DOI Artikel:
Woźniak, Michał F.: Wpływy augsburskie w zlotnictwie gdańskim XVII-XVIII stulecia
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48708#0106
MICHAŁ WOŹNIAK
II. 3. Chrystian II Schubert, taca, 17.1.1, Warszawa, Muz. Narodowe.
Fot. W. Górski.
II. Można, oczywiście założyć, że zdarzały się
przypadki wytrwałego podtrzymywania, wręcz kulty-
wowania związków z rodzinnym miastem. Teza taka
byłaby frapująca szczególnie w przypadku całej ro-
dziny, „dynastii” złotniczej, zapoczątkowanej przez
przybysza. Wiele wskazuje na to, że tak właśnie było
z rodziną Hollów, która osiedliwszy się w Gdańsku
nie przerwała łączności z Augsburgiem, pomimo
zmiany stylów artystycznych, tendencji produkcyj-
nych i charakteru wytwarzanych naczyń. Syn Hiero-
nima I, Johann Gottfried, mistrz i obywatel gdański
od roku 1678, zmarły przed rokiem 170014, wykonał
m.in. tuż po wiktorii wiedeńskiej owalną tacę z relie-
fowym, repusowanym wyobrażeniem tryumfu Jana III
i Marysieńki (il. I)16. To okazałe dzieło eksponowane
obecnie w Wilanowie zostało 23 grudnia 1683 r. ofia-
rowane przez mieszczan krakowskich powracającemu
królowi i stanowiło —• mimo antycznego kostiumu —
rodzaj utrwalenia tryumfalnego przejazdu pary kró-
lewskiej przez miasto od Bramy Floriańskiej na
Wawel16.
Aktualizujący, wręcz dokumentalny charakter po-
siada jeszcze większa taca (il. 2) w Orużejnoj Pałatje
W Moskwie, będąca produktem augsburskiego war-
sztatu Lorenza II Bili era, a ofiarowana carom
Iwanowi i Piotrowi przez wyprawione z Wiednia
poselstwo, informujące o tryumfie Leopolda I17. Za-
pewne podobnymi lub identycznymi prezentami po-
sługiwała się dyplomacja cesarska także w innych
stolicach europejskich.
Odmiennie rozwiązana została w obu zabytkach
scena centralna. Holi przedstawił zagęszczony frag-
ment orszaku: rydwan królewski z towarzyszącym
oddziałem jazdy i kilkoma kroczącymi obok jeńcami.
Biller ukazał przestronną salę audiencjonalną z ryt-
micznie zgrupowanymi wokół tronu cesarskiego: klę-
« CZIHAK, o.c., s. 65, nr 378.
15 Muzeum Narodowe w Warszawie, Oddział w Wilano-
wie; zakupiona w 1 poł. XIX w. w St. Petersburgu przez
Augusta Potockiego dla pałacu wilanowskiego; wymiary
77 X 61 cm.; ostatnio kilkakrotnie publikowana, m.in. w:
Kunst des Barock In Polen aus dem Nationalmuseum in
Warschau. Ausstellung. Herzog Anton Ulrich-Museum,
Braunschweig 1974, nr kat. 75, il. 31; — Artystyczne zbio-
ry Wilanowa. Warszawa 1979, s. 140; — Chwała i sława
Jana III w sztuce i literaturze. Katalog wystawy jubileu-
szowej z okazji trzechsetlecia odsieczy wiedeńskiej, Muzeum
w Wilanowie, Warszawa 1983, nr kat. 323, il. 123; — SAMEK,
o.c., s. 201n, il. 121.
16 M. ŻUKOWSKA [w:] Chwała i sława Jana III..., l.c.;
— por. też M. ROŻEK, Tradycja wiedeńska w Krakowie,
Kraków 1983, s. 20.
17 Wymiary 93 X 78 cm., por. G. A. MARKOWA, Deut-
sche Silberkunst des XVI—XVIII Jahrhunderts in der Sam-
mlung der Rustkammer des Moskauer Kreml, Moskau 1975,
nr 66.
98
II. 3. Chrystian II Schubert, taca, 17.1.1, Warszawa, Muz. Narodowe.
Fot. W. Górski.
II. Można, oczywiście założyć, że zdarzały się
przypadki wytrwałego podtrzymywania, wręcz kulty-
wowania związków z rodzinnym miastem. Teza taka
byłaby frapująca szczególnie w przypadku całej ro-
dziny, „dynastii” złotniczej, zapoczątkowanej przez
przybysza. Wiele wskazuje na to, że tak właśnie było
z rodziną Hollów, która osiedliwszy się w Gdańsku
nie przerwała łączności z Augsburgiem, pomimo
zmiany stylów artystycznych, tendencji produkcyj-
nych i charakteru wytwarzanych naczyń. Syn Hiero-
nima I, Johann Gottfried, mistrz i obywatel gdański
od roku 1678, zmarły przed rokiem 170014, wykonał
m.in. tuż po wiktorii wiedeńskiej owalną tacę z relie-
fowym, repusowanym wyobrażeniem tryumfu Jana III
i Marysieńki (il. I)16. To okazałe dzieło eksponowane
obecnie w Wilanowie zostało 23 grudnia 1683 r. ofia-
rowane przez mieszczan krakowskich powracającemu
królowi i stanowiło —• mimo antycznego kostiumu —
rodzaj utrwalenia tryumfalnego przejazdu pary kró-
lewskiej przez miasto od Bramy Floriańskiej na
Wawel16.
Aktualizujący, wręcz dokumentalny charakter po-
siada jeszcze większa taca (il. 2) w Orużejnoj Pałatje
W Moskwie, będąca produktem augsburskiego war-
sztatu Lorenza II Bili era, a ofiarowana carom
Iwanowi i Piotrowi przez wyprawione z Wiednia
poselstwo, informujące o tryumfie Leopolda I17. Za-
pewne podobnymi lub identycznymi prezentami po-
sługiwała się dyplomacja cesarska także w innych
stolicach europejskich.
Odmiennie rozwiązana została w obu zabytkach
scena centralna. Holi przedstawił zagęszczony frag-
ment orszaku: rydwan królewski z towarzyszącym
oddziałem jazdy i kilkoma kroczącymi obok jeńcami.
Biller ukazał przestronną salę audiencjonalną z ryt-
micznie zgrupowanymi wokół tronu cesarskiego: klę-
« CZIHAK, o.c., s. 65, nr 378.
15 Muzeum Narodowe w Warszawie, Oddział w Wilano-
wie; zakupiona w 1 poł. XIX w. w St. Petersburgu przez
Augusta Potockiego dla pałacu wilanowskiego; wymiary
77 X 61 cm.; ostatnio kilkakrotnie publikowana, m.in. w:
Kunst des Barock In Polen aus dem Nationalmuseum in
Warschau. Ausstellung. Herzog Anton Ulrich-Museum,
Braunschweig 1974, nr kat. 75, il. 31; — Artystyczne zbio-
ry Wilanowa. Warszawa 1979, s. 140; — Chwała i sława
Jana III w sztuce i literaturze. Katalog wystawy jubileu-
szowej z okazji trzechsetlecia odsieczy wiedeńskiej, Muzeum
w Wilanowie, Warszawa 1983, nr kat. 323, il. 123; — SAMEK,
o.c., s. 201n, il. 121.
16 M. ŻUKOWSKA [w:] Chwała i sława Jana III..., l.c.;
— por. też M. ROŻEK, Tradycja wiedeńska w Krakowie,
Kraków 1983, s. 20.
17 Wymiary 93 X 78 cm., por. G. A. MARKOWA, Deut-
sche Silberkunst des XVI—XVIII Jahrhunderts in der Sam-
mlung der Rustkammer des Moskauer Kreml, Moskau 1975,
nr 66.
98