DOI Artikel:
Recenzje - Książki
DOI Artikel:Dobrzycka, Anna: Marianna Haraszti-Takács, Spanish Painting in the Seventheenth Century, Budapest 1983
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48708#0146
ANNA DOBRZYCKA
Marianna Haraszti-Takacs, Spanish Painting in the Seventeenth
Century, Budapest 1983.
W ramach, wydawnictw Węgierskiej Akademii
Nauk ukazała, się w Budapeszcie książka dr Marian-
ny Haraszti-Takacs na temat hiszpańskiego malar-
stwa rodzajowego XVII wieku. Autorka, od wielu
lat związana z Muzeum Sztuk Pięknych w Buda-
peszcie, znana jest z licznych studiów i opracowań
z zakresu malarstwa hiszpańskiego, opartych nie tyl-
ko o materiały znajdujące się w zbiorach węgierskich
lecz również wykraczających poza te kolekcje..
Tym razem dr Haraszti-Takacs zajęła się szerokim
zagadnieniem, dość pioniersko podejmując problem
rodzajowego malarstwa w okresie złotego wieku Hisz-
panii. Materiał, jaki posłużył jej do badań, pochodzi
z. różnych kręgów artystycznych, z najrozmaitszych
zbiorów, kolekcji prywatnych i muzealnych, pow-
szechnie dostępnych i znanych,, a także niezachowa-
nych, o których mówią tylko stare źródła.
Samo pojęcie malarstwa rodzajowego traktuje dr
Haraszti-Takacs bardzo szeroko, uwzględniając w
swym studium obok scen typowo rodzajowych, także
i kompozycje religijne (z wątkami rodzajowymi), ale-
goryczne oraz portrety. Przypisanie temu gatunkowi
malarstwa niektórych obiektów może budzić niekiedy
pewne zastrzeżenia, chociaż tok rozważań Autorki
zdaje się usprawiedliwiać jej definicję malarstwa
rodzajowego.
Obszerny wstęp do książki traktuje Marianna
Haraszti-Takacs jako wprowadzenie w okoliczności,
które złożyły się na powstanie i rozwój rodzajowego
malarstwa w Hiszpanii; zapoznaje więc czytelnika
z atmosferą „procesu” stopniowego dochodzenia ma-
larstwa hiszpańskiego do stadium, w którym mogło
stać się współuczestnikiem sztuki europejskiej. Punk-
tem wyjścia tych przeobrażeń miała być unia Kas-
tylii i Aragonii, a kontynuacja ich dokonywała się
pod rządami wielkiego mecenasa, Karola V.
Tematem rozważań we wstępie są wiec kontakty
hiszpańsko-włoskie i wpływ podróży Hiszpanów do
Italii na sztukę ojczystego kraju; tacy artyści, jak
m.in. Pablo da San Leocadio, Rodrigo de Osuną,
Fernando Ilanos, przywożą ze sobą idee włoskiego
Quattrocenta; później zaznacza swój udział w sztu-
ce Hiszpanii Cinąuecento, w wersji florencko-rzym-
skiej.
Szczególną uwagę poświęca dr Haraszti-Takacs śro-
dowisku sewilskiemu. Przypominając o żywej tam lo-
kalnej tradycji podkreśla odmienny charakter tej
szkoły o silnych tendencjach realistycznych. Podobnie
jak i inni badacze sztuki hiszpańskiej, Autorka słusz-
nie wskazuje na związek niezwykłego w owym rejonie
rozkwitu sztuk i nauk z wyjątkowym w tym czasie
ekonomicznym rozwojem miasta i szczególnym klima-
tem, sprzyjającym stworzeniu w Sewilli narodowej
realistycznej sztuki.
W pierwszych rozdziałach książki Marianna Ha-
raszti-Takacs omawia zagadnienia, które mają wpro-
wadzić czytelnika we właściwy temat studium: 1.
Ogólna sytuacja w Europie XV i XVI wieku. Rodza-
jowe wątki w malarstwie, głównie niderlandzkim;
2. Portrety, sceny rodzinne i rodzajowe w malarstwie
północnowłoskim w połowie XVI wieku; 3. Pojawie-
nie się realistycznego malarstwa rodzajowego w póź-
nym wieku XVI w Bolonii i Rzymie.
Na tym tle Autorka uzasadnia, że na malarstwo
bodegonów oddziałały jednocześnie z lokalną tradycją
z Sewilli — dzieła malarzy niderlandzkich oraz ar-
tystów z północnych i środkowych Włoch. W dal-
szych rozdziałach książki dr Haraszti-Takacs anali-
zuje prace i znaczenie miejscowych prekursorów
hiszpańskiego malarstwa rodzajowego. Rozróżniając
trzy formy tego gatunku, posługuje się terminami
znanymi ze współczesnych źródeł: fabuła, escena de
generó i bodegoncillo.
Rozwój malarstwa rodzajowego w XVII wieku
ujmuje w trzech fazach: 1 ćwierć stulecia (bodegón),
połowa wieku (sceny rodzajowe i zbliżone do rodzajo-
138
Marianna Haraszti-Takacs, Spanish Painting in the Seventeenth
Century, Budapest 1983.
W ramach, wydawnictw Węgierskiej Akademii
Nauk ukazała, się w Budapeszcie książka dr Marian-
ny Haraszti-Takacs na temat hiszpańskiego malar-
stwa rodzajowego XVII wieku. Autorka, od wielu
lat związana z Muzeum Sztuk Pięknych w Buda-
peszcie, znana jest z licznych studiów i opracowań
z zakresu malarstwa hiszpańskiego, opartych nie tyl-
ko o materiały znajdujące się w zbiorach węgierskich
lecz również wykraczających poza te kolekcje..
Tym razem dr Haraszti-Takacs zajęła się szerokim
zagadnieniem, dość pioniersko podejmując problem
rodzajowego malarstwa w okresie złotego wieku Hisz-
panii. Materiał, jaki posłużył jej do badań, pochodzi
z. różnych kręgów artystycznych, z najrozmaitszych
zbiorów, kolekcji prywatnych i muzealnych, pow-
szechnie dostępnych i znanych,, a także niezachowa-
nych, o których mówią tylko stare źródła.
Samo pojęcie malarstwa rodzajowego traktuje dr
Haraszti-Takacs bardzo szeroko, uwzględniając w
swym studium obok scen typowo rodzajowych, także
i kompozycje religijne (z wątkami rodzajowymi), ale-
goryczne oraz portrety. Przypisanie temu gatunkowi
malarstwa niektórych obiektów może budzić niekiedy
pewne zastrzeżenia, chociaż tok rozważań Autorki
zdaje się usprawiedliwiać jej definicję malarstwa
rodzajowego.
Obszerny wstęp do książki traktuje Marianna
Haraszti-Takacs jako wprowadzenie w okoliczności,
które złożyły się na powstanie i rozwój rodzajowego
malarstwa w Hiszpanii; zapoznaje więc czytelnika
z atmosferą „procesu” stopniowego dochodzenia ma-
larstwa hiszpańskiego do stadium, w którym mogło
stać się współuczestnikiem sztuki europejskiej. Punk-
tem wyjścia tych przeobrażeń miała być unia Kas-
tylii i Aragonii, a kontynuacja ich dokonywała się
pod rządami wielkiego mecenasa, Karola V.
Tematem rozważań we wstępie są wiec kontakty
hiszpańsko-włoskie i wpływ podróży Hiszpanów do
Italii na sztukę ojczystego kraju; tacy artyści, jak
m.in. Pablo da San Leocadio, Rodrigo de Osuną,
Fernando Ilanos, przywożą ze sobą idee włoskiego
Quattrocenta; później zaznacza swój udział w sztu-
ce Hiszpanii Cinąuecento, w wersji florencko-rzym-
skiej.
Szczególną uwagę poświęca dr Haraszti-Takacs śro-
dowisku sewilskiemu. Przypominając o żywej tam lo-
kalnej tradycji podkreśla odmienny charakter tej
szkoły o silnych tendencjach realistycznych. Podobnie
jak i inni badacze sztuki hiszpańskiej, Autorka słusz-
nie wskazuje na związek niezwykłego w owym rejonie
rozkwitu sztuk i nauk z wyjątkowym w tym czasie
ekonomicznym rozwojem miasta i szczególnym klima-
tem, sprzyjającym stworzeniu w Sewilli narodowej
realistycznej sztuki.
W pierwszych rozdziałach książki Marianna Ha-
raszti-Takacs omawia zagadnienia, które mają wpro-
wadzić czytelnika we właściwy temat studium: 1.
Ogólna sytuacja w Europie XV i XVI wieku. Rodza-
jowe wątki w malarstwie, głównie niderlandzkim;
2. Portrety, sceny rodzinne i rodzajowe w malarstwie
północnowłoskim w połowie XVI wieku; 3. Pojawie-
nie się realistycznego malarstwa rodzajowego w póź-
nym wieku XVI w Bolonii i Rzymie.
Na tym tle Autorka uzasadnia, że na malarstwo
bodegonów oddziałały jednocześnie z lokalną tradycją
z Sewilli — dzieła malarzy niderlandzkich oraz ar-
tystów z północnych i środkowych Włoch. W dal-
szych rozdziałach książki dr Haraszti-Takacs anali-
zuje prace i znaczenie miejscowych prekursorów
hiszpańskiego malarstwa rodzajowego. Rozróżniając
trzy formy tego gatunku, posługuje się terminami
znanymi ze współczesnych źródeł: fabuła, escena de
generó i bodegoncillo.
Rozwój malarstwa rodzajowego w XVII wieku
ujmuje w trzech fazach: 1 ćwierć stulecia (bodegón),
połowa wieku (sceny rodzajowe i zbliżone do rodzajo-
138