DOI article:
Wspomnienia pośmiertne
DOI article:Chrzanowski, Tadeusz: Hanna Pieńkowska: 1917-1976
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.48235#0411
HANNA PIEŃKOWSKA
1917—1976
W dniu 18 czerwca 1976 r. zmarła w Krakowie po dłu-
giej chorobie Hanna Pieńkowska, przez lat trzydzieści peł-
niąca funkcję Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Moż-
na rzec śmiele, że utracenie przez Nią owego pola działania,
któremu poświęciła najlepsze lata swojego życia, przyczy-
niło się do nagłego wybuchu choroby, która Ją zabrała w peł-
ni sił, odrywając od licznych rozpoczętych prac i badań. Jej
odejście znaczy koniec pewnej epoki w dziejach konserwa-
torstwa naszego kraju.
Urodziła się w 1917 r. w dalekim Żytomierzu jako córka
lekarza, który po przeniesieniu się do Krakowa zyskał tu
dużą sławę. Odtąd już na zawsze związała się z tym miastem,
a jeszcze mocniej z otaczającymi je obszarami, szczególnie
zaś z Tatrami i Podhalem.
Rozpoczęte przed wojną studia z zakresu historii sztuki
na Uniwersytecie Jagiellońskim ukończyła zaraz po wojnie,
uzyskując w 1945 r. stopień magisterski na podstawie pracy
o średniowiecznych witrażach w kościele Bożego Ciała w Kra-
kowie. W 1950 r. obroniła pracę doktorską napisaną pod
kierunkiem prof. Yojsława Mole; poświęcona zagadnieniu
ikon sądeckich z XVII i XVIII w. została w sporych frag-
mentach opublikowana w 1971 r. w tomie XII ,,Rocznika
Sądeckiego”. Temat dysertacji łączył się bezpośrednio z pra-
cą, którą rozpoczęła natychmiast po uzyskaniu magisterium,
bowiem od r. 1945 zatrudniona była w Urzędzie Konserwa-
torskim i brała czynny udział w zabezpieczeniu zabytków
cerkiewnych na obszarach Beskidu Sądeckiego.
Kiedy stanowisko Konserwatora Wojewódzkiego objął
prof. dr Józef E. Dutkiewicz Hanna Pieńkowska została
jego zastępcą; do końca uważała też profesora za swego na-
uczyciela i wcielała w życie te koncepcje, które on wypraco-
wał. W 1951 r. prof. Dutkiewicz ustąpił ze stanowiska w zwią-
zku z tworzeniem samodzielnego Wydziału Konserwacji przy
Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dr Pieńkowska zos-
tała wówczas powołana na stanowisko Konserwatora Zabyt-
ków przy Wojewódzkiej Radzie Narodowej w Krakowie
i pozostała na nim przez lat 24 czyli do chwili reorganizacji
administracji terenowej. W 1975 r. została Pełnomocnikiem
Generalnego Konserwatora d/s ochrony dóbr kultury na ob-
szarze Małopolski Południowej.
Zmarła była osobą niezwykle aktywną, biorącą udział
w wielu komisjach i w działalności społecznej. Była członkiem
Komisji Teorii i Historii Sztuki Oddziału Krakowskiego PAN,
członkiem Komitetu Narodowego IGOM i ICOMOS. Działała
owocnie w Stowarzyszeniu Historyków Sztuki pełniąc przez
kilka lat funkcję prezesa Oddziału Krakowskiego. Również
przez kilka lat uczestniczyła jako członek zaproszony w Ra-
dzie Kultury Sekcji Muzeów i Ochrony Zabytków Minister-
stwa Kultury i Sztuki. Odznaczona była wieloma odznacze-
niami, z nich najwyższym: Krzyżem kawalerskim Orderu
Odrodzenia Polski. Niestety nie było Jej dane doczekać ha-
bilitacji: praca Związki artystyczne terenów przykarpackich
w dobie kontrreformacji złożona została recenzentom, kiedy
Hanny Pieńkowskiej tak nagle i niespodziewanie zabrakło
pośród, nas.
W ramach krótkiego nekrologu nie sposób omówić sze-
rzej Jej wielostronnej działalności i muszę się ograniczyć do
suchego odnotowania głównych kierunków działań konser-
watorskich i wyliczenia jedynie najważniejszych prac spo-
śród istotnie ogromnego dorobku naukowego, teoretyczno-
-konserwatorskiego i popularyzatorskiego.
Główne kierunki działania konserwatorskiego można
ująć w kilku podstawowych punktach, które lepiej niż przy-
taczanie dziesiątków realizacji zobrazować mogą koncepcje
wcielane w życie przez dr Hannę Pieńkowską. I nie sposób
ustawić owych zagadnień w jakiejkolwiek hierarchizującej
391
1917—1976
W dniu 18 czerwca 1976 r. zmarła w Krakowie po dłu-
giej chorobie Hanna Pieńkowska, przez lat trzydzieści peł-
niąca funkcję Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Moż-
na rzec śmiele, że utracenie przez Nią owego pola działania,
któremu poświęciła najlepsze lata swojego życia, przyczy-
niło się do nagłego wybuchu choroby, która Ją zabrała w peł-
ni sił, odrywając od licznych rozpoczętych prac i badań. Jej
odejście znaczy koniec pewnej epoki w dziejach konserwa-
torstwa naszego kraju.
Urodziła się w 1917 r. w dalekim Żytomierzu jako córka
lekarza, który po przeniesieniu się do Krakowa zyskał tu
dużą sławę. Odtąd już na zawsze związała się z tym miastem,
a jeszcze mocniej z otaczającymi je obszarami, szczególnie
zaś z Tatrami i Podhalem.
Rozpoczęte przed wojną studia z zakresu historii sztuki
na Uniwersytecie Jagiellońskim ukończyła zaraz po wojnie,
uzyskując w 1945 r. stopień magisterski na podstawie pracy
o średniowiecznych witrażach w kościele Bożego Ciała w Kra-
kowie. W 1950 r. obroniła pracę doktorską napisaną pod
kierunkiem prof. Yojsława Mole; poświęcona zagadnieniu
ikon sądeckich z XVII i XVIII w. została w sporych frag-
mentach opublikowana w 1971 r. w tomie XII ,,Rocznika
Sądeckiego”. Temat dysertacji łączył się bezpośrednio z pra-
cą, którą rozpoczęła natychmiast po uzyskaniu magisterium,
bowiem od r. 1945 zatrudniona była w Urzędzie Konserwa-
torskim i brała czynny udział w zabezpieczeniu zabytków
cerkiewnych na obszarach Beskidu Sądeckiego.
Kiedy stanowisko Konserwatora Wojewódzkiego objął
prof. dr Józef E. Dutkiewicz Hanna Pieńkowska została
jego zastępcą; do końca uważała też profesora za swego na-
uczyciela i wcielała w życie te koncepcje, które on wypraco-
wał. W 1951 r. prof. Dutkiewicz ustąpił ze stanowiska w zwią-
zku z tworzeniem samodzielnego Wydziału Konserwacji przy
Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dr Pieńkowska zos-
tała wówczas powołana na stanowisko Konserwatora Zabyt-
ków przy Wojewódzkiej Radzie Narodowej w Krakowie
i pozostała na nim przez lat 24 czyli do chwili reorganizacji
administracji terenowej. W 1975 r. została Pełnomocnikiem
Generalnego Konserwatora d/s ochrony dóbr kultury na ob-
szarze Małopolski Południowej.
Zmarła była osobą niezwykle aktywną, biorącą udział
w wielu komisjach i w działalności społecznej. Była członkiem
Komisji Teorii i Historii Sztuki Oddziału Krakowskiego PAN,
członkiem Komitetu Narodowego IGOM i ICOMOS. Działała
owocnie w Stowarzyszeniu Historyków Sztuki pełniąc przez
kilka lat funkcję prezesa Oddziału Krakowskiego. Również
przez kilka lat uczestniczyła jako członek zaproszony w Ra-
dzie Kultury Sekcji Muzeów i Ochrony Zabytków Minister-
stwa Kultury i Sztuki. Odznaczona była wieloma odznacze-
niami, z nich najwyższym: Krzyżem kawalerskim Orderu
Odrodzenia Polski. Niestety nie było Jej dane doczekać ha-
bilitacji: praca Związki artystyczne terenów przykarpackich
w dobie kontrreformacji złożona została recenzentom, kiedy
Hanny Pieńkowskiej tak nagle i niespodziewanie zabrakło
pośród, nas.
W ramach krótkiego nekrologu nie sposób omówić sze-
rzej Jej wielostronnej działalności i muszę się ograniczyć do
suchego odnotowania głównych kierunków działań konser-
watorskich i wyliczenia jedynie najważniejszych prac spo-
śród istotnie ogromnego dorobku naukowego, teoretyczno-
-konserwatorskiego i popularyzatorskiego.
Główne kierunki działania konserwatorskiego można
ująć w kilku podstawowych punktach, które lepiej niż przy-
taczanie dziesiątków realizacji zobrazować mogą koncepcje
wcielane w życie przez dr Hannę Pieńkowską. I nie sposób
ustawić owych zagadnień w jakiejkolwiek hierarchizującej
391