przy równoczesnej innej za-
chodniej konjunkturze artystycznej — znaiazło się maiarstwo west-
faiskie^).
P R Z Y P t S Y:
1. Obraz wymieniają ogóinie: 77<?7s^: Bau — u. Kunstdenkmałer... West-
preussen, t. 1., 4, p. 276; Diecezja Chełmińska. Zarys histor.-staty-
styczny. Peipiin 1928, p. 274; Ks. 3. MaAowsAf: Sztuka na Pomorzu.
Toruń 1932. p. 64. Obszerniej nieco omówił to dzieło 3. ScA/nld: Die
biłdende Kunst in Preussen zur Zeit des deutschen Ritterordens
w monogr. zbiór. Die Provinz Westpreussen in Wort u. Biid 2, t. H
Danzig 1915, p. 455. Wiadomość o darowaniu obrazu kościołowi iignow-
skiemu zawdzięczam p. Konserwatorowi dr. 3. .SGzMfdoTM — Maibork.
2. 3c7;mfd, ]. c.
3. 77. FArpnłwg: Deutsche Maierei u. Piastik von 1350 — 1450. Bonn-
Leipzig 1920, p. 84 sq., fig. 70 — 76. W. Hnfânge der Ta-
feimaierei. Leipzig 1924, p. 276, fig. 91 — 92.
4. op. cit. p. 200 sq., fig. 62 sq. 3urg^r — — 3^7/z: Die
Deutsche Małerei. Berlin — Neubabeisberg 1917, t. H., fig. 487 sq., p. 393.
77. Die Kunst der Gotik. Berłin 1928, p. 135, fig. 583. C. G. 77<?7-
sc: Norddeutsche Maierei. Leipzig 1918, tab. Xiil.
5. Ca 1400 —1420: Warrendorf i łsseihorst (Landesmuseum Monaster),
Darup, Waiiraf — Richartz —Museum w Kolonji Nr. 8 a i 367, Pauis-
kirche w Soest, Lambertikirche w Hiidesheim, Gottingen (Welfenmu-
seum w Hanowerze) i t. p. 3M/-gw ——3<?7%, op. cit., fig. 498 —
502, 513, 515; Katałog Wailraf—Richartz — Museum: Die altesten
deutschen Gemaide 1300 — 1430, cz. !, Kôin 1923, fig. p. 43 i 54.
6. 77p7æ op. cit. tab. 5 (dia nauki posiada już tyiko ta reprodukcja zna-
czenie, wobec późniejszego fatałnego odnowienia maiowidła w pocz.
41