Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (47.1985)

HALINA STĘPIEŃ

ZE STUDIÓW NAD ŚRODOWISKIEM MONACHIJSKIM XIX WIEKU*

Szczegółowe badania nad środowiskiem monachijskim
wydobywają, znaczącą rolę jego dwóch instytucji artystycz-
nych: Kónigliche Akademie der Bildenden Kiinste i Munehner
Kunstverein — szczególnie wyraźną w 1. poł. XIX w. Dzia-
łalność ich obu ma nie tylko duże znaczenie lokalne, ale budzić
musi zainteresowanie historyków sztuki zajmujących się lo-
sami i twórczością narodowych grup artystów cudzoziemców
związanych choćby okresowo z Monachium. Także więc i w ba-
daniach nad kręgiem artystów polskich — przybywających

personalnej, poczynając od decydującego stanowiska dyrek
tora. Z drugiej strony, poprzez zinstytucjonalizowane formy
działania Akademii jako elitarnego stowarzyszenia artystów
a zarazem uczelni, mecenat królewski obejmował pośrednio
bardzo rozległe obszary penetracji w organizowaniu życia
artystycznego Monachium i kształtowaniu pojęć czy smaku
artystycznego. Ten spóźniony dworski mecenat ingerował
głęboko w formujące się środowisko twórcze — i to nie tylko
poprzez zamówienia państwowe o określonym z góry progra-

do Monachium przede wszystkim, by podjąć studia w Aka-
demii, rozwijających tam niemal od razu twórczość samo-

mie artystycznym.
Główną przyczyną założenia Akademii w Monachium były

potrzeby szkolnictwa i niemożność zreformowania istniejącej

dzielną, a w rezultacie uczestniczących również w wystawach

miejscowych i międzynarodowych — rola Akademii i Kunst-
veroinu wysuwa się na plan pierwszy. Dlatego toż warto
przyjrzeć się im bliżej, poznać założenia i cele, a poprzez ich
archiwa rozszerzyć możliwości ustalenia podstawowych faktów
biografii artystycznych „polskich monachijczyków”.
Obie instytucje powstały z inicjatywy przede wszystkim
artystów za panowania Maxa Josepha I Wittelsbacha (czyli
Maksymiliana I)-pierwszego króla Bawarii (Akademia w roku
1808, Kunstverein w roku 1823), ale obie mogły istnieć
i działały wyłącznie pod patronatem dworu, a ściślej: kró-
lewskim.
Patronat ten, zwłaszcza za Ludwika I (daty panowania
1825—1848), wpłynął w sposób decydujący na ich formy
organizacyjne, układy personalne, a przede wszystkim na
zasięg i kierunek poczynań. Stanowił w znacznej mierze ha-
mulec rozwoju (m.in. przez uzależnienia finansowe) bardziej
nowatorskich zamierzeń, ale też przyczyniał się do wielu
ambitniejszych działań. To właśnie apodyktyczny protektorat
Ludwika I, inspirowanego zresztą przez najbliższych doradców
wbrew jego własnym —■ dość mieszczańskim —- gustom,
zadecydował ostatecznie, zwłaszcza w odniesieniu do Aka-
demii, o joj programie, strukturze, szczególnie zaś o obsadzie

od 1770 =~^
okresie c E_
anna Pc E ”
alizowai E
stowarz,
wierzeń =_T
b. dyrol E
Christie E
progran -
niemiocl =_
nieckoti E
twórczy E
i ogzeki ”
Dop =_2?
(1825— =_
okres tc E _
— co
o rozgł( —
contrun ~
nym z a — n
jako n -
obsadzi E~
T T zz cd
to Julu ——

* Jest to fragment tekstu przygotowywanej do druku pracy: Artyści
polscy w środowisku monachijskim w latach 1827—1914.
1 E. STIELER, Die Konigliche Akademie der Bildenden Kiinste zu
Milnchen. Festschrift zur Hundertjahrfeier, Munchen 1909, s. 26 i nu.; —

— 10
r. old: E
I. Teil: J =-
herausge zz nT
2 Sil ZZ

313

= co


CM

s. 79 i nn.

0)

rahrhundert.
22] — neu-

b ierwszym
^rza Joh-
Liiak zre-
Łoj i jako
Już po-
mgerowi,
hannowi
zyszłych
teraturze
erzająco
obowości
istrator

Jorneliusa
stytucji;
naczeniu,
— jako
szczegól-
I jeszcze
: Rzymu
jsi z nich
:órzy swą

0)
0

0)
0

0)
0

(D
0