DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Artykuły
DOI Artikel:Lameński, Lechosław: Antoni Michalak - Malary mistycznego światła
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48914#0091
ANTONI MICHALAK
12. Znamienne, że portrety malowane farbami olejnymi - w
latach pięćdziesiątych i następnych - wykazują general-
nie zastój, znaczny spadek inwencji twórczej artysty.
Tymczasem bardzo liczne, powstałe w tym samym czasie
portrety rysowane sangwiną (wł. rodziny artysty), urze-
kają nie tylko trafnością charakterystyki rysów twarzy,
ale także lekkością i świeżością kreski.
13. WYCZESANY, o. c.
14. A. MICHALAK, Antoni Michalak 1899-1975. Katalog
wystawy malarstwa, [słowo wstępne]. Muzeum Kazimie-
rza Dolnego 1975. b.n.s.
15. Powyższy artykuł dotyczył tego co w twórczości artysty
najważniejsze: obrazów religijnych i portretów, ale prze-
cież Antoni Michalak malował także obrazy rodzajowe.
Na pewno za taki uchodzić może wzmiankowany w tek-
ście obraz Bajka o szczęśliwym człowieku, z 1925 r.
Wiemy jeszcze o istnieniu co najmniej kilku (a może
nawet kilkunastu) kompozycji rodzajowych. Najbardziej
efektownie prezentuje się duże płótno (220,0 x 220,0 cm)
Pobieranie cła wodnego w mieście Bydgoszczy, 1928-
1929, Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy, którym Micha-
lak wygrał zamknięty konkurs ogłoszony przez Radę
miasta. Pod koniec lat dwudziestych artysta namalował
parę kolejnych obrazów rodzajowych, których los nie jest
obecnie znany. Były to: Słoneczny rycerz i Rybak (oba z
1929 r.), a także Grajek, Dziewczyny w wiankach i Siew-
ca. Prawdopodobnie było ich znacznie więcej o czym
świadczą-pośrednio-młodzieńcze akwarele (zok. 1923
r.) przedstawiające Pieczenie chleba, Znoszenie wora z
mąką czy Powrót znad rzeki. Za obraz rodzajowo-sym-
boliczny może wreszcie uchodzić również duże, bardzo
sugestywne płótno Exodus, z 1933 r. (wł. rodziny artysty).
Lechosław Lameński
ANTONI MICHALAK - PAINTER OF MYSTICAL LIGHT
Summary
The name Antoni Michalak (1902-1975) figures
prominently among the artists appearing in Kazimierz
Dolny for a longer period. Bom in Kozłów Szlachecki
near Sochaczew, this student of Tadeusz Pruszkowski
from the School of Fine Arts in Warsaw and member of
the Brethren of St. Lucas settled in the small town on the
Vistula and remained faithful to it to the end.
Antoni Michalak painted profusely and heartily,
above all religious pictures oflarge format, portraits and
also, sporadically, genre and symbolic paintings,
starting with his diploma'd Tale of a happy man from
1925 which won him early recognition and ensured him
a leading position among the Brethren.
More than anything else Michalak's religious paintings
have given his work significance in the history of Polish
20th. century art, these being dominated by passional
themes (eg The Crucifocion with St. Mary Magdalene),
composed to a large extent on order for specified church
interiors. While applying a simplified plasticity of figure
and a dark colour scheme upheld with browns, the artist
heightened dramatic effect throught his use in each case of
flashes on the tail end of a mystical light falling from
various invisible sources. An inseperable element in these
religious compositions are selected motifs from the
townscape of Kazimierz Dolny depicted as a background
between the figures and heroes of the drama.
While the religious pictures composed smoothly and
finely (even to the degree of appearing scumbled),
maintained to a certain degree in a style of painting
resembling that of Pruszkowski and practised by the St.
Lucas Brethren, Michalak's portraits are in decisive
contrast to them. Using almost exclusively warm
colours, applying them softly and with vigour, the artist
created a canvas coming close to the postimpressionist
concept ofbuilding paintings with colour. The freshness
of shades and joy of life accompanies Michalak's
canvases from the 1930s (especially striking is the
portrait of Wanda Hoffman from 1939). Later (to be
precise, after 1945), the artist's paintings gradually lose
their spirit, becoming increasingly monochromatic and
less serene.
Even though he treated the landscape marginally,
Antoni Michalak nevertheless started and ended his
artistic career with landscape paintings. Around a score
of landscape studies from his youth exhibited at plein-air
exhibitions organised at Płock and Kartuzy in the years
1919-'22 foreshadowed the birth of a pure-bred
landscape artist. And even though his creative work was
to become dominated at a later stage by almost
exclusively religious paintings and portraits, on
occasions - as if for the artist's own pleasure - Michalak
would compose the odd canvas depicting fragments of
his beloved Kazimierz. One of his last works was Spring
(from 1972), an artistic record and recollection of reality
which had essentially come to an end in 1939.
Translated by Peter Martyn
81
12. Znamienne, że portrety malowane farbami olejnymi - w
latach pięćdziesiątych i następnych - wykazują general-
nie zastój, znaczny spadek inwencji twórczej artysty.
Tymczasem bardzo liczne, powstałe w tym samym czasie
portrety rysowane sangwiną (wł. rodziny artysty), urze-
kają nie tylko trafnością charakterystyki rysów twarzy,
ale także lekkością i świeżością kreski.
13. WYCZESANY, o. c.
14. A. MICHALAK, Antoni Michalak 1899-1975. Katalog
wystawy malarstwa, [słowo wstępne]. Muzeum Kazimie-
rza Dolnego 1975. b.n.s.
15. Powyższy artykuł dotyczył tego co w twórczości artysty
najważniejsze: obrazów religijnych i portretów, ale prze-
cież Antoni Michalak malował także obrazy rodzajowe.
Na pewno za taki uchodzić może wzmiankowany w tek-
ście obraz Bajka o szczęśliwym człowieku, z 1925 r.
Wiemy jeszcze o istnieniu co najmniej kilku (a może
nawet kilkunastu) kompozycji rodzajowych. Najbardziej
efektownie prezentuje się duże płótno (220,0 x 220,0 cm)
Pobieranie cła wodnego w mieście Bydgoszczy, 1928-
1929, Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy, którym Micha-
lak wygrał zamknięty konkurs ogłoszony przez Radę
miasta. Pod koniec lat dwudziestych artysta namalował
parę kolejnych obrazów rodzajowych, których los nie jest
obecnie znany. Były to: Słoneczny rycerz i Rybak (oba z
1929 r.), a także Grajek, Dziewczyny w wiankach i Siew-
ca. Prawdopodobnie było ich znacznie więcej o czym
świadczą-pośrednio-młodzieńcze akwarele (zok. 1923
r.) przedstawiające Pieczenie chleba, Znoszenie wora z
mąką czy Powrót znad rzeki. Za obraz rodzajowo-sym-
boliczny może wreszcie uchodzić również duże, bardzo
sugestywne płótno Exodus, z 1933 r. (wł. rodziny artysty).
Lechosław Lameński
ANTONI MICHALAK - PAINTER OF MYSTICAL LIGHT
Summary
The name Antoni Michalak (1902-1975) figures
prominently among the artists appearing in Kazimierz
Dolny for a longer period. Bom in Kozłów Szlachecki
near Sochaczew, this student of Tadeusz Pruszkowski
from the School of Fine Arts in Warsaw and member of
the Brethren of St. Lucas settled in the small town on the
Vistula and remained faithful to it to the end.
Antoni Michalak painted profusely and heartily,
above all religious pictures oflarge format, portraits and
also, sporadically, genre and symbolic paintings,
starting with his diploma'd Tale of a happy man from
1925 which won him early recognition and ensured him
a leading position among the Brethren.
More than anything else Michalak's religious paintings
have given his work significance in the history of Polish
20th. century art, these being dominated by passional
themes (eg The Crucifocion with St. Mary Magdalene),
composed to a large extent on order for specified church
interiors. While applying a simplified plasticity of figure
and a dark colour scheme upheld with browns, the artist
heightened dramatic effect throught his use in each case of
flashes on the tail end of a mystical light falling from
various invisible sources. An inseperable element in these
religious compositions are selected motifs from the
townscape of Kazimierz Dolny depicted as a background
between the figures and heroes of the drama.
While the religious pictures composed smoothly and
finely (even to the degree of appearing scumbled),
maintained to a certain degree in a style of painting
resembling that of Pruszkowski and practised by the St.
Lucas Brethren, Michalak's portraits are in decisive
contrast to them. Using almost exclusively warm
colours, applying them softly and with vigour, the artist
created a canvas coming close to the postimpressionist
concept ofbuilding paintings with colour. The freshness
of shades and joy of life accompanies Michalak's
canvases from the 1930s (especially striking is the
portrait of Wanda Hoffman from 1939). Later (to be
precise, after 1945), the artist's paintings gradually lose
their spirit, becoming increasingly monochromatic and
less serene.
Even though he treated the landscape marginally,
Antoni Michalak nevertheless started and ended his
artistic career with landscape paintings. Around a score
of landscape studies from his youth exhibited at plein-air
exhibitions organised at Płock and Kartuzy in the years
1919-'22 foreshadowed the birth of a pure-bred
landscape artist. And even though his creative work was
to become dominated at a later stage by almost
exclusively religious paintings and portraits, on
occasions - as if for the artist's own pleasure - Michalak
would compose the odd canvas depicting fragments of
his beloved Kazimierz. One of his last works was Spring
(from 1972), an artistic record and recollection of reality
which had essentially come to an end in 1939.
Translated by Peter Martyn
81