DOI Heft:
Nr. 2-3
DOI Artikel:Ajewski, Konrad: Jan Nepomucen Żyliński - malarz i stypendysta Stanisława Kostki Zamoyskiego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48738#0277
Biuletyn Historii Sztuki
R.LV, 1993, Nr 2-3
PL ISSN 0006-3967
KONRAD AJEWSKI
Warszawa
JAN NEPOMUCEN ŻYLIŃSKI - MALARZ I STYPENDYSTA
STANISŁAWA KOSTKI ZAMOYSKIEGO
Stanisław Kostka Zamoyski, XII ordynat zamojski,
reanimator wspaniałej Biblioteki i twórca Muzeum Or-
dynacji Zamojskiej w Pałacu Błękitnym w Warszawie,
miłośnik sztuki, esteta i polityk, postać wielce zasłużona
dla kultury polskiej XIX w., czeka jeszcze na swego
monografistę.
Mało dotąd znanym artystą związanym z osobą or-
dynata był Jan Nepomucen Żyliński, zwany czasem w
źródłach Zielińskim. Wzmiankował o nim, co prawda,
malarz Wojciech Korneli Stattler w swoich pamiętni-
kach, ale ich wydawca Maciej Szukiewicz zauważył, że
o malarzu Żylińskim w dostępnych mu źródłach "zupeł-
nie głucho"1. Inni nieliczni badacze, jak Andrzej Rysz-
kiewicz w swej pracy o Polonii florenckiej początku
XIX w., wskazali na Żylińskiego jako na ucznia malar-
skiego wysłanego na naukę do Włoch przez hrabiego
Zamoyskiego2. Prowadząc ostatnio badania nad mece-
natem artystycznym Zamoyskich autorowi udało się
wydobyć na światło dzienne wiele interesujących infor-
macji ukazujących osobę artysty jako malarza, rysow-
nika, grafika, litografa, kopistę-inwentaryzatora i kon-
serwatora obrazów. Chociaż nieznane pozostają nadal
miejsca i daty urodzin i śmierci artysty, można je jednak
przybliżyć na lata 1790-1838.
Stanisław Kostka Zamoyski po urządzeniu w 1811 r.
rezydencji warszawskiej w Pałacu Błękitnym przy uli-
cy Senatorskiej zorganizował tam cenną bibliotekę. Dla
jej celów w kraju i za granicą gromadził ordynat staro-
druki, rękopisy i wydawnictwa związane z historią swe-
go rodu oraz ogólnie pojętą historią i kulturą Polski.
Także podczas swego pobytu w Krakowie w 1813 r.,
swoim zwyczajem poszukiwał "pamiątek przeszłości".
Podczas jednej z wizyt w pracowni znanego malarza
krakowskiego Józefa Peszki, uwagę Zamoyskiego
zwrócił młody adept sztuki malarskiej Jan Nepomucen
II. 1. J. N. Żyliński, Głowa Cycerona, rysunek kredką z rzeźby
antycznej. Muzeum Narodowe. Warszawa. Dział Grafiki
Polskiej, nr inw. 6000/44.
III. 1. J. N. Żyliński, Tete de Ciceron, dessin au crayon d'apres
une sculpture antique. Musee National de Varsovie, Section
des Art Graphiques Polonais, n° d'inventaire 6000/44
Żyliński. Uczeń ten wraz ze swym nauczycielem odbył
w początkach wieku wiele podróży po Litwie i Rosji3.
Ordynat, podobnie jak jego żona Zofia z Czartoryskich,
założycielka warszawskiego Towarzystwa Dobroczyn-
267
R.LV, 1993, Nr 2-3
PL ISSN 0006-3967
KONRAD AJEWSKI
Warszawa
JAN NEPOMUCEN ŻYLIŃSKI - MALARZ I STYPENDYSTA
STANISŁAWA KOSTKI ZAMOYSKIEGO
Stanisław Kostka Zamoyski, XII ordynat zamojski,
reanimator wspaniałej Biblioteki i twórca Muzeum Or-
dynacji Zamojskiej w Pałacu Błękitnym w Warszawie,
miłośnik sztuki, esteta i polityk, postać wielce zasłużona
dla kultury polskiej XIX w., czeka jeszcze na swego
monografistę.
Mało dotąd znanym artystą związanym z osobą or-
dynata był Jan Nepomucen Żyliński, zwany czasem w
źródłach Zielińskim. Wzmiankował o nim, co prawda,
malarz Wojciech Korneli Stattler w swoich pamiętni-
kach, ale ich wydawca Maciej Szukiewicz zauważył, że
o malarzu Żylińskim w dostępnych mu źródłach "zupeł-
nie głucho"1. Inni nieliczni badacze, jak Andrzej Rysz-
kiewicz w swej pracy o Polonii florenckiej początku
XIX w., wskazali na Żylińskiego jako na ucznia malar-
skiego wysłanego na naukę do Włoch przez hrabiego
Zamoyskiego2. Prowadząc ostatnio badania nad mece-
natem artystycznym Zamoyskich autorowi udało się
wydobyć na światło dzienne wiele interesujących infor-
macji ukazujących osobę artysty jako malarza, rysow-
nika, grafika, litografa, kopistę-inwentaryzatora i kon-
serwatora obrazów. Chociaż nieznane pozostają nadal
miejsca i daty urodzin i śmierci artysty, można je jednak
przybliżyć na lata 1790-1838.
Stanisław Kostka Zamoyski po urządzeniu w 1811 r.
rezydencji warszawskiej w Pałacu Błękitnym przy uli-
cy Senatorskiej zorganizował tam cenną bibliotekę. Dla
jej celów w kraju i za granicą gromadził ordynat staro-
druki, rękopisy i wydawnictwa związane z historią swe-
go rodu oraz ogólnie pojętą historią i kulturą Polski.
Także podczas swego pobytu w Krakowie w 1813 r.,
swoim zwyczajem poszukiwał "pamiątek przeszłości".
Podczas jednej z wizyt w pracowni znanego malarza
krakowskiego Józefa Peszki, uwagę Zamoyskiego
zwrócił młody adept sztuki malarskiej Jan Nepomucen
II. 1. J. N. Żyliński, Głowa Cycerona, rysunek kredką z rzeźby
antycznej. Muzeum Narodowe. Warszawa. Dział Grafiki
Polskiej, nr inw. 6000/44.
III. 1. J. N. Żyliński, Tete de Ciceron, dessin au crayon d'apres
une sculpture antique. Musee National de Varsovie, Section
des Art Graphiques Polonais, n° d'inventaire 6000/44
Żyliński. Uczeń ten wraz ze swym nauczycielem odbył
w początkach wieku wiele podróży po Litwie i Rosji3.
Ordynat, podobnie jak jego żona Zofia z Czartoryskich,
założycielka warszawskiego Towarzystwa Dobroczyn-
267