DOI issue:
Nr. 2-3
DOI article:Kobielus, Stanisław: [Rezension von: Ryszard Knapiński, Iluminacje romańskiej Biblii Płockiej]
DOI article:Juszczak, Dorota; Małachowicz, Hanna: Kolekcja dla króla. Wymiana wystaw Dulwich Picture Gallery w Londynie - Zamek Królewski w Warszawie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48738#0289
RECENZJE
XI:1949, nr 3/4, s. 169-178; Z. OBERTYNSKI, Fletnia Jubala i
młotki Pitagorasa. Próba uzupełnienia interpretacji Biblii Płockiej,
"Biuletyn Historii Sztuki", XVIII:1956, nr 4, s. 457-463.
4. L. KALINOWSKI, Romańska posadzka z rytami figuralnymi w kry-
pcie kolegiaty wiślickiej, [w:] Speculum artis. Treści dzieła sztuki
średniowiecza i renesansu, Warszawa 1989, s. 180, il. 4.
5. Autorka wprawdzie w Słowniku na końcu książki podaje okre-
ślenie Węzła Księżyca, jednak nie wyjaśnia szerzej jego symboliki.
Podobnie R. Knapiński, po bliższe informacje odsyła do pracy
Z. KĘPIŃSKIEGO, Symbolika Drzwi Gnieźnieńskich, [w:] Drzwi
Gnieźnieńskie, t. II, red. M. Walicki, Wrocław 1959, s. 257
6. Por. M. L. THĘREL, Les symboles de l'"Ecclesia" dans cre-
ation iconographique de 1'art chrćtien du Ilf au Vf sićcle,
Roma 1973; J. BALTRUSAJTIS, Villes sur arcatures, [w:] Urbanism
et architecture. Etudes ecrites et publićes en thonneur de Pierre Lave-
dan, Paris 1954, s. 31-39; P. SKUBISZEWSKI, Programy obrazowe
kielichów i paten romańskich, "Rocznik Historii Sztuki", XIII:1981,
s. 5-96.
7. L. KALINOWSKI, Romańska posadzka..., [w:] Speculum artis. Tre-
ści dzieła sztuki średniowiecza i renesansu, Warszawa 1989, oraz
tenże, Hi conculcari querunt, czyli kto pragnie być deptamy na
posadzce wiślickiej?, tamże, s. 215-226.
8. G. VON RAD, Teologia Starego Testamentu, przeł. B. Widła, War-
szawa 1986.
Biuletyn Historii Sztuki
R.LV, 1993, Nr 2-3
PL ISSN 0006-3967
DOROTA JUSZCZAK, HANNA MAŁACHOWICZ
Warszawa, Zamek Królewski
KOLEKCJA DLA KRÓLA. WYMIANA WYSTAW DULWICH PICTURE GALLERY
W LONDYNIE - ZAMEK KRÓLEWSKI W WARSZAWIE
Latem 1992 roku w Dulwich Picture Gallery w Londynie
i w Zamku Królewskim w Warszawie odbyły się jednocześnie
dwie wystawy będące wspólnym przedsięwzięciem tych mu-
zeów. Było to ukoronowanie wieloletnich starań dyrektorów
obu instytucji - prof. Gilesa Waterfielda i prof. Andrzeja
Rottermunda, aby poprzez wymianę wystaw przybliżyć pub-
liczności polskiej i angielskiej historię powstania galerii w
Dulwich, historię która jest ważnym, choć znanym jedynie
wąskiemu gronu specjalistów, przyczynkiem do dziejów me-
cenatu artystycznego Stanisława Augusta.
Wystawa Kolekcja dla Króla odbyła się w Zamku Króle-
wskim w Warszawie w dniach 5 maja - 2 sierpnia 1992 r.
Wystawa Treasures of a Polish King - Stanislaus Augu-
stus as Patron and Collector odbyła się w Dulwich Pictures
Gallery w Londynie w dniach 13 maja - 26 lipca 1992 r.
Na wystawie w Zamku Królewskim w Warszawie poka-
zano 29 obrazów z kolekcji Dulwich, wśród nich dzieła:
Poussina, Lorraina, van Dycka, Lely'ego, Rembrandta, Mu-
rilla, Watteau, Giovanniego Antonia Canale, Giambattisty
Tiepola, Gainsborougha.
Po raz pierwszy udało się pokazać w Polsce obrazy wy-
brane z kolekcji, której powstanie tak ściśle związane jest z
osobą Stanisława Augusta. Około 1790 r. król za pośrednic-
twem swego brata Michała Poniatowskiego zawad umowę z
londyńskim marszandem Noelem Desenfansem, który miał
kupować obrazy wybitnych malarzy europejskich dla mającej
powstać w Warszawie Galerii Narodowej. Do 1795 r. Desen-
fans kupił dla Stanisława Augusta ok. 180 obrazów. Niestety
z powodu trudności finansowych król nigdy nie wykupił
zgromadzonej dla niego kolekcji, w związku z czym obrazy
pozostały własnością Desenfansa i jego wspólnika Francisa
Bourgeois. W 1811 r. ten ostatni zapisał testamentem Colle-
ge'owi w Dulwich zbiór obrazów i pieniądze na budowę
gmachu galerii. Budynek według projektu Johna Soane'a
ukończono w 1817 r. i udostępniono publiczności. Była to
pierwsza publiczna galeria sztuki w Anglii.
Ponieważ nie zachowała się korespondencja pomiędzy
Stanisławem Augustem i Desenfansem, trudno dokładnie
ustalić, które z obrazów znajdujących się dziś w Dulwich były
zakupione dla króla. Można z dużym prawdopodobieństwem
przyjąć, że były to obrazy ujęte w katalogu aukcji zorganizo-
wanej przez Desenfansa w 1802 r., zatytułowanymi Descrip-
tive Catalogue of sonie Pictures of the Different Schools,
purchasedfor His Majesty the late King of Poland.... Z tego
wykazu udało się zidentyfikować w obecnych zbiorach Dul-
wich tylko 56 obrazów. Na wystawie w Zamku pokazano pięć
z nich: Powrót Św. Rodziny z Egiptu Poussina (katalog z 1802 r.
nr 53), Żołnierze grający w kości Salvatora Rosy (kat. nr 62),
Wieśniacy i biały koń Karela Dujardina (kat. nr 133), Sen
Jakuba Aerta de Geldera (kat. nr 72) i Les Plaisirs du Bal
Watteau (kat. nr 62). Oprócz wymienionych wyżej pięciu
obrazów figurujących w spisie z 1802 r. na wystawie znalazło
się siedem płócien, które mogły być przeznaczone dla Stani-
sława Augusta, znajdowały się bowiem w posiadaniu Desen-
fansa już w 80 latach XVIII w., bądź zostały zakupione na
słynnej aukcji kolekcji Calonne'a w 1795 r., jeszcze przed
279
XI:1949, nr 3/4, s. 169-178; Z. OBERTYNSKI, Fletnia Jubala i
młotki Pitagorasa. Próba uzupełnienia interpretacji Biblii Płockiej,
"Biuletyn Historii Sztuki", XVIII:1956, nr 4, s. 457-463.
4. L. KALINOWSKI, Romańska posadzka z rytami figuralnymi w kry-
pcie kolegiaty wiślickiej, [w:] Speculum artis. Treści dzieła sztuki
średniowiecza i renesansu, Warszawa 1989, s. 180, il. 4.
5. Autorka wprawdzie w Słowniku na końcu książki podaje okre-
ślenie Węzła Księżyca, jednak nie wyjaśnia szerzej jego symboliki.
Podobnie R. Knapiński, po bliższe informacje odsyła do pracy
Z. KĘPIŃSKIEGO, Symbolika Drzwi Gnieźnieńskich, [w:] Drzwi
Gnieźnieńskie, t. II, red. M. Walicki, Wrocław 1959, s. 257
6. Por. M. L. THĘREL, Les symboles de l'"Ecclesia" dans cre-
ation iconographique de 1'art chrćtien du Ilf au Vf sićcle,
Roma 1973; J. BALTRUSAJTIS, Villes sur arcatures, [w:] Urbanism
et architecture. Etudes ecrites et publićes en thonneur de Pierre Lave-
dan, Paris 1954, s. 31-39; P. SKUBISZEWSKI, Programy obrazowe
kielichów i paten romańskich, "Rocznik Historii Sztuki", XIII:1981,
s. 5-96.
7. L. KALINOWSKI, Romańska posadzka..., [w:] Speculum artis. Tre-
ści dzieła sztuki średniowiecza i renesansu, Warszawa 1989, oraz
tenże, Hi conculcari querunt, czyli kto pragnie być deptamy na
posadzce wiślickiej?, tamże, s. 215-226.
8. G. VON RAD, Teologia Starego Testamentu, przeł. B. Widła, War-
szawa 1986.
Biuletyn Historii Sztuki
R.LV, 1993, Nr 2-3
PL ISSN 0006-3967
DOROTA JUSZCZAK, HANNA MAŁACHOWICZ
Warszawa, Zamek Królewski
KOLEKCJA DLA KRÓLA. WYMIANA WYSTAW DULWICH PICTURE GALLERY
W LONDYNIE - ZAMEK KRÓLEWSKI W WARSZAWIE
Latem 1992 roku w Dulwich Picture Gallery w Londynie
i w Zamku Królewskim w Warszawie odbyły się jednocześnie
dwie wystawy będące wspólnym przedsięwzięciem tych mu-
zeów. Było to ukoronowanie wieloletnich starań dyrektorów
obu instytucji - prof. Gilesa Waterfielda i prof. Andrzeja
Rottermunda, aby poprzez wymianę wystaw przybliżyć pub-
liczności polskiej i angielskiej historię powstania galerii w
Dulwich, historię która jest ważnym, choć znanym jedynie
wąskiemu gronu specjalistów, przyczynkiem do dziejów me-
cenatu artystycznego Stanisława Augusta.
Wystawa Kolekcja dla Króla odbyła się w Zamku Króle-
wskim w Warszawie w dniach 5 maja - 2 sierpnia 1992 r.
Wystawa Treasures of a Polish King - Stanislaus Augu-
stus as Patron and Collector odbyła się w Dulwich Pictures
Gallery w Londynie w dniach 13 maja - 26 lipca 1992 r.
Na wystawie w Zamku Królewskim w Warszawie poka-
zano 29 obrazów z kolekcji Dulwich, wśród nich dzieła:
Poussina, Lorraina, van Dycka, Lely'ego, Rembrandta, Mu-
rilla, Watteau, Giovanniego Antonia Canale, Giambattisty
Tiepola, Gainsborougha.
Po raz pierwszy udało się pokazać w Polsce obrazy wy-
brane z kolekcji, której powstanie tak ściśle związane jest z
osobą Stanisława Augusta. Około 1790 r. król za pośrednic-
twem swego brata Michała Poniatowskiego zawad umowę z
londyńskim marszandem Noelem Desenfansem, który miał
kupować obrazy wybitnych malarzy europejskich dla mającej
powstać w Warszawie Galerii Narodowej. Do 1795 r. Desen-
fans kupił dla Stanisława Augusta ok. 180 obrazów. Niestety
z powodu trudności finansowych król nigdy nie wykupił
zgromadzonej dla niego kolekcji, w związku z czym obrazy
pozostały własnością Desenfansa i jego wspólnika Francisa
Bourgeois. W 1811 r. ten ostatni zapisał testamentem Colle-
ge'owi w Dulwich zbiór obrazów i pieniądze na budowę
gmachu galerii. Budynek według projektu Johna Soane'a
ukończono w 1817 r. i udostępniono publiczności. Była to
pierwsza publiczna galeria sztuki w Anglii.
Ponieważ nie zachowała się korespondencja pomiędzy
Stanisławem Augustem i Desenfansem, trudno dokładnie
ustalić, które z obrazów znajdujących się dziś w Dulwich były
zakupione dla króla. Można z dużym prawdopodobieństwem
przyjąć, że były to obrazy ujęte w katalogu aukcji zorganizo-
wanej przez Desenfansa w 1802 r., zatytułowanymi Descrip-
tive Catalogue of sonie Pictures of the Different Schools,
purchasedfor His Majesty the late King of Poland.... Z tego
wykazu udało się zidentyfikować w obecnych zbiorach Dul-
wich tylko 56 obrazów. Na wystawie w Zamku pokazano pięć
z nich: Powrót Św. Rodziny z Egiptu Poussina (katalog z 1802 r.
nr 53), Żołnierze grający w kości Salvatora Rosy (kat. nr 62),
Wieśniacy i biały koń Karela Dujardina (kat. nr 133), Sen
Jakuba Aerta de Geldera (kat. nr 72) i Les Plaisirs du Bal
Watteau (kat. nr 62). Oprócz wymienionych wyżej pięciu
obrazów figurujących w spisie z 1802 r. na wystawie znalazło
się siedem płócien, które mogły być przeznaczone dla Stani-
sława Augusta, znajdowały się bowiem w posiadaniu Desen-
fansa już w 80 latach XVIII w., bądź zostały zakupione na
słynnej aukcji kolekcji Calonne'a w 1795 r., jeszcze przed
279