DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Secomska, Krystyna: Profesor Karol Sterling: (5 IX 1901 - 9 I 1991)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48738#0354
Wiosną roku 1992, w rok po śmierci Profesora, Jego
francuscy przyjaciele zorganizowali w Luwrze (w Pa-
villon de Flore) wystawę: Hommage a Charles Sterling.
Des primitifs a Matisse. Katalog owej wystawy (Les
dossiers du Departement des Peintures, 46) obejmował
- oprócz artykułów pióra Renć Huyghe i Nicole Reynaud
oraz obszernego wywiadu przeprowadzonego z Profe-
sorem w roku 1989, przez Michela Laclotte - listę
książek i artykułów Sterlinga opublikowanych w latach
1973-1990 (którą tutaj załączamy). Spośród licznych
wspomnień pośmiertnych, należy odnotować nekrolog
pióra Laclotte'a (w "The Burlington Magazine"
CXXXIII, 1991, s. 252) oraz dłuższy tekst pióra Alberta
Chatelet (w "Bulletin Monumental" CL, 1992, s. 49-54).
Karol Sterling, jeden z najwybitniejszych w XX
stuleciu znawców dawnego malarstwa europejskiego,
pracował od roku 1929 w Luwrze. Spontanicznie - ale
nie bez pewnych wahań i oporów - porzucił wtedy
swoje rodzinie środowisko w Polsce. Większość życia
spędził we Francji - jeśli pominąć ostatnie lata okupacji,
gdy znalazł schronienie w Nowym Jorku. Tam podjął,
w 1942 r. działalność naukową w Metropolitan Muse-
um. Po roku 1945 osiedlił się znów w Paryżu; dzielił
jednak czas miedzy Francję a Stany Zjednoczone. Opu-
ścił Luwr dopiero w 1961 r. W latach 1969-1972 podró-
żował wielokrotnie do Nowego Jorku, gdzie wykładał
w Institute of Fine Arts; ostatecznie przeszedł na eme-
ryturę w 1972 r.
W roku 1967 zdecydował się zamieszkać w starym
domu wiejskim w Launay, w pobliżu Mantes w Nor-
mandii. Pracował niestrudzenie, "tropiąc" ślady zapo-
iniiianych malarzy i ich dzieł. Na kilka dni przed zgo-
nem zdążył jeszcze obejrzeć ledwie co wydaną, swą
ostatnią książkę: drugi tom La peinture medievale a
Paris, 1300-1500. Owe dwa imponujące, jakże "ma-
sywne" i bogato ilustrowane tomy o malarstwie późnego
średniowiecza w Paryżu (pierwszy z nich ukazał się w
1987 r.) miały stanowić zaczątek Corpusu - czyli wie-
lotomowej gigantycznej publikacji obejmującej wszel-
kie zabytki XIV i XV stulecia, we wszystkich regionach
Francji. Przedsięwzięcie kolosalne... zwłaszcza, gdy
wziąć pod uwagę że pierwszy "blok" Corpusu był dzie-
łem jednego człowieka, uczonego który prze kroczył już
wiek 80 łat.
Jego nazwisko pozostanie na zawsze związane nie-
rozerwalnie z wielkimi odkryciami w dziedzinie badań
nad francuskim średniowieczem - z dziełami mistrzów
takich jak Jean Fouquet, Colin d'Amiens, Enguerrand
Quarton, Barthelemy d'Eyck, Jean Hey. Twórca Piety z
Awinionu, autor Zwiastowania zA ix, "Mistrz z Moulins"
- to Sterling przywrócił im "tożsamość"; odtworzył nie
tylko ich oeuvre, ale złożone osobowości artystyczne.
Równie doniosłą rolę odegrał Sterling jako historyk
malarstwa nowożytnego - począwszy od słynnej wysta-
wy Les peintres de la realite en France a u XVII" siecle
(1934), poprzez studia nad twórczością La Toura, Le
Sueura, Poussina - aż do wspaniałych, nie zapomnia-
nych stronnic poświęconych martwym naturom francu-
skim i hiszpańskim XVII w., w książce z 1952 r., która
doczekała się kilku edycji w różnych językach europej-
skich.
W domu Państwa Haliny i Karola Sterlingów gościli
wielokrotnie historycy sztuki z Polski - przedstawiciele
kilku pokoleń. Długotrwała przyjaźń łączyła Sterlinga z
czołowymi uczonymi polskimi naszych czasów - ze
Stanisławem Lorentzem, z Janem Białostockim, z Le-
chem Kalinowskim. Przez dziesiątki lat podtrzymywał
żywe kontakty z warszawskim Muzeum Narodowym;
właśnie do Biblioteki Muzealnej przesyłał regularnie
nadbitki swoich artykułów i olśniewające książki.
Redakcja "Biuletynu" składa serdeczne podzięko-
wania na ręce Pana Michela Laclotte, Dyrektora Musee
du Louvre, oraz Pani Kustosz Nicole Reynaud, którzy
zechcieli wyrazić zgodę na przedruk opracowanych
przez siebie tekstów z katalogu z 1992 r. Szczególną
wdzięczność jesteśmy winni Pani dr Joannie Szczepiń-
skiej-Tramer, która dopomogła nam w uzyskaniu tych
materiałów oraz dokonała ich przekładu. Zamieszcza-
my także Jej wspomnienie o Profesorze Sterlingu, opub-
likowane najpierw na łamach paryskiej "Kultury" (Nr 9,
1992), przedrukowane w niniejszym numerze "Biulety-
nu" za uprzejmym przyzwoleniem Pana Redaktora Je-
rzego Giedroycia.
Reprodukowane na początku zdjęcie Karola Ster-
linga zostało wykonane w Launay przez Jego wnuka -
Jerome'a Binda, w 1986 r. Zawdzięczamy je życzliwo-
ści Pani Catherine Sterling-Binda, córki Profesora, zna-
nej we Francji konserwatorki.
Krystyna Secomska
340
francuscy przyjaciele zorganizowali w Luwrze (w Pa-
villon de Flore) wystawę: Hommage a Charles Sterling.
Des primitifs a Matisse. Katalog owej wystawy (Les
dossiers du Departement des Peintures, 46) obejmował
- oprócz artykułów pióra Renć Huyghe i Nicole Reynaud
oraz obszernego wywiadu przeprowadzonego z Profe-
sorem w roku 1989, przez Michela Laclotte - listę
książek i artykułów Sterlinga opublikowanych w latach
1973-1990 (którą tutaj załączamy). Spośród licznych
wspomnień pośmiertnych, należy odnotować nekrolog
pióra Laclotte'a (w "The Burlington Magazine"
CXXXIII, 1991, s. 252) oraz dłuższy tekst pióra Alberta
Chatelet (w "Bulletin Monumental" CL, 1992, s. 49-54).
Karol Sterling, jeden z najwybitniejszych w XX
stuleciu znawców dawnego malarstwa europejskiego,
pracował od roku 1929 w Luwrze. Spontanicznie - ale
nie bez pewnych wahań i oporów - porzucił wtedy
swoje rodzinie środowisko w Polsce. Większość życia
spędził we Francji - jeśli pominąć ostatnie lata okupacji,
gdy znalazł schronienie w Nowym Jorku. Tam podjął,
w 1942 r. działalność naukową w Metropolitan Muse-
um. Po roku 1945 osiedlił się znów w Paryżu; dzielił
jednak czas miedzy Francję a Stany Zjednoczone. Opu-
ścił Luwr dopiero w 1961 r. W latach 1969-1972 podró-
żował wielokrotnie do Nowego Jorku, gdzie wykładał
w Institute of Fine Arts; ostatecznie przeszedł na eme-
ryturę w 1972 r.
W roku 1967 zdecydował się zamieszkać w starym
domu wiejskim w Launay, w pobliżu Mantes w Nor-
mandii. Pracował niestrudzenie, "tropiąc" ślady zapo-
iniiianych malarzy i ich dzieł. Na kilka dni przed zgo-
nem zdążył jeszcze obejrzeć ledwie co wydaną, swą
ostatnią książkę: drugi tom La peinture medievale a
Paris, 1300-1500. Owe dwa imponujące, jakże "ma-
sywne" i bogato ilustrowane tomy o malarstwie późnego
średniowiecza w Paryżu (pierwszy z nich ukazał się w
1987 r.) miały stanowić zaczątek Corpusu - czyli wie-
lotomowej gigantycznej publikacji obejmującej wszel-
kie zabytki XIV i XV stulecia, we wszystkich regionach
Francji. Przedsięwzięcie kolosalne... zwłaszcza, gdy
wziąć pod uwagę że pierwszy "blok" Corpusu był dzie-
łem jednego człowieka, uczonego który prze kroczył już
wiek 80 łat.
Jego nazwisko pozostanie na zawsze związane nie-
rozerwalnie z wielkimi odkryciami w dziedzinie badań
nad francuskim średniowieczem - z dziełami mistrzów
takich jak Jean Fouquet, Colin d'Amiens, Enguerrand
Quarton, Barthelemy d'Eyck, Jean Hey. Twórca Piety z
Awinionu, autor Zwiastowania zA ix, "Mistrz z Moulins"
- to Sterling przywrócił im "tożsamość"; odtworzył nie
tylko ich oeuvre, ale złożone osobowości artystyczne.
Równie doniosłą rolę odegrał Sterling jako historyk
malarstwa nowożytnego - począwszy od słynnej wysta-
wy Les peintres de la realite en France a u XVII" siecle
(1934), poprzez studia nad twórczością La Toura, Le
Sueura, Poussina - aż do wspaniałych, nie zapomnia-
nych stronnic poświęconych martwym naturom francu-
skim i hiszpańskim XVII w., w książce z 1952 r., która
doczekała się kilku edycji w różnych językach europej-
skich.
W domu Państwa Haliny i Karola Sterlingów gościli
wielokrotnie historycy sztuki z Polski - przedstawiciele
kilku pokoleń. Długotrwała przyjaźń łączyła Sterlinga z
czołowymi uczonymi polskimi naszych czasów - ze
Stanisławem Lorentzem, z Janem Białostockim, z Le-
chem Kalinowskim. Przez dziesiątki lat podtrzymywał
żywe kontakty z warszawskim Muzeum Narodowym;
właśnie do Biblioteki Muzealnej przesyłał regularnie
nadbitki swoich artykułów i olśniewające książki.
Redakcja "Biuletynu" składa serdeczne podzięko-
wania na ręce Pana Michela Laclotte, Dyrektora Musee
du Louvre, oraz Pani Kustosz Nicole Reynaud, którzy
zechcieli wyrazić zgodę na przedruk opracowanych
przez siebie tekstów z katalogu z 1992 r. Szczególną
wdzięczność jesteśmy winni Pani dr Joannie Szczepiń-
skiej-Tramer, która dopomogła nam w uzyskaniu tych
materiałów oraz dokonała ich przekładu. Zamieszcza-
my także Jej wspomnienie o Profesorze Sterlingu, opub-
likowane najpierw na łamach paryskiej "Kultury" (Nr 9,
1992), przedrukowane w niniejszym numerze "Biulety-
nu" za uprzejmym przyzwoleniem Pana Redaktora Je-
rzego Giedroycia.
Reprodukowane na początku zdjęcie Karola Ster-
linga zostało wykonane w Launay przez Jego wnuka -
Jerome'a Binda, w 1986 r. Zawdzięczamy je życzliwo-
ści Pani Catherine Sterling-Binda, córki Profesora, zna-
nej we Francji konserwatorki.
Krystyna Secomska
340