DOI Artikel:
Kronika
DOI Artikel:Machowski, Marek: Pocza̜tki kultury chrześcijańskiej w polsce w x wieku: (23-24 XI 1984 Poznań)
DOI Artikel:Marowińska, Agnieszka: Wystawy: Symbolizm w Polskim Larastwie 1890-1914: Rok 1913: wkład polski i europy środkowej w szetuke̜ i literature̜ światowa̜ (30 VII-23 IX 1984 Detroit, USA)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48708#0180
KRONIKA
skiego (Kraków). W programie konferencji znajdował
się też, lecz nie został wygłoszony, referat Gabrieli
Mikołajczyk dotyczący Archeologicznych przekazów
o początkach chrześcijaństwa w Gnieźnie. Nie było
również zbiorczo zapowiedzianych w programie ko-
munikatów. Mimo to zabrakło czasu na dyskusję nad
całością konferencji i to w chwili, kiedy zaczęła się
ona owocnie rozwijać. Tylko częściowo winę za to
ponosił pociąg ekspresowy „Warta” odchodzący o 16.00,
którym odjeżdżała część uczestników obrad. W o wie-
le większym stopniu było to wynikiem stanow-
czo zbyt długich wystąpień historyków architektury.
Ich trzy referaty trwały łącznie dłużej (o ponad 1/4)
niż pięć referatów wygłoszonych pierwszego dnia.
W istotny sposób odbiło się to na samych autorach,
gdyż nie mogli nawet odpowiedzieć na pytania i wąt-
pliwości dotyczące badań nad sztuką. Były one i tak
nieliczne w stosunku do wszystkich głosów w dys-
kusji, w której wzięło udział w ciągu dwóch dni
łącznie dwadzieścia osób. Wielka to szkoda, ponieważ
konferencja ujawniła raz jeszcze podstawową trud-
ność w tworzeniu syntetycznego obrazu przeszłości,
jaką jest brak współdziałania różnych nauk histo-
rycznych. Różnice metod, a częściowo przedmiotu
i celu badań, doprowadziły do sprzeczności w naj-
bardziej podstawowych kwestiach. Najważniejszym
sporem, jaki objawił się podczas obrad, było zagad-
nienie statusu biskupa Jordana, organizacji Kościoła
na ziemiach polskich przed rokiem 1000 i, co się
z tym łączy, datowanie oraz funkcja pierwszego koś-
cioła p.w. św. Piotra w Poznaniu. Problemy owe nie
zostały rozwiązane, zaś po wysłuchaniu wszystkich
wystąpień trudno przypuszczać, aby dokonało się to
z chwilą opublikowania materiałów konferencji. Brak
końcowej konkluzji, co ■—• według zamykającego obra-
dy o godzinie 15.25 Aleksandra Gieysztora —- było
głównie kwestią czasu, jest jednak przede wszystkim
odbiciem braku takiej możliwości na obecnym etapie
badań.
Marek Machowski
WYSTAWY
SYMBOLIZM W POLSKIM MALARSTWIE 1890—1914,
ROK 1913: WKŁAD POLSKI I EUROPY ŚRODKOWEJ W SZTUKĘ I LITERATURĘ
ŚWIATOWĄ
(30 VII—23 IX 1984 DETROIT, USA)
W dniach 30 lipca — 23 września 1984 roku In-
stytut Sztuk w Detroit w Stanach Zjednoczonych
(The Detroit Institute of Arts) prezentował wystawę
Symbolizm w malarstwie polskim 1890—1914 (Sym-
bolism in Polish Painting 1890—1914), przygotowaną
przez Galerię Sztuki Polskiej Muzeum Narodowego
w Warszawie. Nad projektem i realizacją tej ekspo-
zycji pracowano długo, bo już od 1978 roku. Wtedy
to, ówczesny dyrektor Instytutu, Frederick Cummings
przyjechał do Polski, by zapoznać się z najważniej-
szymi kolekcjami naszego malarstwa. W rozmowach
z przedstawicielami Muzeum Narodowego w Warsza-
wie oraz Ministerstwa Kultury i Sztuki dr Cummings
ustalił wstępnie warunki organizacyjno-finansowe
wystawy, a także jej zakres: miał to być średniej
wielkości pokaz (około 80 obrazów) malarstwa pol-
skiego z przełomu XIX i XX wieku. W kwietniu
1981 roku na zaproszenie strony amerykańskiej
Agnieszka Morawińska prezentowała scenariusz wy-
stawy w formie publicznego odczytu w Detroit.
Organizacja ekspozycji weszła w stadium realizacji
dopiero w roku 1982, kiedy pieczę nad nią powierzo-
no J. Patrice Marandelowi, kuratorowi malarstwa
europejskiego w The Detroit Institute of Arts. Trzy-
krotne jego wizyty pozwoliły na ostateczne dopraco-
wanie i zamknięcie scenariusza wystawy oraz szcze-
gółowe ustalenie formy katalogu. Polski maszynopis
katalogu wraz z materiałem ilustracyjnym przekaza-
liśmy Cyndzie Helrus z działu wydawnictw Instytutu
w grudniu 1983 roku. Tłumaczenia dokonano w Sta-
nach Zjednoczonych, ale niestety, wbrew naszym ocze-
kiwaniom, okazało się ono dalekie od doskonałości. Ko-
nieczność powtórnego przekładu niektórych tekstów i
pracochłonnej redakcji pozostałych sprawiła, że mate-
riał trzeba było podzielić i wystawie ostatecznie towa-
rzyszyły dwa wydawnictwa: katalog Symbolizm in
Polish Painting 1890—1914 (The Detroit Institute of
Arts 1984) wydrukowany przed otwarciem wystawy
oraz Symbolism in Poland. Collected Essays (The De-
troit Institute of Arts 1984) zeszyt studiów, który uka-
zał się dopiero pod koniec trwania pokazu. Katalog, po-
za wstępami dyrektorów obydwu instytucji organi-
zujących wystawę, zawierał wstęp J. Patrice Maran-
dela, artykuł Agnieszki Morawińskiej Polish Symbo-
172
skiego (Kraków). W programie konferencji znajdował
się też, lecz nie został wygłoszony, referat Gabrieli
Mikołajczyk dotyczący Archeologicznych przekazów
o początkach chrześcijaństwa w Gnieźnie. Nie było
również zbiorczo zapowiedzianych w programie ko-
munikatów. Mimo to zabrakło czasu na dyskusję nad
całością konferencji i to w chwili, kiedy zaczęła się
ona owocnie rozwijać. Tylko częściowo winę za to
ponosił pociąg ekspresowy „Warta” odchodzący o 16.00,
którym odjeżdżała część uczestników obrad. W o wie-
le większym stopniu było to wynikiem stanow-
czo zbyt długich wystąpień historyków architektury.
Ich trzy referaty trwały łącznie dłużej (o ponad 1/4)
niż pięć referatów wygłoszonych pierwszego dnia.
W istotny sposób odbiło się to na samych autorach,
gdyż nie mogli nawet odpowiedzieć na pytania i wąt-
pliwości dotyczące badań nad sztuką. Były one i tak
nieliczne w stosunku do wszystkich głosów w dys-
kusji, w której wzięło udział w ciągu dwóch dni
łącznie dwadzieścia osób. Wielka to szkoda, ponieważ
konferencja ujawniła raz jeszcze podstawową trud-
ność w tworzeniu syntetycznego obrazu przeszłości,
jaką jest brak współdziałania różnych nauk histo-
rycznych. Różnice metod, a częściowo przedmiotu
i celu badań, doprowadziły do sprzeczności w naj-
bardziej podstawowych kwestiach. Najważniejszym
sporem, jaki objawił się podczas obrad, było zagad-
nienie statusu biskupa Jordana, organizacji Kościoła
na ziemiach polskich przed rokiem 1000 i, co się
z tym łączy, datowanie oraz funkcja pierwszego koś-
cioła p.w. św. Piotra w Poznaniu. Problemy owe nie
zostały rozwiązane, zaś po wysłuchaniu wszystkich
wystąpień trudno przypuszczać, aby dokonało się to
z chwilą opublikowania materiałów konferencji. Brak
końcowej konkluzji, co ■—• według zamykającego obra-
dy o godzinie 15.25 Aleksandra Gieysztora —- było
głównie kwestią czasu, jest jednak przede wszystkim
odbiciem braku takiej możliwości na obecnym etapie
badań.
Marek Machowski
WYSTAWY
SYMBOLIZM W POLSKIM MALARSTWIE 1890—1914,
ROK 1913: WKŁAD POLSKI I EUROPY ŚRODKOWEJ W SZTUKĘ I LITERATURĘ
ŚWIATOWĄ
(30 VII—23 IX 1984 DETROIT, USA)
W dniach 30 lipca — 23 września 1984 roku In-
stytut Sztuk w Detroit w Stanach Zjednoczonych
(The Detroit Institute of Arts) prezentował wystawę
Symbolizm w malarstwie polskim 1890—1914 (Sym-
bolism in Polish Painting 1890—1914), przygotowaną
przez Galerię Sztuki Polskiej Muzeum Narodowego
w Warszawie. Nad projektem i realizacją tej ekspo-
zycji pracowano długo, bo już od 1978 roku. Wtedy
to, ówczesny dyrektor Instytutu, Frederick Cummings
przyjechał do Polski, by zapoznać się z najważniej-
szymi kolekcjami naszego malarstwa. W rozmowach
z przedstawicielami Muzeum Narodowego w Warsza-
wie oraz Ministerstwa Kultury i Sztuki dr Cummings
ustalił wstępnie warunki organizacyjno-finansowe
wystawy, a także jej zakres: miał to być średniej
wielkości pokaz (około 80 obrazów) malarstwa pol-
skiego z przełomu XIX i XX wieku. W kwietniu
1981 roku na zaproszenie strony amerykańskiej
Agnieszka Morawińska prezentowała scenariusz wy-
stawy w formie publicznego odczytu w Detroit.
Organizacja ekspozycji weszła w stadium realizacji
dopiero w roku 1982, kiedy pieczę nad nią powierzo-
no J. Patrice Marandelowi, kuratorowi malarstwa
europejskiego w The Detroit Institute of Arts. Trzy-
krotne jego wizyty pozwoliły na ostateczne dopraco-
wanie i zamknięcie scenariusza wystawy oraz szcze-
gółowe ustalenie formy katalogu. Polski maszynopis
katalogu wraz z materiałem ilustracyjnym przekaza-
liśmy Cyndzie Helrus z działu wydawnictw Instytutu
w grudniu 1983 roku. Tłumaczenia dokonano w Sta-
nach Zjednoczonych, ale niestety, wbrew naszym ocze-
kiwaniom, okazało się ono dalekie od doskonałości. Ko-
nieczność powtórnego przekładu niektórych tekstów i
pracochłonnej redakcji pozostałych sprawiła, że mate-
riał trzeba było podzielić i wystawie ostatecznie towa-
rzyszyły dwa wydawnictwa: katalog Symbolizm in
Polish Painting 1890—1914 (The Detroit Institute of
Arts 1984) wydrukowany przed otwarciem wystawy
oraz Symbolism in Poland. Collected Essays (The De-
troit Institute of Arts 1984) zeszyt studiów, który uka-
zał się dopiero pod koniec trwania pokazu. Katalog, po-
za wstępami dyrektorów obydwu instytucji organi-
zujących wystawę, zawierał wstęp J. Patrice Maran-
dela, artykuł Agnieszki Morawińskiej Polish Symbo-
172