Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (47.1985)

KRONIKA

symbolizmu. Marian Eurleigh-Motley z nowojorskiego
Art Institute w referacie Rosyjskie źródła abstrakcji
Kandinsky’ego podjął szeroko ostatnio dyskutowany
temat wpływu teozofii, mistycyzmu, rosyjskich tradycji
i sztuki ludowej, na drogę do abstrakcji Wasyla Kan-
dinsky’ego. Haskell Błock z State Uniwersity of New
York in Inghamton w wystąpieniu zatytułowanym
Linie napięć w europejskiej poezji około 1913, roz-
ważył problem symboliczno-ekspresjonistycznego prze-
silenia około 1913 roku i katastrofizmu w ówczesnej
poezji, tworzonej przez „generację skazaną na krótkie
życie”. Lech Sokół z Instytutu Sztuki PAN przedsta-
wił referat Dramat polski około 1913 ■— metafizyka
płci. Daniel Gerould z City University of New York
podjął problem: Maeterlinck Uczy Czechow ■— kryzys
w dramacie rosyjskim przed I wojną światową. Jad-
wiga Kosicka z Nowego Yorku w referacie Rewolucja
w historii i micie — bunt na Potiomkinie mówiła
o powstawaniu literackiego motywu buntu na pan-
cerniku Potiomkin. Tytuł referatu Michała Bristigera
z Instytutu Sztuki PAN brzmiał: Muzyka polska około
roku 1913: Karłowicz — Szymanowski. Ze względu
na brak czasu Ewa Kuryluk, reprezentująca The New
York Institute for the Humanities, była zmuszona

znacznie skrócić swoją wypowiedź dotyczącą wysta-
wy i zagadnień poruszonych przez nią w książce
Wiedeńska Apokalipsa. W sympozjum uczestniczyło,
razem z autorami wypowiedzi, dwadzieścia pięć osób,
które miały okazję dyskutować jeszcze wiele godzin
w czasie uroczystego obiadu wydanego przez Inter-
national Research and Exchanges Board w hotelu
St. Regis.
Jeśli nawet recenzje z wystawy budziły pewien
niedosyt, to ogromną satysfakcję jej organizatorom
przyniosły reakcje i opinie wybitnych specjalistów —
jak Robert Rosenblum i Marian Burleigh-Motley —
którzy dzięki sympozjum, mogli przyjechać do De-
troit i obejrzeć nasze obrazy. Miesiąc później, w
dniach 25—27 października w Dickinson College,
Carlisle Pennsylvania, odbyło się duże sympozjum
poświęcone problemom sztuki i literatury sybolizmu.
W ostatniej chwili, poza ustalonym porządkiem, orga-
nizatorzy włączyli do programu krótki komunikat
Agnieszki Morawińskiej o polskim symbolizmie.
Wśród uczestników sympozjum krążył katalog polskiej
wystawy i w kilku wypowiedziach posłużono się
polskimi przykładami.
Agnieszka Morawińska

PORTRET NA ŚLĄSKU XVI—XVIII WIEKU (19 XII 1984—24 II 1985 WROCŁAW)

Eksponowana od grudnia 1984 do lutego 1985 w
Muzeum Narodowym we Wrocławiu wystawa Portret
na Śląsku XVI—XVIII wieku była pierwszą prezen-
tacją tego popularnego w sztuce śląskiej gatunku
malarstwa. Poprzedził ją jedynie zorganizowany w
1930 roku w ówczesnym Muzeum Sztuk Pięknych
we Wrocławiu pokaz Pięć wieków portretu śląskiego,
o którym jednak niewiele można powiedzieć, gdyż
nie opracowano katalogu. W latach późniejszych kilka
przykładów szesnastowiecznego malarstwa portreto-
wego znalazło się na wystawach czasowych dwukrot-
nie: w 1935 roku we wspomnianym Muzeum Sztuk
Pięknych oraz w roku 1966 w Muzeum Śląskim we
Wrocławiu.
Celem obecnej ekspozycji było możliwie najbar-
dziej reprezentatywne ukazanie twórczości portreto-
wej śląskich malarzy, zarówno w jej najwybitniej-
szych, jak i przeciętnych artystycznie przejawach,
ponieważ w zamierzeniu nie miała być ona pokazem
arcydzieł. Włączenie do wystawy obrazów Marcina
Kobera i Bartłomieja Strobla przedstawiających wi-

zerunki osób spoza Śląska, to znaczy portretów pol-
skich władców i arystokracji, służyło podkreśleniu
związków tych malarzy, urodzonych i wykształco-
nych we Wrocławiu, ze środowiskiem artystycznym
rodzimej prowincji i ukazaniu ich prac w odmien-
nym niż zazwyczaj kontekście. O tym, że kryterium
jakości malarstwa nie zawsze rozstrzygało o doborze
eksponatów zadecydował w dużej mierze historyczny
charakter wystawy, chęć zaprezentowania wizerun-
ków Ślązaków i osób związanych z tymi ziemiami.
Dlatego też wśród eksponowanych obrazów znalazły
się prace artystów obcych, na przykład przypisywa-
ny monachijczykowi Hansowi Mielichowi Starszemu
portret wrocławskiego prawnika Andrzeja Hertwigka
czy portret Jerzego Wilhelma, księcia legnickiego,
brzeskiego i wołowskiego, prawdopodobnie autorstwa
pochodzącego z Lubeki, a czynnego w Ratyzbonie,
Beniamina Błocka. Takie poszerzone ujęcie tematu
sprawiło, że tytuł wystawy brzmiał Portret na Śląsku,
a nie „Portret śląski”.
Najwcześniejsze spośród prezentowanych obrazów

176