Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (47.1985)

RECENZJE — WYSTAWY



11. 21. Młoda Pani w 1866 r. (Kobieta z papugą), 1866, New
York, The Metropolitan Museum of Art

II. 22. Bańki mydlane, 1867, Lisbona, Museu Caloustc Gul-
benkian

Dente si nigro fieres vel uno
Turpior ungui,
Crederem; sed tu simul obligasti
Perfidum rotis caput, enitescis
Pulchrior multo iurenumgue prodis
publica aura.
W roku 1884 i następnych powstało szereg martwych na-
tur, z których pięć pokazano na wystawie. Manet jest jednym
z niekwestionowanych mistrzów francuskiej martwej natury
i jego talent w tym zakresie podkreślano nawet w stosunku
do obrazów, które poza tym podlegały ostrej krytyce, jak
Śniadanie na trawie czy Olimpia. Równolegle do nowoczesnej
interpretacji malarskiej płótna Maneta ujawniają niejedno-

krotnie związki z tradycją francuskiej i holenderskiej martwej
natury XVII wieku. Franęoiso Cachin zwraca uwagę na
analogię obrazu llyby (Kat. 81) z jedną z martwych natur
Chardina, a Charles Moffet na skojarzenie Vase de pinoines
sur piedoućhe (il. 16; Kat. 77) z motywem raniłaś. Spośród
płócien pokazanych na wystawie kompozycyjnie najcie-
kawsza jest Gałązka piwonii z sekatorem (il. 17; Kat. 79),
ułożona łodyżką do góry a kwiatami na dół, podobnie jak
w myśliwskich martwych naturach zabite zwierzę wisi głową
w dół.
Intensywność rygorystycznie komponowanych kwiatów
i owoców Maneta stanowi niebezpieczne sąsiedztwo dla prac
zarówno jego starszych, jak młodszych kolegów, które wydają

19 HORACY, Pieśni, 2, VIII. Przekład S. Gołębiowski, Warszawa
1072, s. 172—173:
Gdyby kto zdołał, o Baryno, ciebie
za wiarolomstwo karą dotknąć, gdyby
szczcrniał ząb jeden lub zbielał paznokieć,

jeszcze wierzyłbym,
ufał w miłości, lecz twoja przewrotność,
pomimo przysiąg, nic się nie umniejsza,
bezwstydna, młodzież uwodzisz i jesteś
coraz piękniejsza...

355