DOI issue:
Spis Treści
DOI article:Kuczman, Kazimierz: Dar rodziny Lanckorońskich dla Zamku Królewskiego na Wawelu
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48918#0164
RECENZJE
II. 1. Bartola di Fredi, "Św. Augustyn". Fot. Adam Wierzba
III. 1. Bartolo di Fredi, "St. Augustine"
kiem, z 1. poł. XIV w., związana z Bernardem Daddi. Post-
giottowski monumentalizm kompozycji i liryzm psychologi-
cznej wymowy łączy ją zwłaszcza z Madonną Daddiego w
Uffiziach. Późniejszy protorenesans florencki ujawnia się w
kilku obrazach, m.in. w Madonnie Rossella di Jacopo Franchi
i w Pokłonie pasterzy Mariotta di Nardo. Wpływ śmiałych
eksperymentów w zakresie perspektywy prowadzonych przez
Paola Uccello dostrzega się wyraźnie w okazałym malowidle
ze skrzyni przedstawiającym Walkę Cezara z Gallami, dwa
zaś pozostałe dzieła o podobnym charakterze, z rozbudowaną
kompozycyjnie Odyseją, ujawniają ścisły związek z malo-
widłem w zbiorach Art Institut w Chicago, łączonym z twór-
czością Apollonia di Giovanni. Sprecyzowania wymaga sto-
sunek dwóch obrazów z historią Parysa i Heleny do działal-
ności warsztatu Domenica Veneziano. Z otoczenia Andrea del
Castagno wywodził się zapewne autor Ukrzyżowania, odzna-
czającego się -mimo niezbyt wysokiej klasy - charakterysty-
czną dl a tego artysty surową ekspresją. Pod silnym wpływem
malarstwa FraFilippaLippi pozostawał zaś twórca obrazu Św.
Jakub Starszy. Kilka obrazów Berenson związał z twórczością
Jacopa del Sellaio. Szczególną uwagę zwraca okazała spallie-
ra z przedstawieniem Orfeusza grającego na tle rozbudowa-
nego przestrzennie krajobrazu z wyrafinowanymi w rysunku
zwierzętami - jedna z trzech zachowanych w europejskich
zbiorach (obok Eurydyki i Hadesa). Późne ąuattrocento flo-
renckie reprezentująrównież dwa tonda z kompozycją w typie
Sacra conversazione: jedno z kręgu Piera di Cosimo, drugie
-Luki Signorellego. Z późniejszych dzieł florenckich wyróż-
nić wypada dwa: niewielki wizerunek nieznanej damy (Giulii
Gonzaga?), z ok. połowy XVI w. i Portret młodzieńca, łączo-
ny z pędzlem Giovanniego da San Giovanni (Mannozzi),
będący dobrym świadectwem poziomu artystycznego malar-
stwa Toskanii w 1. poł. XVII w.
Szkołę sieneńską epoki trecenta reprezentuje w kolekcji
kilka obrazów wiązanych ze znanymi artystami: Segna di
Bonaventura - Madonna z Dzieciątkiem, Lippo Memmim —
Anioł, Bartolo di Fredi -Św. Augustyn i Taddeo di Bartolo —
Św. Franciszek. Drugi obraz ze Św. Franciszkiem, przez Be-
rensona przypisany Taddeo di Bartolo, Luisa Vertowa okre-
śliła jako dzieło Mistrza z Citta di Castello. Sieneńskie quat-
trocento reprezentuje zaś pięć dzieł łączonych bądź z samym
Sano di Piętro, bądź z jego warsztatem. Interesująca jest
zwłaszcza Madonna z Dzieciątkiem, z medalionami w dolnej
części ramy, przedstawiającymi świętych. Z obszaru środko-
wych Włoch wyróżnić wypada jeszcze niewielkich rozmia-
rów Ucieczką do Egiptu, ujawniającą symptomy twórczości
Marka Palmezzano, współpracownika Melozza da Forli, Św.
Antoniego Padewskiego, zapewne pędzla Tiberia d’Assisi, a
także Madonnę z Dzieciątkiem, z charakterystycznym dla
Umbrii pejzażem w tle.
Twórczość wenecjan otwiera olśniewająca wyrafinowaną
formą i dekoracyjnością Madonna z Dzieciątkiem z około
1400 r., niewątpliwie pędzla Jacobella del Fiore, przedstawi-
ciela gotyku tzw. międzynarodowego. Predella ze Św. Hiero-
nimem i dwie różne klasą Madonny łączone z Vittorio Crivel-
lim wyczerpują niestety w kolekcji weneckie quattrocento.
Trzecia w tej grupie Madonna, pędzla może Marcella Fogo-
lino, należy już do sztuki cinquecenta. Interesujące są trzy
weneckie płótna z 1. poł. XVI w. Św. Rodzina ze św. Janem
Chrzcicielem (jedyny obraz pochodzący z pałacu w Rozdole),
z rozległym pejzażem w tle, jest niewątpliwie dziełem Boni-
fazia Veronese (de’Pitati), biegle operującego środkami wy-
razu typowymi dla dojrzałego renesansu. Dwa pozostałe ob-
razy: Arystoteles i FHis, Wirgiliusz w koszu, przypisane zosta-
ły -może zbyt odważnie - ulegającemu wpływom Giorgiona
Giovanniemu Buonconsiglio (il Marescalco).
154
II. 1. Bartola di Fredi, "Św. Augustyn". Fot. Adam Wierzba
III. 1. Bartolo di Fredi, "St. Augustine"
kiem, z 1. poł. XIV w., związana z Bernardem Daddi. Post-
giottowski monumentalizm kompozycji i liryzm psychologi-
cznej wymowy łączy ją zwłaszcza z Madonną Daddiego w
Uffiziach. Późniejszy protorenesans florencki ujawnia się w
kilku obrazach, m.in. w Madonnie Rossella di Jacopo Franchi
i w Pokłonie pasterzy Mariotta di Nardo. Wpływ śmiałych
eksperymentów w zakresie perspektywy prowadzonych przez
Paola Uccello dostrzega się wyraźnie w okazałym malowidle
ze skrzyni przedstawiającym Walkę Cezara z Gallami, dwa
zaś pozostałe dzieła o podobnym charakterze, z rozbudowaną
kompozycyjnie Odyseją, ujawniają ścisły związek z malo-
widłem w zbiorach Art Institut w Chicago, łączonym z twór-
czością Apollonia di Giovanni. Sprecyzowania wymaga sto-
sunek dwóch obrazów z historią Parysa i Heleny do działal-
ności warsztatu Domenica Veneziano. Z otoczenia Andrea del
Castagno wywodził się zapewne autor Ukrzyżowania, odzna-
czającego się -mimo niezbyt wysokiej klasy - charakterysty-
czną dl a tego artysty surową ekspresją. Pod silnym wpływem
malarstwa FraFilippaLippi pozostawał zaś twórca obrazu Św.
Jakub Starszy. Kilka obrazów Berenson związał z twórczością
Jacopa del Sellaio. Szczególną uwagę zwraca okazała spallie-
ra z przedstawieniem Orfeusza grającego na tle rozbudowa-
nego przestrzennie krajobrazu z wyrafinowanymi w rysunku
zwierzętami - jedna z trzech zachowanych w europejskich
zbiorach (obok Eurydyki i Hadesa). Późne ąuattrocento flo-
renckie reprezentująrównież dwa tonda z kompozycją w typie
Sacra conversazione: jedno z kręgu Piera di Cosimo, drugie
-Luki Signorellego. Z późniejszych dzieł florenckich wyróż-
nić wypada dwa: niewielki wizerunek nieznanej damy (Giulii
Gonzaga?), z ok. połowy XVI w. i Portret młodzieńca, łączo-
ny z pędzlem Giovanniego da San Giovanni (Mannozzi),
będący dobrym świadectwem poziomu artystycznego malar-
stwa Toskanii w 1. poł. XVII w.
Szkołę sieneńską epoki trecenta reprezentuje w kolekcji
kilka obrazów wiązanych ze znanymi artystami: Segna di
Bonaventura - Madonna z Dzieciątkiem, Lippo Memmim —
Anioł, Bartolo di Fredi -Św. Augustyn i Taddeo di Bartolo —
Św. Franciszek. Drugi obraz ze Św. Franciszkiem, przez Be-
rensona przypisany Taddeo di Bartolo, Luisa Vertowa okre-
śliła jako dzieło Mistrza z Citta di Castello. Sieneńskie quat-
trocento reprezentuje zaś pięć dzieł łączonych bądź z samym
Sano di Piętro, bądź z jego warsztatem. Interesująca jest
zwłaszcza Madonna z Dzieciątkiem, z medalionami w dolnej
części ramy, przedstawiającymi świętych. Z obszaru środko-
wych Włoch wyróżnić wypada jeszcze niewielkich rozmia-
rów Ucieczką do Egiptu, ujawniającą symptomy twórczości
Marka Palmezzano, współpracownika Melozza da Forli, Św.
Antoniego Padewskiego, zapewne pędzla Tiberia d’Assisi, a
także Madonnę z Dzieciątkiem, z charakterystycznym dla
Umbrii pejzażem w tle.
Twórczość wenecjan otwiera olśniewająca wyrafinowaną
formą i dekoracyjnością Madonna z Dzieciątkiem z około
1400 r., niewątpliwie pędzla Jacobella del Fiore, przedstawi-
ciela gotyku tzw. międzynarodowego. Predella ze Św. Hiero-
nimem i dwie różne klasą Madonny łączone z Vittorio Crivel-
lim wyczerpują niestety w kolekcji weneckie quattrocento.
Trzecia w tej grupie Madonna, pędzla może Marcella Fogo-
lino, należy już do sztuki cinquecenta. Interesujące są trzy
weneckie płótna z 1. poł. XVI w. Św. Rodzina ze św. Janem
Chrzcicielem (jedyny obraz pochodzący z pałacu w Rozdole),
z rozległym pejzażem w tle, jest niewątpliwie dziełem Boni-
fazia Veronese (de’Pitati), biegle operującego środkami wy-
razu typowymi dla dojrzałego renesansu. Dwa pozostałe ob-
razy: Arystoteles i FHis, Wirgiliusz w koszu, przypisane zosta-
ły -może zbyt odważnie - ulegającemu wpływom Giorgiona
Giovanniemu Buonconsiglio (il Marescalco).
154