DOI Artikel:
Recenzje - Wystawy
DOI Artikel:Morawska, Hanna: Wystawa Maneta w stulecie śmierci arlysty: Paryż 1983
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48708#0377
RECENZJE
WYSTAWY
II, 38. Ulica Mosnier z brukarzami.
1878, Cambridge, Fitzwilliam Museum
Główna i najbardziej wyrazista postaó Balkonu, Berthe
Morisot, to niedawno poznana przez Maneta młoda malarka,
wkrótce jego uczennica, a od 1874 r. szwagierka. Poczynając
od pierwszego pojawienia się na tym płótnie będzie ona wie-
lokrotnie portretowana przez Maneta. Berthe Morisot z bu-
kietem fiołków z 1872 r. (il. 32; Kat. 130) jest chyba naj-
świetniejszym osiągnięciem portretowym malarza, a dedy-
kowany jej niewielki Bukiet fiołków (Kat. 131) klejnotem
wśród jego martwych natur. Powracające podobizny Berthe
z lat 1868—1874 wydają się świadectwem wzajemnej
fascynacji malarza i modelki. Zarówno Balkon, jak Śniadanie
w pracowni wystawione były na Salonie 1869 roku.
Ważnym wydarzeniem omówionego pięciolecia jest in-
dywidualna wystawa pięćdziesięciu płócien Maneta, zorga-
nizowana w 1867 r. w zbudowanym na koszt artysty pawilonie,
niedaleko odbywającej się w tym czasie Wystawy Powszech-
nej. Manet bierze tu wzór z Courbeta, który już po raz drugi
otwiera wystawę swych obrazów równolegle do Wystawy
Powszechnej (pierwszy raz w 1855 r.).
Druga połowa lat sześćdziesiątych zamyka dyskusję
Maneta z malarstwem przeszłości. Dalsza jego twórczość
rozwija się całkowicie w ramach współczesności, a wymiana
pomysłów i środków artystycznych dokonuje się w kręgu
działalności jogo przyjaciół ze środowiska awangardy artys-
tycznej. Najczęstsze relacje i odniesienia dotyczyć będą
motywów i metod malarskich Maneta i Degasa. Paleta
artysty, którą Zola od początku określał jako „peinture
blonde”, teraz dopiero rozjaśnia się w pełni, a pejzaże ma-
lowane w plenerze zastępują komponowane w pracowni tła
krajobrazowe. Impresjonizm Maneta wykazuje swą odrębność
najmocniej w kompozycji płócien oraz w stosowaniu czerni
i bieli, nigdy nie obejmuje całokształtu jogo twórczej aktyw-
ności. Najwięcej elementów kontynuacji malarstwa poprzed-
niego okresu zaobserwujemy w portretach i w scenach przed-
stawiających aktualności paryskie. Najwięcej sygnałów
wychodzenia poza estetykę impresjonizmu pojawia się w jed-
noosobowych kompozycjach z ostatnich lat życia artysty.
Autorzy wystawy najwyraźniej nie przywiązują nadmiernej
wagi do obrazów Maneta mieszczących się w pełni w granicach
impresjonizmu, skoro możemy ich obejrzeć zaledwie około
piętnastu przy ponad dwudziestu portretach reprezentujących
ten sam zakres czasowy.
Na początku należy wspomnieć poetycką marinę o osobli-
wej kompozycji—Statki na morzu o zachodzie słońca (1872—■
1873, ił. 33; Kat. 120). Jest to prawie monochromatyczny
obraz o niskim horyzoncie, gdzie część żaglowca na pierwszym
planie odcięta jest dobrym brzegiem płótna. Przy jedno-
znacznie japonizującym układzie kompozycyjnym widać tu
nawiązanie do utrzymanych w jednej tonacji pejzaży Whist-
lera; nasuwa się też skojarzenie z Impression, soleil levant
Moneta z 1872 r., płótnem pokazanym na pierwszej wystawie
impresjonistów w 1874 r., które nada nazwę nowemu kie-
367
WYSTAWY
II, 38. Ulica Mosnier z brukarzami.
1878, Cambridge, Fitzwilliam Museum
Główna i najbardziej wyrazista postaó Balkonu, Berthe
Morisot, to niedawno poznana przez Maneta młoda malarka,
wkrótce jego uczennica, a od 1874 r. szwagierka. Poczynając
od pierwszego pojawienia się na tym płótnie będzie ona wie-
lokrotnie portretowana przez Maneta. Berthe Morisot z bu-
kietem fiołków z 1872 r. (il. 32; Kat. 130) jest chyba naj-
świetniejszym osiągnięciem portretowym malarza, a dedy-
kowany jej niewielki Bukiet fiołków (Kat. 131) klejnotem
wśród jego martwych natur. Powracające podobizny Berthe
z lat 1868—1874 wydają się świadectwem wzajemnej
fascynacji malarza i modelki. Zarówno Balkon, jak Śniadanie
w pracowni wystawione były na Salonie 1869 roku.
Ważnym wydarzeniem omówionego pięciolecia jest in-
dywidualna wystawa pięćdziesięciu płócien Maneta, zorga-
nizowana w 1867 r. w zbudowanym na koszt artysty pawilonie,
niedaleko odbywającej się w tym czasie Wystawy Powszech-
nej. Manet bierze tu wzór z Courbeta, który już po raz drugi
otwiera wystawę swych obrazów równolegle do Wystawy
Powszechnej (pierwszy raz w 1855 r.).
Druga połowa lat sześćdziesiątych zamyka dyskusję
Maneta z malarstwem przeszłości. Dalsza jego twórczość
rozwija się całkowicie w ramach współczesności, a wymiana
pomysłów i środków artystycznych dokonuje się w kręgu
działalności jogo przyjaciół ze środowiska awangardy artys-
tycznej. Najczęstsze relacje i odniesienia dotyczyć będą
motywów i metod malarskich Maneta i Degasa. Paleta
artysty, którą Zola od początku określał jako „peinture
blonde”, teraz dopiero rozjaśnia się w pełni, a pejzaże ma-
lowane w plenerze zastępują komponowane w pracowni tła
krajobrazowe. Impresjonizm Maneta wykazuje swą odrębność
najmocniej w kompozycji płócien oraz w stosowaniu czerni
i bieli, nigdy nie obejmuje całokształtu jogo twórczej aktyw-
ności. Najwięcej elementów kontynuacji malarstwa poprzed-
niego okresu zaobserwujemy w portretach i w scenach przed-
stawiających aktualności paryskie. Najwięcej sygnałów
wychodzenia poza estetykę impresjonizmu pojawia się w jed-
noosobowych kompozycjach z ostatnich lat życia artysty.
Autorzy wystawy najwyraźniej nie przywiązują nadmiernej
wagi do obrazów Maneta mieszczących się w pełni w granicach
impresjonizmu, skoro możemy ich obejrzeć zaledwie około
piętnastu przy ponad dwudziestu portretach reprezentujących
ten sam zakres czasowy.
Na początku należy wspomnieć poetycką marinę o osobli-
wej kompozycji—Statki na morzu o zachodzie słońca (1872—■
1873, ił. 33; Kat. 120). Jest to prawie monochromatyczny
obraz o niskim horyzoncie, gdzie część żaglowca na pierwszym
planie odcięta jest dobrym brzegiem płótna. Przy jedno-
znacznie japonizującym układzie kompozycyjnym widać tu
nawiązanie do utrzymanych w jednej tonacji pejzaży Whist-
lera; nasuwa się też skojarzenie z Impression, soleil levant
Moneta z 1872 r., płótnem pokazanym na pierwszej wystawie
impresjonistów w 1874 r., które nada nazwę nowemu kie-
367