Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (55.1993)

IN MEMORIAM

Dla uczczenia stulecia Muzeum Narodowego w Warszawie,
oprócz wielkiej wystawy sztuki warszawskiej, zorganizowane
zostały również ekspozycje w kilku mniejszych muzeach. Wan-
da Drecka urządziła wystawę polskiego portretu XVII i XVIII w.
w Muzeum w Łowiczu i napisała do niej przewodnik.
Najwięcej materiałów wyjściowych do dalszych opraco-
wań przyniosła Jej praca przy Katalogu portretów osobistości
polskich znajdujących się w pokojach i galerii pałacu w
Wilanowie. Wanda Drecka opracowała 26 pozycji do tej
publikacji. Wnikliwej analizie treściowej i formalnej poddała
portrety rodziny Lubomirskich z XVI i XVII w. Osobne,
ciekawe studium stanowi praca na temat portretu księżnej na
Wiśniczu, Heleny Tekli z Ossolińskich Stanisławowej Lubo-
mirskiej z XVII w. Wanda Drecka zajęła się również twórczo-
ścią Jerzego Eleutera Szymonowicza-Siemiginowskiego, a
szczególnie portretami rodziny Sobieskich oraz relikwiarzem
na głowę św. Jana Kantego według projektu tegoż autora.
Mając duże doświadczenie, na podstawie starych inwentarzy,
podjęła się także zidentyfikowania niektórych obrazów z
kolekcji Jana III Sobieskiego.
Była zawsze bardzo chętna do służenia pomocą w spra-
wach naukowych wszystkim, którzy Ją o to prosili. Wanda
Drecka udzielała się społecznie. Należała do Związku Zawo-
dowego Pracowników Kultury w Muzeum Narodowym w
Warszawie, organizowała dla ich dzieci kolonie oraz uroczy-
stości choinkowe. Oprócz tego w latach 1956-1959 była radną
Dzielnicowej Rady Narodowej Warszawa Śródmieście peł-
niąc funkcje wiceprzewodniczącej Komisji Kultury. Udziela-
ła się również społecznie w Stowarzyszeniu Historyków
Sztuki, do którego należała od 1953 r. Była członkiem Komi-
sji Kwalifikacyjnej (1973-1977), pełniła też funkcję wicepre-
zesa Oddziału Warszawskiego (1977-1979). Dnia 21 marca
1975 r. uchwałą XXI Walnego Zjazdu S.H.S. nadano Jej tytuł
Honorowego Członka tego Stowarzyszenia. Również na
wniosek S.H.S. przyznano Wandzie Dreckiej Krzyż Kawaler-
ski Orderu Odrodzenia Polski.
Wanda Drecka była utalentowana wszechstronnie. Posia-
dała wyjątkowy zmysł estetyczny. Potrafiła wyczarować
piękne dekoracje kwiatowe, haftowała artystyczne tkaniny i
całe życie podporządkowała pięknu. W Muzeum poznano się
od razu na Jej zdolnościach i proszono o organizowanie
przyjęć na konferencje prasowe, które wzbogacała dekoracją
kwiatową. Wkrótce kwiaty znalazły się również w salach
wystawowych dopełniając estetyki ekspozycji. Wanda Dre-
cka miała wrodzony dar intuicyjnego dobierania roślin i kom-

ponowania z nich najodpowiedniejszej dekoracji podkreśla-
jącej formę oraz klimat dzieła sztuki, dla którego powstała.
Mimo ulotności tych arcydzieł niektóre z nich żyją w pamięci
do dziś, tak jak kompozycja towarzysząca obrazowi Rem-
brandta Pejzaż z przypowieścią o miłosiernym Samarytaninie
na wystawie pejzażu holenderskiego czy dziełu Muncha
Przedwiośnie na monograficznej ekspozycji tego artysty. No-
wy rodzaj dekoracji - powtórzenie elementów, które wystę-
powały w obrazach, zastosowała do twórczości Tadeusza
Makowskiego. Osoby odwiedzające Muzeum mają w pamięci
jeszcze wiele doskonałych form dekoracyjnych na wysta-
wach. Pisała też o nich Jolanta Wyleżyńska.
Ulubioną formą wypoczynku Wandy było haftowanie.
Początkowo sama projektowała wzory. Z czasem kupowała
lniane tkaniny wykonane techniką żakardową z wzorami z XVII
iXVIII w. Cały kunszt Jej haftu polegał na malarskim dobieraniu
barw tak, aby kolor lokalny harmonizował z całą płaszczyzną
tkaniny. Wykorzystywanie melanżu różnych kolorów cienkich
niteczek muliny sprawiało wrażenie ornamentu malowanego
haftem. W 1975 r. w salach Stowarzyszenia Historyków Sztuki
zorganizowana została wystawa Jej haftów.
Czymś zupełnie wyjątkowym było Jej mieszkanie, małe w
rozmiarach, całkowicie wypełnione książkami w pięknych opra-
wach i ogromną liczbą najróżniejszych drobiazgów, w których
dominowały szkła egipskie, polskie szkło artystyczne, zabytko-
we bibeloty, korzenie o ciekawych kształtach, suche bukiety
oraz kamienie polne i półszlachetne. Kilka dobrych starych
mebli ozdabiało też całość wnętrza. Wolne od półek z książ-
kami fragmenty ścian pokryte były całkowicie obrazami,
makatami haftowanymi, porcelaną i rzeźbami. O mieszkaniu
tym pisały Felicja Uniechowska i Jolanta Wyleżyńska.
Od wczesnej młodości Wanda Drecka pisała dziennik. W
czasie Powstania spaliły się wszystkie zeszyty oprócz ostatniego,
z którym wyszła z Warszawy. Dzienniki te pisała do końca życia.
W kalendarzu warszawskim z 1947 r. wydrukowany został ich
fragment pt. Exodus 13 1X 1944, niestety anonimowo.
Wanda Drecka była osobą o wyjątkowej kulturze osobi-
stej, zawsze naturalna, pełna młodzieńczego zapału do wszy-
stkich działań. Taka pozostanie w naszej pamięci. Będzie Jej
nam bardzo brakowało.
Chorowała krótko. Zmarła w szpitalu 2 marca 1992 r. Tam
również wykazała wybitne cechy swojego charakteru, cierpli-
wość i pogodzenie się z nieuchronnym odejściem.
Pogrzeb odbył się w mroźny, słoneczny dzień marcowy na
Starych Powązkach. Uczestniczyła w nim rodzina i wielu przyjaciół.

1. Exodus 13 IX 1944. "Kalendarz Warszawski" 1947 s. 158
(nie podano nazwiska autora).
2. Materiały do ikonografii Stefana Czarnieckiego. "Biul.
Hist. Sztuki" R.XV, 1953 nr 1 s. 67-74.
3. Polskie Cranachiana. "Biul. Hist. Sztuki" R.XVI,
1954 nr 1 s. 15-39.

4. Albrecht Durer. Portret mężczyzny. "Stolica" R.IX, 1954
nr 28.
5. Galeria malarstwa obcego. Malarstwo niderlandzkie,
niemieckie, flamandzkie i holenderskie XV, XVI i XVII
wieku, oprac. J. Białostocki, A. Chudzikowski, J. Mi-
chał kowa, B. Tyszkiewicz (twórczość Cranacha - oprac.

314