DOI Heft:
Spis Treści
DOI Artikel:Chrubasik, Katharina: Usytuowanie płyty nagrobnej króla Władysława Jagiełły
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48918#0143
Biuletyn Historii Sztuki
R.LVII, 1995, Nr 1-2
PL ISSN 0006-3967
KATHARINA CHRUBASIK
Bonn, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universitat
USYTUOWANIE PŁYTY NAGROBNEJ KRÓLA WŁADYSŁAWA JAGIEŁŁY*
Od czasów przebudowy katedry krakowskiej w
XVIII w. wiadomo, że znajdujący się tam nagrobek
króla Władysława Jagiełły nie jest jego grobem. Mar-
murowy nagrobek tworzy kenotafium, a król pochowa-
ny jest w komorze grobowej pod posadzką, co było
zgodne ze średniowiecznąpraktyką1. W roku 1753 prze-
niesiono kenotafium z jego pierwotnego miejsca (po
prawej stronie, pod trzecią arkadą) do kaplicy Święto-
krzyskiej. Po rozebraniu tumby stwierdzono brak trum-
ny ze szczątkami króla oraz odkryto płytę grobową, co
zapisano w aktach kapituły: (...) corpus eiusdem sere-
nissimi regis in suo loco, ubi tumulatum erat, intacte
antę altare, adpraesens S.Casimiri sub pavimento no-
viter posito ąuiescit2.
Niestety nie oznakowano grobu, ani nie pozostawio-
no w aktach wzmianki o jego miejscu przed położeniem
nowej posadzki. Żaden opis katedry sprzed 1753 r. nie
zawierał pełnego sprawozdania o nagrobku3. Tadeusz
Wojciechowski w swojej pracy o katedrze żałował, że
wraz z nagrobkiem nie przeniesiono szczątków króla do
kaplicy Świętokrzyskiej, i że "chodzą ludzie po tem
miejscu, ani wiedząc, że mają pod nogami kości aposto-
ła Litwy 4.
Również nowsze prace przyjmowały istnienie ko-
mory grobowej jako pewne, lecz brak było informacji o
jej położeniu5. Dzisiejsze usytuowanie nagrobka na osi
arkady jest bowiem rezultatem restauracji katedry na
początku XX w. Celem tego szeroko zakrojonego przed-
sięwzięcia było m.in. usytuowanie nagrobków na ich
pierwotnych miejscach według opisów w zachowanych
źródłach. Odbudowanie nagrobka na osi arkady mogło-
by nasunąć przypuszczenie, iż odpowiada ono staremu
usytuowaniu. Zachowała się jednakże dokładna doku-
mentacja przeprowadzonych prac, która dotychczas nie
została opublikowana6. Znajduje się w niej szczegółowy
opis kolejnych czynności (od grudnia 1900 do czerwca
1902), podjętych w celu przestawienia nagrobka: od
rozebrania i oczyszczenia nagrobka i baldachimu, aż do
ponownego ustawienia na dawnym miejscu7. Prace
przygotowawcze przed ustawieniem wymagały zerwa-
nia posadzki i zrobienia nowego fundamentu. Dnia 5
kwietnia 1902 r. odkryto płytę nagrobną, która z uwagi
na jej usytuowanie natychmiast została zidentyfikowana
jako zamykająca grób królewski. Przedstawiono ją na
szczegółowym rysunku z napisem: Ptyta nakrywająca
grób Władysława Jagiełły znajdująca się pod posadzką
w arkadzie naprz [!] kapl. Wazów°.
Rysunek ukazuje płytę nagrobną o podobnych do
tumby wymiarach (płyta: 1,05 m x 2,32 m; tumba 1,18
m x 2,53 m). Nie jest ona położona na osi arkady, lecz
przesunięta bliżej nawy bocznej i kaplicy Wazów i
prawie dotyka filara. Dolna część płyty odchyla się w
stronę nawy głównej. Niestety po odkryciu płyty nie
opisano bliżej, ani też nie podjęto próby otwarcia komo-
ry grobowej, co wydaje się dziwne wobec faktu otwarcia
innych grobów9.
Z zestawienia rysunku z tekstem źródłowym, doty-
czącym grobu króla, można wyciągnąć interesujące
wnioski. Źródłem tym jest dokument podyktowany
przez króla 26 marca 1421 r., w którym jest mowa o
fundacji dodatkowych mszy przy ołtarzu św. Krzyszto-
fa10. Dokładna analiza tego dokumentu, którą Stanisław
Mossakowski przedstawił w artykule z 1981 r. dostar-
czyła cennych informacji11. Grobowiec przygotowany
został w pobliżu ołtarza, ufundowanego prawdopodob-
nie również przez króla przed rokiem 1411. W każdym
razie istniał on już w roku 1421, skoro w dokumencie z
tego czasu mowa jest o ołtarzu św. Krzysztofa jako
sepulcro nostro contigui12. Dokument ten dotyczy jak
wiadomo fundacji dodatkowych mszy przy ołtarzu, co
musiało być związane z jakimś ważnym wydarzeniem:
chyba nie tylko z wykonaniem samej komory grobowej,
lecz być może także ze wzniesieniem kenotafium. W
każdym razie dokument ten świadczy o istnieniu sepulc-
133
R.LVII, 1995, Nr 1-2
PL ISSN 0006-3967
KATHARINA CHRUBASIK
Bonn, Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universitat
USYTUOWANIE PŁYTY NAGROBNEJ KRÓLA WŁADYSŁAWA JAGIEŁŁY*
Od czasów przebudowy katedry krakowskiej w
XVIII w. wiadomo, że znajdujący się tam nagrobek
króla Władysława Jagiełły nie jest jego grobem. Mar-
murowy nagrobek tworzy kenotafium, a król pochowa-
ny jest w komorze grobowej pod posadzką, co było
zgodne ze średniowiecznąpraktyką1. W roku 1753 prze-
niesiono kenotafium z jego pierwotnego miejsca (po
prawej stronie, pod trzecią arkadą) do kaplicy Święto-
krzyskiej. Po rozebraniu tumby stwierdzono brak trum-
ny ze szczątkami króla oraz odkryto płytę grobową, co
zapisano w aktach kapituły: (...) corpus eiusdem sere-
nissimi regis in suo loco, ubi tumulatum erat, intacte
antę altare, adpraesens S.Casimiri sub pavimento no-
viter posito ąuiescit2.
Niestety nie oznakowano grobu, ani nie pozostawio-
no w aktach wzmianki o jego miejscu przed położeniem
nowej posadzki. Żaden opis katedry sprzed 1753 r. nie
zawierał pełnego sprawozdania o nagrobku3. Tadeusz
Wojciechowski w swojej pracy o katedrze żałował, że
wraz z nagrobkiem nie przeniesiono szczątków króla do
kaplicy Świętokrzyskiej, i że "chodzą ludzie po tem
miejscu, ani wiedząc, że mają pod nogami kości aposto-
ła Litwy 4.
Również nowsze prace przyjmowały istnienie ko-
mory grobowej jako pewne, lecz brak było informacji o
jej położeniu5. Dzisiejsze usytuowanie nagrobka na osi
arkady jest bowiem rezultatem restauracji katedry na
początku XX w. Celem tego szeroko zakrojonego przed-
sięwzięcia było m.in. usytuowanie nagrobków na ich
pierwotnych miejscach według opisów w zachowanych
źródłach. Odbudowanie nagrobka na osi arkady mogło-
by nasunąć przypuszczenie, iż odpowiada ono staremu
usytuowaniu. Zachowała się jednakże dokładna doku-
mentacja przeprowadzonych prac, która dotychczas nie
została opublikowana6. Znajduje się w niej szczegółowy
opis kolejnych czynności (od grudnia 1900 do czerwca
1902), podjętych w celu przestawienia nagrobka: od
rozebrania i oczyszczenia nagrobka i baldachimu, aż do
ponownego ustawienia na dawnym miejscu7. Prace
przygotowawcze przed ustawieniem wymagały zerwa-
nia posadzki i zrobienia nowego fundamentu. Dnia 5
kwietnia 1902 r. odkryto płytę nagrobną, która z uwagi
na jej usytuowanie natychmiast została zidentyfikowana
jako zamykająca grób królewski. Przedstawiono ją na
szczegółowym rysunku z napisem: Ptyta nakrywająca
grób Władysława Jagiełły znajdująca się pod posadzką
w arkadzie naprz [!] kapl. Wazów°.
Rysunek ukazuje płytę nagrobną o podobnych do
tumby wymiarach (płyta: 1,05 m x 2,32 m; tumba 1,18
m x 2,53 m). Nie jest ona położona na osi arkady, lecz
przesunięta bliżej nawy bocznej i kaplicy Wazów i
prawie dotyka filara. Dolna część płyty odchyla się w
stronę nawy głównej. Niestety po odkryciu płyty nie
opisano bliżej, ani też nie podjęto próby otwarcia komo-
ry grobowej, co wydaje się dziwne wobec faktu otwarcia
innych grobów9.
Z zestawienia rysunku z tekstem źródłowym, doty-
czącym grobu króla, można wyciągnąć interesujące
wnioski. Źródłem tym jest dokument podyktowany
przez króla 26 marca 1421 r., w którym jest mowa o
fundacji dodatkowych mszy przy ołtarzu św. Krzyszto-
fa10. Dokładna analiza tego dokumentu, którą Stanisław
Mossakowski przedstawił w artykule z 1981 r. dostar-
czyła cennych informacji11. Grobowiec przygotowany
został w pobliżu ołtarza, ufundowanego prawdopodob-
nie również przez króla przed rokiem 1411. W każdym
razie istniał on już w roku 1421, skoro w dokumencie z
tego czasu mowa jest o ołtarzu św. Krzysztofa jako
sepulcro nostro contigui12. Dokument ten dotyczy jak
wiadomo fundacji dodatkowych mszy przy ołtarzu, co
musiało być związane z jakimś ważnym wydarzeniem:
chyba nie tylko z wykonaniem samej komory grobowej,
lecz być może także ze wzniesieniem kenotafium. W
każdym razie dokument ten świadczy o istnieniu sepulc-
133