DOI issue:
Nr. 3-4
DOI article:Betlej, Andrzej: Kościół OO. Bernardynów w Zasławiu: źródła archiwalne do dziejów wystroju późnobarokowego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48918#0377
KOŚCIÓŁ 00. BERNARDYNÓW W ZASŁAWIU
Zastawia i tam na miejscu tej roboty pod czas której
Stancję Opał i Wikt właściwy JM Panu Polejwskiemu
Konwent Zasławskiprowidować winien będzie, jako też
czeladzi jego. Ze tę robotę pracę i fatygę JM Panu
Polejowskiemu tenże konwent Zasławski deklaruje re-
kompensy Złotych Polskich Pięć Tysięcy, dico 5000,
Jako też podwody tak pod robotę, jako też pod JM Pana
Polejowskiego i jego Czeladź. A że struktura Wielkiego
Ołtarza już postawione a nie przez JM Pana Polejo-
wskiego. Rysować więc dla nieuchybienia w niczym,
miary i proporcji i pomiarkowania wszelkich potrzeb
obowiązuje się JM Pan Polejowski i za dwie Niedzieli
zjechać do Zastawia, po którego O. Gwardian winien
będzie przysłać pojazd. Ci jako obydwie strony nieza-
wodnie dotrzymają tak dla lepszej Wagi, Wiary i Walo-
ru, niniejszy Kontrakt wzajemnie sobie rękami własnymi
podpisują. Działo się w Konwencie Lwowskim ad. S:
Andream Apostolum Dnia 21. Stycznia Roku 1768.
Przypisy
* Praca niniejsza powstała na marginesie pracy magister-
skiej na temat kościoła bernardyńskiego w Zbarażu, na-
pisanej pod kierunkiem prof. Jana Ostrowskiego, któremu
bardzo dziękuję za pomoc i uwagi w trakcie pisania tegoż
artykułu.
1. J. STECKI, Wołyń. Lwów 1864 s. 325, 328-330, 334-
346; Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych
krajów słowiańskich. T. 14, Warszawa 1895 s. 442 - 446
(cyt. dalej: Słownik geograficzny ...); WOŁYNIAK
[J.M.Giżycki], Zniesione kościoły i klasztory rzymsko -
katolickie przez rząd rosyjski w wieku XIX - tym w
diecezjiłuckiej, żytomierskiej, kamienieckiej (gub. wołyń-
skiej, kijowskiej i podolskiej). "Nova Polonia Sacra" t. 2,
1928 s. 33 - 45.
2. S. BARĄCZ, Pamiętnik dziejów Zakonu Bernardyńskie-
go w Polsce. Lwów 1874 s. 382 -384; Kościół i klasztor
OO. Bernardynów w Zasławiu. "Tygodnik Ilustrowany"
1881, nr 11; N. GOLICHOWSKI, Przed nową epoką.
Materiały do historii Bernardynów w Polsce. Kraków
1899 s. 122, 141 - 142, 159; M. TOKARZEWSKI, Z
kronik zakonnych kościoła i klasztoru OO. Bernardynów
w Zasławiu na Wołyniu. W. 1913; T. KANTAK, Bernar-
dyni polscy. T.2. Lwów 1933 s. 9 -101,48,105,107,131,
134, 142, 144, 192, 251, 410, 433, 437, 480, 488, 492,
523, 542, 555 - 556, 560, 579, 582,; K. GRUDZIŃSKI,
Bernardyni w latach 1772 -1970. [W:] Zakony Św. Fran-
ciszka w Polsce w latach 1772 -1970. Warszawa 1970 s.
15, 20, 33, 37, 89; H. WYCZAWSKI, Zasław. [W:]
Klasztory bernardyńskie w Polsce. Red. H.E.Wyczawski,
Kalwaria Zebrzydowska 1986 s. 451 — 455 (cyt. dalej:
Klasztory bernardyńskie...).
3. S. ŁOZA, Architekci i budowniczowie w Polsce. Warsza-
wa 1954 s. 184; A. MIŁOBĘDZKI, Architektura Polska
XVII wieku. Warszawa 1980 s. 153. •
4. Z. RENJSKI, Przyczynek do dziejów architektury baroko-
wej na Wołyniu. "Ziemia Wołyńska" 1938 nr 1 s. 9 -13;
J. WINIEWICZ, Biografia i działalność Pawła Fontany
w świetle rachunków dworu Sanguszków. "Biuletyn His-
torii Sztuki" XLIX, 1987 nr 3-4 s. 323 - 332; (cyt. dalej
WINIEWICZ, 1987); Taż,PawełFontana i inni architek-
ciFontanowie w Polsce. "Biuletyn Historii Sztuki " LIV,
1992, nr 2 s. 50 - 57; (cyt. dalej WINIEWICZ, 1992);
J. KO WALCZYK, Kierunkipóźnobarokowej architektu-
ry sakralnej na Wołyniu. [W:] Sztuka Kresów Wschod-
nich. Materiały z sesji naukowej. Kraków 1994 s. 9 - 11;
Zob. ponadto ŁOZA, o.c., s. 80.
5. Pamiatniki gradostroitieTstwa i architektury Ukrainskoj
SSR. T.4, 1986 s. 204; (cyt. dalej Pamiatniki).
6. Klasztory bernardyńskie..., s. 451.
7. W. ŁOZIŃSKI, Sztuka lwowska w XVI i XVII wieku.
Architektura i rzeźba. Lwów 1901 s. 82; M. KOWAL-
CZUK, Cech budowniczy we Lwowie za czasów polskich
(do roku 1772). Lwów 1927 s. 32; ŁOZA, o. c., s. 184,
podane są daty budowy 1604 - 1610; MIŁOBĘDZKI,
o. c., s. 153.
8. Wszystkie informacje podane za: Klasztory bernardyń-
skie..., s. 452.
9. Przedmioty te przewieziono najpierw do klasztoru sokal-
skiego, a następnie, w latach pięćdziesiątych, do Leżajska
(ob. w Muzeum Prowincji Polskiej OÓ. Bernardynów).
Por. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, województwo
rzeszowskie. T. 3, z. 4. Red. E. Śnieżyńska-Stolot, F.
Stolot, Warszawa 1989 s. 72 -75.
10. Zespół obejmuje 39 rękopisów i fascykułów, oznaczo-
nych sygnaturami: S - Za -1 do S - Za - 38. Dokładny opis
zob. H. WYCZAWSKI, Katalog Archiwum Prowincji
OO. Bernardynów w Krakowie. Kraków 1961 -1962,
(nadb. z "Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne" t. 3,
1961 -1. 6,1963) s. 221 - 229. Zob. szczególnie S - Za - 2,
Acta Conventus Zaslaviensis Ordinis Minorum S. P. Fran-
cisci Regularis Obsrervantiae tomus I Incipiens ab Anno
Domini 1743 oraz S - Za - 3, Acta Conventus Zaslaviensis
Ordinis Minorum S. P. Francisci Regularis Observan-
tiae tomus Ildus Incipiens ab Anno Domini 1774to. (Ar-
chiwalia cytowane dalej: APB, sygn. księgi).
11. APB, S-Za-2, s. 31, 116.
12. Niewyjaśnionym faktem jest pojawienie się nazwiska
tego architekta we wspominanej nocie w katalogu ukra-
ińskim - zob. Pamiatniki..., t.4, Kiev 1986 s. 204.
13. Por. J. WINIEWICZ, 1987 s. 350, przyp 48, 49.
14. APB, S-Za-2, s. 116.
15. APB, S - Za - 2, s. 154 - 161, 181.
16. APB, S - Za - 2, s. 153 -154.
17. APB, S - Za - 2, s. 190 - 191. Prace przy ołtarzach św.
Anny i św. Franciszka ukończone zostały w maju 1764 r.
Zob. APB, S - Za - 2, s. 199.
361
Zastawia i tam na miejscu tej roboty pod czas której
Stancję Opał i Wikt właściwy JM Panu Polejwskiemu
Konwent Zasławskiprowidować winien będzie, jako też
czeladzi jego. Ze tę robotę pracę i fatygę JM Panu
Polejowskiemu tenże konwent Zasławski deklaruje re-
kompensy Złotych Polskich Pięć Tysięcy, dico 5000,
Jako też podwody tak pod robotę, jako też pod JM Pana
Polejowskiego i jego Czeladź. A że struktura Wielkiego
Ołtarza już postawione a nie przez JM Pana Polejo-
wskiego. Rysować więc dla nieuchybienia w niczym,
miary i proporcji i pomiarkowania wszelkich potrzeb
obowiązuje się JM Pan Polejowski i za dwie Niedzieli
zjechać do Zastawia, po którego O. Gwardian winien
będzie przysłać pojazd. Ci jako obydwie strony nieza-
wodnie dotrzymają tak dla lepszej Wagi, Wiary i Walo-
ru, niniejszy Kontrakt wzajemnie sobie rękami własnymi
podpisują. Działo się w Konwencie Lwowskim ad. S:
Andream Apostolum Dnia 21. Stycznia Roku 1768.
Przypisy
* Praca niniejsza powstała na marginesie pracy magister-
skiej na temat kościoła bernardyńskiego w Zbarażu, na-
pisanej pod kierunkiem prof. Jana Ostrowskiego, któremu
bardzo dziękuję za pomoc i uwagi w trakcie pisania tegoż
artykułu.
1. J. STECKI, Wołyń. Lwów 1864 s. 325, 328-330, 334-
346; Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych
krajów słowiańskich. T. 14, Warszawa 1895 s. 442 - 446
(cyt. dalej: Słownik geograficzny ...); WOŁYNIAK
[J.M.Giżycki], Zniesione kościoły i klasztory rzymsko -
katolickie przez rząd rosyjski w wieku XIX - tym w
diecezjiłuckiej, żytomierskiej, kamienieckiej (gub. wołyń-
skiej, kijowskiej i podolskiej). "Nova Polonia Sacra" t. 2,
1928 s. 33 - 45.
2. S. BARĄCZ, Pamiętnik dziejów Zakonu Bernardyńskie-
go w Polsce. Lwów 1874 s. 382 -384; Kościół i klasztor
OO. Bernardynów w Zasławiu. "Tygodnik Ilustrowany"
1881, nr 11; N. GOLICHOWSKI, Przed nową epoką.
Materiały do historii Bernardynów w Polsce. Kraków
1899 s. 122, 141 - 142, 159; M. TOKARZEWSKI, Z
kronik zakonnych kościoła i klasztoru OO. Bernardynów
w Zasławiu na Wołyniu. W. 1913; T. KANTAK, Bernar-
dyni polscy. T.2. Lwów 1933 s. 9 -101,48,105,107,131,
134, 142, 144, 192, 251, 410, 433, 437, 480, 488, 492,
523, 542, 555 - 556, 560, 579, 582,; K. GRUDZIŃSKI,
Bernardyni w latach 1772 -1970. [W:] Zakony Św. Fran-
ciszka w Polsce w latach 1772 -1970. Warszawa 1970 s.
15, 20, 33, 37, 89; H. WYCZAWSKI, Zasław. [W:]
Klasztory bernardyńskie w Polsce. Red. H.E.Wyczawski,
Kalwaria Zebrzydowska 1986 s. 451 — 455 (cyt. dalej:
Klasztory bernardyńskie...).
3. S. ŁOZA, Architekci i budowniczowie w Polsce. Warsza-
wa 1954 s. 184; A. MIŁOBĘDZKI, Architektura Polska
XVII wieku. Warszawa 1980 s. 153. •
4. Z. RENJSKI, Przyczynek do dziejów architektury baroko-
wej na Wołyniu. "Ziemia Wołyńska" 1938 nr 1 s. 9 -13;
J. WINIEWICZ, Biografia i działalność Pawła Fontany
w świetle rachunków dworu Sanguszków. "Biuletyn His-
torii Sztuki" XLIX, 1987 nr 3-4 s. 323 - 332; (cyt. dalej
WINIEWICZ, 1987); Taż,PawełFontana i inni architek-
ciFontanowie w Polsce. "Biuletyn Historii Sztuki " LIV,
1992, nr 2 s. 50 - 57; (cyt. dalej WINIEWICZ, 1992);
J. KO WALCZYK, Kierunkipóźnobarokowej architektu-
ry sakralnej na Wołyniu. [W:] Sztuka Kresów Wschod-
nich. Materiały z sesji naukowej. Kraków 1994 s. 9 - 11;
Zob. ponadto ŁOZA, o.c., s. 80.
5. Pamiatniki gradostroitieTstwa i architektury Ukrainskoj
SSR. T.4, 1986 s. 204; (cyt. dalej Pamiatniki).
6. Klasztory bernardyńskie..., s. 451.
7. W. ŁOZIŃSKI, Sztuka lwowska w XVI i XVII wieku.
Architektura i rzeźba. Lwów 1901 s. 82; M. KOWAL-
CZUK, Cech budowniczy we Lwowie za czasów polskich
(do roku 1772). Lwów 1927 s. 32; ŁOZA, o. c., s. 184,
podane są daty budowy 1604 - 1610; MIŁOBĘDZKI,
o. c., s. 153.
8. Wszystkie informacje podane za: Klasztory bernardyń-
skie..., s. 452.
9. Przedmioty te przewieziono najpierw do klasztoru sokal-
skiego, a następnie, w latach pięćdziesiątych, do Leżajska
(ob. w Muzeum Prowincji Polskiej OÓ. Bernardynów).
Por. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, województwo
rzeszowskie. T. 3, z. 4. Red. E. Śnieżyńska-Stolot, F.
Stolot, Warszawa 1989 s. 72 -75.
10. Zespół obejmuje 39 rękopisów i fascykułów, oznaczo-
nych sygnaturami: S - Za -1 do S - Za - 38. Dokładny opis
zob. H. WYCZAWSKI, Katalog Archiwum Prowincji
OO. Bernardynów w Krakowie. Kraków 1961 -1962,
(nadb. z "Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne" t. 3,
1961 -1. 6,1963) s. 221 - 229. Zob. szczególnie S - Za - 2,
Acta Conventus Zaslaviensis Ordinis Minorum S. P. Fran-
cisci Regularis Obsrervantiae tomus I Incipiens ab Anno
Domini 1743 oraz S - Za - 3, Acta Conventus Zaslaviensis
Ordinis Minorum S. P. Francisci Regularis Observan-
tiae tomus Ildus Incipiens ab Anno Domini 1774to. (Ar-
chiwalia cytowane dalej: APB, sygn. księgi).
11. APB, S-Za-2, s. 31, 116.
12. Niewyjaśnionym faktem jest pojawienie się nazwiska
tego architekta we wspominanej nocie w katalogu ukra-
ińskim - zob. Pamiatniki..., t.4, Kiev 1986 s. 204.
13. Por. J. WINIEWICZ, 1987 s. 350, przyp 48, 49.
14. APB, S-Za-2, s. 116.
15. APB, S - Za - 2, s. 154 - 161, 181.
16. APB, S - Za - 2, s. 153 -154.
17. APB, S - Za - 2, s. 190 - 191. Prace przy ołtarzach św.
Anny i św. Franciszka ukończone zostały w maju 1764 r.
Zob. APB, S - Za - 2, s. 199.
361