Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (47.1985)

MATERIAŁY Z SESJI POŚWIĘCONEJ JULIUSZOWI STARZYŃSKIEMU


II. 1. Juliusz Starzyński z Michałem Walickim i Stanisławem Lorentzem ■— Posiedzenie
Rady Naukowej Państwowego Instytutu Sztuki w roku 1955- Fot. Prac. Fot. PIS

informuje, że praca nad dokumentacją sztuki współczesnej
nie jest dotąd rozpoczęta, ponieważ przekracza aparat In-
stytutu. Bez nowego statutu nie można było zatem myśleć
o tworzeniu nowych agend czy sekcji.
Tymczasem sprawa statutu ciągnęła się trzy lata: od
chwili przystąpienia do pracy nad jego sformułowaniem
w kwietniu 1935 r. — aż do czerwca 1938 r., gdy po wielu
pertraktacjach z Ministerstwem Wyznań Religijnych i
Oświecenia Publicznego i po licznych korekturach Mini-
sterstwo zdecydowało się statut zatwierdzić. W ciągu tych
lat Instytut stale rozszerzał zasięg swego oddziaływania,
tak w sensie terytorialnym, jak i problemowym.
Przedstawiony przez Dyrektora zaraz w pierwszych
tygodniach jego pracy projekt „stworzenia stałej i szero-
kiej działalności prowincjonalnej” Komitet Główny przyjął
z aplauzem. I tak w okresie dyrektorowania Juliusza Sta-
rzyńskiego obok oddziału istniejącego niemal od początku
w Łodzi powstały jeszcze ekspozytury IPS-u we Lwowie,
w Stanisławowie i w Lublinie.
Innego rodzaju próbą poszerzenia kontaktów stał się
projekt współpracy IPS-u ze Związkiem Historyków Sztuki
przy opracowywaniu wystaw retrospektywnych dotyczą-
cych okresów historycznych. Przy tej okazji stwierdzono,
że wystawy indywidualne nadają się do ujęć i oświetleń
z punktu widzenia zagadnień dzisiejszych, powinny [zatem]
być opracowywane przez Instytut. Tą drogą Instytut mógł-
by stworzyć studium krytyki artystycznej przez wyszkolenie
odpowiedniego grona współpracowników, dla. których orga-

nizacja tych wystaio byłaby terenem doświadczeń. (Ostatnie
zdanie dopisane zostało ręką Dyrektora).
W związku z przemyśleniami wynikającymi z począt-
kowych prac nad nową redakcją statutu i reorganizacją
IPS-u, dyrektor Starzyński wyraził też pogląd, że pewne
prace komisji Instytutu [ankietowe-programowe], projekty
i doświadczenia Komitetu Głównego nad organizacją salo-
nów, nową formą organizacyjną Instytutu —- zmierzają w
zakresie wiedzy o plastyce do kształtowania polskiego aka-
demizmu. Uważa [on], że należy stworzyć nową formę myślową,
która byłyby podstawą do ciągłego rozwoju. Do pracy tej na-
leży powołać szerszą grupę ludzi oraz wytworzyć doskonalą
technikę opracowań badawczych w formie protokołów, re-
gulaminów i statutów.
Tego typu rozważania świadczące o zainteresowaniach
Dyrektora nie znajdowały odbicia w praktyce Instytutu.
Niemniej jednak z protokółów dowiadujemy się o co raz
to nowych projektach przedstawianych przez Starzyńskiego
Komitetowi Głównemu. Jedną z fascynycji Dyrektora był
wtedy zapewne film, gdyż kilkakrotnie proponował prze-
jęcie protektoratu nad produkcją różnych filmów: zarówno
pełnometrażowego propagandowego filmu o Śląsku, jak i krót-
kometrażówek o katedrze ś.,'.św. Piotra i Pawia w Wilnie czy
na temat działalności samego IPS-u.
Głównym jednak teronem działań Juliusza Starzyń-
skiego stało się z biegiem czasu pismo Instytutu „Nike”.
Powołano do życia jesionią 1935 r. przechodziło różne prze-
obrażenia. Pomyślane jako kwartalnik miało się ukazywać

402