DOI issue:
Nr. 3-4
DOI article:Paszkiewicz, Piotr: Instytut Sztuki PAN w 1994 roku
DOI article:Kronika naukowa
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48918#0435
KRONIK
N
U K O W
Biuletyn Historii Sztuki
R.LVII, 1995, Nr 3-4
PL ISSN 0006-3967
INSTYTUT SZTUKI PAN W 1994 ROKU*
Sytuację Instytutu Sztuki w 1994 roku charakteryzowała
względna stabilizacja, tak organizacyjna, jak i finansowa.
Tym samym wewnętrzna kondycja Instytutu stała się jakby
potwierdzeniem jednego z podstawowych praw ekonomii
głoszących, że w gospodarce skutek następuje dużo później,
niż działanie podjęte dla jego osiągnięcia. Względnie dobra
sytuacja placówki w roku 1994 była bowiem rezultatem pod-
jętej w dramatycznych okolicznościach dwa lata wcześniej,
reorganizacji Instytutu, a nie wzrostu dotacji budżetowych z
Komitetu Badań Naukowych na działalność statutową. Te
zresztą w stosunku do roku poprzedniego cechowała tenden-
cja zniżkowa tak, iż środki pozabudżetowe stanowiły aż 59
procent dochodów Instytutu. Istotnym ich elementem był
wynajem budynku przy ul. Długiej 26. Do wzmocnienia
kondycji finansowej Instytutu przyczyniły się również granty
i tzw. dotacje celowe na realizację konkretnych projektów
badawczych oraz przedsięwzięć wydawniczych, pozyskane -
nie bez trudu - m.in. od Komitetu Badań Naukowych, Fun-
dacji Kultury, Ministerstwa Kultury i Sztuki, Komitetu Kine-
matografii, Fundacji Edukacji Filmowej oraz Urzędu miasta
Częstochowy (na wydawanie "Katalogu Zabytków Sztuki w
Polsce"). Nie bez znaczenia była też decyzja Fundacji na
Rzecz Nauki Polskiej, która do stałego subsydiowania wybra-
ła dwie serie wydawnicze Instytutu: "Katalog Zabytków Sztu-
ki w Polsce" oraz "Monumenta musicae in Polonia". Fundacja
przyznała Instytutowi również 3 miliardy zł na publikację
Architektury gotyckiej w Polsce — monumentalnego dzieła
stanowiącego tom II Dziejów sztuki polskiej. Była to w pra-
ktyce Fundacji, która nie finansuje wydawnictw książkowych
poza monografiami, decyzja bezprecedensowa "podjęta -
uzasadniał prezes Fundacji, prof. Maciej Grabski - w trybie
nadzwyczajnym ze względu na wyjątkowość przygotowywa-
nego dzieła o charakterze podstawowym dla obrazu kultury
naszego kraju w świecie".
W ramach polityki oszczędnościowej Instytut, wzorem lat
poprzednich, był zamknięty w miesiącach letnich, pracując w
systemie dyżurów. Mimo pewnej stabilizacji finansowej
uproszczeniem byłoby jednak twierdzić, że sytuacja finanso-
wa Instytutu przedstawiała się nazbyt różowo. Sytuacja ta
zmuszała do utrzymania stanu zatrudnienia na pułapie 150-
156 etatów z roku poprzedniego, ograniczając tym samym
ruch personalny praktycznie do wymiany pracowników. W
trosce o rozwój kadry naukowej, a także jej odmłodzenie,
funkcjonował wzorem roku poprzedniego wewnętrzny Fun-
dusz Stypendialny, pozwalający na przyjęcie - w ramach
rocznego stażu -dwóch pracowników pionu merytorycznego,
którzy po pozytywnej ocenie kierowników danych pracowni
zostali zatrudnieni na stałe w Instytucie.
Miarą prestiżu międzynarodowego Instytutu były przy-
znane placówce granty zagraniczne. Amerykańska fundacja
The J.Paul Getty Trust, wysoko oceniając politykę zakupów
wydawnictw zagranicznych przez Bibliotekę Instytutu w la-
tach 1991-1993 ze środków fundacji, po raz drugi przyznała
na ten sam cel 100 tysięcy dolarów z rozłożeniem na trzy lata.
Tym samym Instytut Sztuki - obok Muzeum Sztuk Pięknych
w Budapeszcie, które otrzymało podobną kwotę oraz Galerii
Narodowej w Pradze, której przyznano sumę o połowę mniej-
szą - znalazł się w gronie placówek naukowych cieszących
się najwyższym uznaniem sponsorów amerykańskich. Sukce-
sem uwieńczone zostały także starania Instytutu o pozyskanie
opłaconego przez amerykańską Samuel H.Kress Foundation
kompletu mikrofisz biblioteki hrabiego Cicognara (najwię-
kszego zbieracza literatury z zakresu sztuk, który żył na
przełomie XVIII i XIX wieku), obejmującej 5 tysięcy tomów
starych druków dotyczących nie tylko sztuk plastycznych,
lecz również uroczystości dworskich czy wydarzeń teatral-
nych, który to komplet zarchiwizowany wspólnie przez Bib-
liotekę Uniwersytetu Illinois oraz Bibliotekę Watykańską
miał zasilić zbiory jednej z bibliotek Europy Środkowej —
Wiednia, Pragi, Budapesztu, Petersburga lub Warszawy.
Miarą rangi Instytutu były także przyznane jej pracowni-
kom tytuły naukowe. Tytuł naukowy profesora został nadany
przez prezydenta RP dwóm naukowcom: doc. dr hab. Marcie
Fik-Augustyniak oraz doc. dr hab. Ryszardowi Brykowskie-
mu. Centralna Komisja Kwalifikacyjna zatwierdziła uchwałę
Rady Naukowej Instytutu w sprawie habilitacji dr Jakuba
Pokory, któremu 1 sierpnia powierzono stanowisko docenta.
Pięć osób uzyskało tytuł doktora nauk humanistycznych:
Tadeusz Bernatowicz (Fundacje artystyczne Mikołaja Radzi-
wiłła "Sierotki" jako świadectwo religijnościpotrydenckiej),
Łukasz Kossowski (Twórczość Wojciecha Weissa), Katarzy-
na Nowakowska-Sito (Antyk i mit w sztuce polskiej przełomu
XIX i XX wieku), Jerzy Piwowarski (Polska fotografia arty-
styczna w okresie międzywojennym), w tym jedna - Małgo-
rzata Omilanowska (ArchitektStefan Szyller) na Uniwersyte-
cie Warszawskim. Prowadzone były nadal seminaria doktor-
skie, w tym trzy w dziedzinie plastyki: prof. prof. Ireny Huml,
Wiesława Juszczaka i Jerzego Kowalczyka.
Plonem działalności Instytutu było około 240 artykułów
i rozpraw naukowych oraz 35 publikacji książkowych, z
419
N
U K O W
Biuletyn Historii Sztuki
R.LVII, 1995, Nr 3-4
PL ISSN 0006-3967
INSTYTUT SZTUKI PAN W 1994 ROKU*
Sytuację Instytutu Sztuki w 1994 roku charakteryzowała
względna stabilizacja, tak organizacyjna, jak i finansowa.
Tym samym wewnętrzna kondycja Instytutu stała się jakby
potwierdzeniem jednego z podstawowych praw ekonomii
głoszących, że w gospodarce skutek następuje dużo później,
niż działanie podjęte dla jego osiągnięcia. Względnie dobra
sytuacja placówki w roku 1994 była bowiem rezultatem pod-
jętej w dramatycznych okolicznościach dwa lata wcześniej,
reorganizacji Instytutu, a nie wzrostu dotacji budżetowych z
Komitetu Badań Naukowych na działalność statutową. Te
zresztą w stosunku do roku poprzedniego cechowała tenden-
cja zniżkowa tak, iż środki pozabudżetowe stanowiły aż 59
procent dochodów Instytutu. Istotnym ich elementem był
wynajem budynku przy ul. Długiej 26. Do wzmocnienia
kondycji finansowej Instytutu przyczyniły się również granty
i tzw. dotacje celowe na realizację konkretnych projektów
badawczych oraz przedsięwzięć wydawniczych, pozyskane -
nie bez trudu - m.in. od Komitetu Badań Naukowych, Fun-
dacji Kultury, Ministerstwa Kultury i Sztuki, Komitetu Kine-
matografii, Fundacji Edukacji Filmowej oraz Urzędu miasta
Częstochowy (na wydawanie "Katalogu Zabytków Sztuki w
Polsce"). Nie bez znaczenia była też decyzja Fundacji na
Rzecz Nauki Polskiej, która do stałego subsydiowania wybra-
ła dwie serie wydawnicze Instytutu: "Katalog Zabytków Sztu-
ki w Polsce" oraz "Monumenta musicae in Polonia". Fundacja
przyznała Instytutowi również 3 miliardy zł na publikację
Architektury gotyckiej w Polsce — monumentalnego dzieła
stanowiącego tom II Dziejów sztuki polskiej. Była to w pra-
ktyce Fundacji, która nie finansuje wydawnictw książkowych
poza monografiami, decyzja bezprecedensowa "podjęta -
uzasadniał prezes Fundacji, prof. Maciej Grabski - w trybie
nadzwyczajnym ze względu na wyjątkowość przygotowywa-
nego dzieła o charakterze podstawowym dla obrazu kultury
naszego kraju w świecie".
W ramach polityki oszczędnościowej Instytut, wzorem lat
poprzednich, był zamknięty w miesiącach letnich, pracując w
systemie dyżurów. Mimo pewnej stabilizacji finansowej
uproszczeniem byłoby jednak twierdzić, że sytuacja finanso-
wa Instytutu przedstawiała się nazbyt różowo. Sytuacja ta
zmuszała do utrzymania stanu zatrudnienia na pułapie 150-
156 etatów z roku poprzedniego, ograniczając tym samym
ruch personalny praktycznie do wymiany pracowników. W
trosce o rozwój kadry naukowej, a także jej odmłodzenie,
funkcjonował wzorem roku poprzedniego wewnętrzny Fun-
dusz Stypendialny, pozwalający na przyjęcie - w ramach
rocznego stażu -dwóch pracowników pionu merytorycznego,
którzy po pozytywnej ocenie kierowników danych pracowni
zostali zatrudnieni na stałe w Instytucie.
Miarą prestiżu międzynarodowego Instytutu były przy-
znane placówce granty zagraniczne. Amerykańska fundacja
The J.Paul Getty Trust, wysoko oceniając politykę zakupów
wydawnictw zagranicznych przez Bibliotekę Instytutu w la-
tach 1991-1993 ze środków fundacji, po raz drugi przyznała
na ten sam cel 100 tysięcy dolarów z rozłożeniem na trzy lata.
Tym samym Instytut Sztuki - obok Muzeum Sztuk Pięknych
w Budapeszcie, które otrzymało podobną kwotę oraz Galerii
Narodowej w Pradze, której przyznano sumę o połowę mniej-
szą - znalazł się w gronie placówek naukowych cieszących
się najwyższym uznaniem sponsorów amerykańskich. Sukce-
sem uwieńczone zostały także starania Instytutu o pozyskanie
opłaconego przez amerykańską Samuel H.Kress Foundation
kompletu mikrofisz biblioteki hrabiego Cicognara (najwię-
kszego zbieracza literatury z zakresu sztuk, który żył na
przełomie XVIII i XIX wieku), obejmującej 5 tysięcy tomów
starych druków dotyczących nie tylko sztuk plastycznych,
lecz również uroczystości dworskich czy wydarzeń teatral-
nych, który to komplet zarchiwizowany wspólnie przez Bib-
liotekę Uniwersytetu Illinois oraz Bibliotekę Watykańską
miał zasilić zbiory jednej z bibliotek Europy Środkowej —
Wiednia, Pragi, Budapesztu, Petersburga lub Warszawy.
Miarą rangi Instytutu były także przyznane jej pracowni-
kom tytuły naukowe. Tytuł naukowy profesora został nadany
przez prezydenta RP dwóm naukowcom: doc. dr hab. Marcie
Fik-Augustyniak oraz doc. dr hab. Ryszardowi Brykowskie-
mu. Centralna Komisja Kwalifikacyjna zatwierdziła uchwałę
Rady Naukowej Instytutu w sprawie habilitacji dr Jakuba
Pokory, któremu 1 sierpnia powierzono stanowisko docenta.
Pięć osób uzyskało tytuł doktora nauk humanistycznych:
Tadeusz Bernatowicz (Fundacje artystyczne Mikołaja Radzi-
wiłła "Sierotki" jako świadectwo religijnościpotrydenckiej),
Łukasz Kossowski (Twórczość Wojciecha Weissa), Katarzy-
na Nowakowska-Sito (Antyk i mit w sztuce polskiej przełomu
XIX i XX wieku), Jerzy Piwowarski (Polska fotografia arty-
styczna w okresie międzywojennym), w tym jedna - Małgo-
rzata Omilanowska (ArchitektStefan Szyller) na Uniwersyte-
cie Warszawskim. Prowadzone były nadal seminaria doktor-
skie, w tym trzy w dziedzinie plastyki: prof. prof. Ireny Huml,
Wiesława Juszczaka i Jerzego Kowalczyka.
Plonem działalności Instytutu było około 240 artykułów
i rozpraw naukowych oraz 35 publikacji książkowych, z
419