Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (47.1985)

KRONIKA

-Przemysłowego w Pradze. Następnie autokary za-
wiozły uczestników do — wspomnianego — Muzeum
Sumavy, gdzie w ciągu kilku godzin oglądano zgro-
madzone tam obiekty, dyskutowano z organizatorami
wystawy, zasięgano informacji, formułowano pytania
i wnioski. W atmosferze rozbudzonego, żywego zain-
teresowania tematem, rozpoczęto po powrocie z mu-
zeum popołudniowe obrady.
Pierwszy referat wygłosił Tomas Vlćek (CSRS) —
jeden z organizatorów sesji. Przedmiotem jego wypo-
wiedzi było Czeskie szkło secesyjne jako temat his-
torii sztuki. Wprowadzał on w meritum problematyki
badawczej dotyczącej interpretacji fenomenu tego
zjawiska artystycznego. Następnym mówcą był Hel-
mut Ricke (RFN), który zajął się ważnym dla sesji
tematem porównawczym Francja i Czechy — czy
dwie strony tego samego medalu? Po nim zabrał głos
delegat polski Paweł Banaś, który w referacie Uwagi
o symbolice szkła secesyjnego przedstawił pogłębione
spojrzenie na tę dziedzinę twórczości i jej warstwę
znaczeniową. Na zakończenie popołudniowych obrad
wystąpił Petr Wittlich (CSRS) z wypowiedzią zatytu-
łowaną Waza w rzeźbie, akcentując metaforyczne
przesłania form naczyniowych oraz zbieżności i od-
mienności rozwiązań rzeźbiarskich. W ten sposób
nakreślono szeroki horyzont badawczy dla penetro-
wanej dziedziny. Projekcja krótkometrażowego filmu
o czeskim szkle secesyjnym zamknęła dzień „wpro-
wadzający” konferencji.
Odmiennie zaplanowana została tematyka obrad
drugiego dnia, poświęconego wypowiedziom szczegó-
łowym, prezentującym wyniki badań cząstkowych,
analitycznych, istotnych wszakże dla pogłębienia sta-
nu wiedzy o czeskim szkle secesyjnym. Przed połud-
niem wystąpiło pięciu mówców, wszyscy reprezen-
towali gospodarzy.
Pierwsze dwa referaty Jana Margi i Dany Panen-
kovej, pod wspólnym tytułem Archiwalia i patenty
huty Loetz-Vdova relacjonowały wyniki badań archi-
walnych nad zespołami dokumentów huty, obejmują-
cymi dwa okresy — jeden od 1898 do 1905 roku, drugi
od 1905 aż do całkowitej likwidacji przedsiębiorstwa
w 1947 roku. Wśród materiałów źródłowych znaczną
część stanowiły sygnowane projekty produkowanych
w hurcie przedmiotów, co pozwoliło na zidentyfiko-
wanie autorów obiektów. Ponadto ważną rolę ode-
grało poznanie znajdujących się tamże patentów for-
my oraz innych dokumentów. Warto podkreślić, że
wypowiedź Panenkovej, będąca skrótem jej pracy
dyplomowej, należała do . najbardziej błyskotliwych
wystąpień.
O tradycji czeskich szkieł i sztuce szkła secesji
mówiła Olga Drahotova. Dwie następne wypowiedzi
dotyczyły zagadnień technologicznych. Rudolf Heis
podjął temat Najważniejsze techniki hutnicze kształ-
towania i zdobienia szkła secesyjnego, podkreślając

specyficzne wykorzystanie właściwości technologicz-
nych szkła w omawianym okresie, w którym sięgnięto
po niejako destrukcyjne metody działania. Wyrazem
tego było na przykład wgniatanie powierzchni, skrę-
canie bańki i inne sposoby deformowania klasycznej
formy szklarskiej. Podobne zagadnienie przedstawił
ten sam referent w odniesieniu do technik zdobni-
czych. Również Michał Gelnar zajął się w swym
wystąpieniu Finalne sposoby zdobienia szkieł secesyj-
nych omówieniem tajników technologii.
Popołudniowa część konferencji przyniosła następ-
nych pięć referatów. Wśród nich na szczególną uwa-
gę zasługiwał referat Waltraud Neuwirth (Austria),
autorki znanej z licznych publikacji z zakresu rze-
miosła artystycznego. Prezentacja i analiza nowych
nabytków pochodzących ze zbiorów Osterreichische
Museum fur Angewandte Kunst w Wiedniu, gdzie
od wielu lat sprawuje ona funkcje kustosza, nosiła
tytuł Szkła z huty Johan Loetz-Witwe. Wypowiedź ta
była popisem nowoczesnej metodologii i systemu ba-
dań przy użyciu komputera. Również sposób ilustro-
wania referatu nie był tradycyjny. Oprócz całych
obiektów lub ich fragmentów slajdy demonstrowały
liczne wycinki barwnych powierzchni szkieł, które
na ekranie w znacznym powiększeniu wyglądały jak
kolekcja znakomitego malarstwa współczesnego.
Ernst Ploil (Austria) przedstawił współpracę huty
Loetza z przedsiębiorstwem wiedeńskim E. Bakalowitz
und Sons oraz z austriackimi artystami: Josefem
Hoffmanem, Kolo Moserem i ich uczniami. Następnie
Alena Adlerova (CSRS) mówiła o zasadzie różnorod-
ności w wyrobach secesyjnych ze szkła, Wolfgang
Henning (NRD) z Koeppenig Museum omawiał twór-
czą rolę Marii Kirschner w dziedzinie czeskiego szkła
secesyjnego, zaś Bert Heller (RFN) w studium o pro-
dukcji hut czeskich, działających około 1900 roku,
ukazał wytwórczość Książęcej Manufaktury Szkła
Szlachetnego w Darmstadt. Atrakcję wieczoru stano-
wił koncert kwartetu Talichova, w repertuarze któ-
rego znalazły się utwory Fibicha, Janaćka i Debusy’e-
go.
Przedpołudnie trzeciego dnia konferencji wypełni-
ły referaty rozszerzające poruszoną uprzednio tema-
tykę. Jana Svatonowa (CSRS) zajęła się produkcją
znanej czeskiej huty Harrachov. Dwaj pozostali refe-
renci omawiali kolekcje czeskich szkieł secesyjnych
w swoich krajach. Jednym z nich był Tadeusz Za-
remba (Polska) prezentujący zbiór z Muzeum Ma-
zowieckiego w Płocku, drugim — prywatny zbieracz
Georg Bruhl (NRD). Po referatach urządzono dysku-
sję, w której zwracano się do prelegentów ze szcze-
gółowymi pytaniami.
Po obiedzie odbyła się kolejna, przewidziana pro-
gramem, wycieczka. Objęła ona kilka miejscowości,
w których znajdują się zbiory szkła; między innymi
była to Lenora z kolekcją szkieł z huty Kralika,

164