DOI Heft:
Nr. 3-4
DOI Artikel:Betlej, Andrzej: Konferencja poświęcona rzeźbie rokokowej. Lwów, 11-12.V.1995 r.
DOI Artikel:Kowalczyk, Dorota: [Rezension von: Jerzy T. Petrus, Kościoły i klasztory Żółkwi]
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48918#0415
PRZEGLĄD LITERATURY I WYSTAW
czkin, prof. Jan K. Ostrowski oraz mgr Andrzej Betlej z
Instytutu Historii Sztuki UJ. Niestety, pozostali referenci -
prof. Maria P6tzl-Malikova z Bratysławy, prof. Gotfried Bie-
dermann z Grazu oraz prof. Konstanty Kalinowski nie mogli
przybyć na obrady.
W pierwszym dniu, dr Volk przedstawił główne zagad-
nienia artystyczne oraz twórczość najwybitniejszych rzeźbia-
rzy bawarskich.
Dr Krwawycz w swoim referacie Rzeźba ratusza w Bu-
czaczu zwrócił uwagę na zagadnienia związane z technologią
i konserwacją kamiennych rzeźb Pinsla oraz na ważny fakt
pewnej nieudolności technicznej (nieodpowiednie cięcie blo-
ków kamienia) sugerujący, iż mistrz teń przed wszystkim
wykonywał swe prace w drewnie.
Borys Szengera w wystąpieniu zatytułowanym Proble-
matyka wykonania "Castrum Doloris" w Żółkwi ustosunko-
wał się do stanu badań nad rozbudowanym katafalkiem Jaku-
ba Sobieskiego. Proponując atrybucję figur Jerzemu Mark-
wartowi i Aleksandrowi Kujawskiemu, wrócił tym samym do
przedwojennej propozycji M.Osińskiego. Zdecydowanie od-
rzucił możliwość łączenia ich z Josefem Leblasem, artystą
pochodzącym najprawdopodobniej z licznej ołomunieckiej
rodziny rzeźbiarzy i sztukatorów (w ten sposób obalając
hipotezę Z.Hornunga mówiącą o wykształceniu tego rzeźbia-
rza w kręgu Guillaume’a Cousteau starszego).
Igor Siomoczkin w referacie Reminiscencje baroku w
rzeźbie lwowskiej XIX wieku ukazał trwanie i zapożyczenia
pewnych motywów ikonograficznych rzeźby rokokowej w
plastyce 2. połowy XIX w.
Prof. Jan Ostrowski przedstawił w oparciu o analogie
środkowoeuropejskie hipotetyczną rekonstrukcję życiorysu
artystycznego Jana Jerzego Pinsla. Zwrócił także uwagę na
konieczne rozdzielenie dorobku artystycznego rzeźbiarzy z
kręgu Jana Jerzego, powstałego po roku śmierci tego artysty.
Andrzej Betlej w referacie Uroczystości pogrzebowe i
kommemoratywne w kościele OO. Bernardynów w Zasławiu
w w. ATT//omówił w oparciu o źródła archiwalne trzy oprawy
plastyczne pogrzebów związane m.in. z Janem Obrockim i
Stanisławem Stroińskim.
W drugim dniu obrad uczestnicy sesji zwiedzili zbiory
Lwowskiej Galerii Obrazów na zamku w Olesku, zasoby
magazynów rzeźby w klasztorze pokapucyńskim, gdzie byli
oprowadzani przez Dyrektora Borysa Woźnickiego po wysta-
wie Franciszek Olędzki. Lwowski rzeźbiarz drugiej połowy
XVIII wieku. Następnie wszyscy uczestnicy wyjechali do
pobliskiego pałacu i kościoła w Podhorcach, oraz do klasztoru
bazyliańskiego na Pleśnisku, gdzie wysłuchali referatu
B.Woźnickiego Podhorecki ikonostas - znaczące zjawisko
ukraińskiej sztuki okresu baroku. Problematyka wykonania.
Woźnicki w oparciu o odnalezione księgi wydatków klasztoru
pleśniskiego ustalił datowanie zabytku na lata 1755-1757 oraz
stwierdził, iż anonimowym dotąd twórcą rzeźb był nieznany
z nazwiska snycerz Stefan, pochodzący z Krzemieńca.
Po południu, w sali konferencyjnej w Olesku odbyła się
krótka dyskusja poświęcona wystawie Olędzkiego. Jan Ostro-
wski zaproponował rozdzielenie zgromadzonych na niej
dzieł. Wyodrębnił dwie grupy, które można wiązać z innymi
snycerzami - Antonim Sztylem oraz z artystą o wyróżniającej
się osobowości twórczej, działającym na pograniczu ziemi
lwowskiej i Wołynia (Beresteczko, Horochów, Łopatyn, Pod-
kamień) — być może właśnie Franciszkiem Olędzkim (ogra-
niczając tym samym jego oeiwrej. A.Betlej zwrócił uwagę na
konieczność i możliwości weryfikacji podawanych we wcześ-
niejszej literaturze dat i hipotez (np. w odniesieniu do zespo-
łów w Kąkolnikach oraz w Brzeżanach), związanych z przed-
stawicielami tzw. młodszej generacji rzeźbiarzy lwowskiego
rokoka. Dyskusję podsumował B.Woźnicki, przedstawiając
własną rekonstrukcję drogi twórczej Olędzkiego i innych
uczniów Pinsla oraz zwrócił uwagę na możliwie, według
niego, inspiracje Pinsla sztuką staroruską (zarówno malar-
stwem ikonowym jak i freskami kijowskimi).
Na zakończenie należy podkreślić konieczność organizo-
wania tego typu spotkań naukowych; służą one konfrontacji
najnowszych ustaleń i odkryć badawczych, co szczególnie w
przypadku lwowskiej rzeźby XVIII w. jest rzeczą konieczną,
prowadzącą do stworzenia rzetelnej jej syntezy. W tym kon-
tekście szczególnie ważna była również wystawa monografi-
czna Olędzkiego. Zgromadzenie tak wielkiej liczby rzeźb
(blisko sześćdziesięciu) znacznie uzupełniło dostępny nam
obraz lwowskiej rzeźby rokokowej. "Przywrócenie" bada-
czom wielu dzieł daje podstawę do nowej ich analizy oraz
rewizji hipotez związanych z tym snycerzem.
Raz jeszcze należy więc wyrazić uznanie Dyrektorowi
Borysowi Woźnickiemu, dzięki którego szczególnemu zaan-
gażowaniu powstała ta wystawa oraz odbyło się to ciekawe
spotkanie naukowe.
Andrzej Betlej
Jerzy T. Petrus, "Kościoły i klasztory Żółkwi". Kraków: Międzynarodowe Centrum
Kultury 1994 ss.199, il.355 (Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach
wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Red. J. K. Ostrowski. Cz.I Kościoły i klasztory
rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, t.2)
Jest to druga książka z serii nawiązującej swą ideą do
Materiałów do dziejów rezydencji Romana Aftanazego. Pub-
likacja ma charakter inwentarza zabytków, połączonego z
monograficznym opracowaniem problemowym. Omawiany
tom, poświęcony kościołom i klasztorom Żółkwi, otwiera
krótka charakterystyka historii i założenia urbanistycznego
399
czkin, prof. Jan K. Ostrowski oraz mgr Andrzej Betlej z
Instytutu Historii Sztuki UJ. Niestety, pozostali referenci -
prof. Maria P6tzl-Malikova z Bratysławy, prof. Gotfried Bie-
dermann z Grazu oraz prof. Konstanty Kalinowski nie mogli
przybyć na obrady.
W pierwszym dniu, dr Volk przedstawił główne zagad-
nienia artystyczne oraz twórczość najwybitniejszych rzeźbia-
rzy bawarskich.
Dr Krwawycz w swoim referacie Rzeźba ratusza w Bu-
czaczu zwrócił uwagę na zagadnienia związane z technologią
i konserwacją kamiennych rzeźb Pinsla oraz na ważny fakt
pewnej nieudolności technicznej (nieodpowiednie cięcie blo-
ków kamienia) sugerujący, iż mistrz teń przed wszystkim
wykonywał swe prace w drewnie.
Borys Szengera w wystąpieniu zatytułowanym Proble-
matyka wykonania "Castrum Doloris" w Żółkwi ustosunko-
wał się do stanu badań nad rozbudowanym katafalkiem Jaku-
ba Sobieskiego. Proponując atrybucję figur Jerzemu Mark-
wartowi i Aleksandrowi Kujawskiemu, wrócił tym samym do
przedwojennej propozycji M.Osińskiego. Zdecydowanie od-
rzucił możliwość łączenia ich z Josefem Leblasem, artystą
pochodzącym najprawdopodobniej z licznej ołomunieckiej
rodziny rzeźbiarzy i sztukatorów (w ten sposób obalając
hipotezę Z.Hornunga mówiącą o wykształceniu tego rzeźbia-
rza w kręgu Guillaume’a Cousteau starszego).
Igor Siomoczkin w referacie Reminiscencje baroku w
rzeźbie lwowskiej XIX wieku ukazał trwanie i zapożyczenia
pewnych motywów ikonograficznych rzeźby rokokowej w
plastyce 2. połowy XIX w.
Prof. Jan Ostrowski przedstawił w oparciu o analogie
środkowoeuropejskie hipotetyczną rekonstrukcję życiorysu
artystycznego Jana Jerzego Pinsla. Zwrócił także uwagę na
konieczne rozdzielenie dorobku artystycznego rzeźbiarzy z
kręgu Jana Jerzego, powstałego po roku śmierci tego artysty.
Andrzej Betlej w referacie Uroczystości pogrzebowe i
kommemoratywne w kościele OO. Bernardynów w Zasławiu
w w. ATT//omówił w oparciu o źródła archiwalne trzy oprawy
plastyczne pogrzebów związane m.in. z Janem Obrockim i
Stanisławem Stroińskim.
W drugim dniu obrad uczestnicy sesji zwiedzili zbiory
Lwowskiej Galerii Obrazów na zamku w Olesku, zasoby
magazynów rzeźby w klasztorze pokapucyńskim, gdzie byli
oprowadzani przez Dyrektora Borysa Woźnickiego po wysta-
wie Franciszek Olędzki. Lwowski rzeźbiarz drugiej połowy
XVIII wieku. Następnie wszyscy uczestnicy wyjechali do
pobliskiego pałacu i kościoła w Podhorcach, oraz do klasztoru
bazyliańskiego na Pleśnisku, gdzie wysłuchali referatu
B.Woźnickiego Podhorecki ikonostas - znaczące zjawisko
ukraińskiej sztuki okresu baroku. Problematyka wykonania.
Woźnicki w oparciu o odnalezione księgi wydatków klasztoru
pleśniskiego ustalił datowanie zabytku na lata 1755-1757 oraz
stwierdził, iż anonimowym dotąd twórcą rzeźb był nieznany
z nazwiska snycerz Stefan, pochodzący z Krzemieńca.
Po południu, w sali konferencyjnej w Olesku odbyła się
krótka dyskusja poświęcona wystawie Olędzkiego. Jan Ostro-
wski zaproponował rozdzielenie zgromadzonych na niej
dzieł. Wyodrębnił dwie grupy, które można wiązać z innymi
snycerzami - Antonim Sztylem oraz z artystą o wyróżniającej
się osobowości twórczej, działającym na pograniczu ziemi
lwowskiej i Wołynia (Beresteczko, Horochów, Łopatyn, Pod-
kamień) — być może właśnie Franciszkiem Olędzkim (ogra-
niczając tym samym jego oeiwrej. A.Betlej zwrócił uwagę na
konieczność i możliwości weryfikacji podawanych we wcześ-
niejszej literaturze dat i hipotez (np. w odniesieniu do zespo-
łów w Kąkolnikach oraz w Brzeżanach), związanych z przed-
stawicielami tzw. młodszej generacji rzeźbiarzy lwowskiego
rokoka. Dyskusję podsumował B.Woźnicki, przedstawiając
własną rekonstrukcję drogi twórczej Olędzkiego i innych
uczniów Pinsla oraz zwrócił uwagę na możliwie, według
niego, inspiracje Pinsla sztuką staroruską (zarówno malar-
stwem ikonowym jak i freskami kijowskimi).
Na zakończenie należy podkreślić konieczność organizo-
wania tego typu spotkań naukowych; służą one konfrontacji
najnowszych ustaleń i odkryć badawczych, co szczególnie w
przypadku lwowskiej rzeźby XVIII w. jest rzeczą konieczną,
prowadzącą do stworzenia rzetelnej jej syntezy. W tym kon-
tekście szczególnie ważna była również wystawa monografi-
czna Olędzkiego. Zgromadzenie tak wielkiej liczby rzeźb
(blisko sześćdziesięciu) znacznie uzupełniło dostępny nam
obraz lwowskiej rzeźby rokokowej. "Przywrócenie" bada-
czom wielu dzieł daje podstawę do nowej ich analizy oraz
rewizji hipotez związanych z tym snycerzem.
Raz jeszcze należy więc wyrazić uznanie Dyrektorowi
Borysowi Woźnickiemu, dzięki którego szczególnemu zaan-
gażowaniu powstała ta wystawa oraz odbyło się to ciekawe
spotkanie naukowe.
Andrzej Betlej
Jerzy T. Petrus, "Kościoły i klasztory Żółkwi". Kraków: Międzynarodowe Centrum
Kultury 1994 ss.199, il.355 (Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach
wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Red. J. K. Ostrowski. Cz.I Kościoły i klasztory
rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, t.2)
Jest to druga książka z serii nawiązującej swą ideą do
Materiałów do dziejów rezydencji Romana Aftanazego. Pub-
likacja ma charakter inwentarza zabytków, połączonego z
monograficznym opracowaniem problemowym. Omawiany
tom, poświęcony kościołom i klasztorom Żółkwi, otwiera
krótka charakterystyka historii i założenia urbanistycznego
399