DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Kozakiewiczowa, Helena: Renesansowe nagrobki piętrowe w Polsce
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.38030#0017
RENESANSOWE NAGROBKI PIĘTROWE W POLSCE
(zm. 1540) 10. Daje się on pewnie datować na lata
1545—48 na podstawie napisu na tablicy, w którym
Tomasz Sobocki syn, zmarły w r. 1548, występuje już
jako kanclerz; kanclerstwo otrzymał w r. 1545. Obra-
mienie jest wykonane starannie, postacie cechuje pe-
wien prymitywizm.
Elementami swymi należy do tej grupy nagrobek
Mikołaja (zm. 1526) i Piotra (zm. 1553) Firlejów w ka-
plicy tzw. Firlejowskiej lubelskiego kościoła Domini-
kanów (ii. 3). W obecnym stanie nie odpowiada on
pierwotnemu swemu wyglądowi. Składać się ma na-
wet wedle wiadomości źródłowych z części dwóch na-
grobków, istniejących niegdyś w nawie kościoła,
dwóch pomników — wydają się albo współczesne so-
bie, albo powstałe w pobliskim czasie. Zarówno one,
jak i główne elementy obramienia wiążą się ściśle
z nagrobkami omawianej grupy i zdają się pochodzić
z lat pięćdziesiątych XVI w. Podczas gdy obramienie
architektoniczne jest tej samej klasy co w nagrobku
Sobockich, płyty figuralne reprezentują o wiele wyż-
szy poziom. Jest to — nie schematyzowane przedsta-
wienie, lecz indywidualne ujęcie każdego z rycerzy
i próba portretowego oddania twarzy. Łączy się z tym
i wyższa technika obróbki materiału, występująca
w wykonaniu najdrobniejszych szczegółów.
z których jeden Piotr Firlej, woje-
woda ruski, wzniósł swemu ojcu
Mikołajowi i bratu, a drugi wznieśli
Piotrowi trzej jego synowie. Oba te
nagrobki zostały prawdopodobnie
uszkodzone w czasie wielkiego po-
żaru kościoła w r. 1574, a z części
ich zmontowano w kaplicy, wznie-
sionej w r. 1615u, w której obec-
nie się znajduje, wspólny nagrobek
określany jako Mikołaja i Piotra
Firlejów. Został on przekształcony
i odrestaurowany być może i póź-
niej, w w. XIX12. Pierwotne tablice
inskrypcyjne są zachowane jedynie
częściowo. Nie wiadomo, która płyta
przedstawia Mikołaja, która Piotra;
być może ta ostatnia wyobraża jego
brata, również Mikołaja. Mimo za-
sadniczych przekształceń — w osno-
wie obecnego pomnika zdaje się
tkwić nagrobek piętrowy; jeśli cho-
dzi o obramienie architektoniczne—
być może ten, który Piotr wzniósł
ojcu i bratu. Płyty, mimo że wedle
przekazów miałyby pochodzić z
10 Kozakiewiczowa H., Nagrobek
Tomasza Sobockiego w Sobocie,
Biuletyn H. S. XIV (1952), nr 4,
s. 176, 179.
11 Wadowski J. A., Kościoły lu-
belskie, Kraków 1907, s. 237—238
i 333—335.
12 Na akwareli w albumie Stron-
czyńskiego w Gabinecie Rycin Bi-
blioteki Uniwersyteckiej w Warsza-
wie nagrobek Firlejów został odry-
sowany bez cokołu. W wykazie pom-
ników nagrobkowych zestawionym
przez ówczesną Delegację nagrobek
mylnie związano z datą 1601. Por.
Walicki M., Sprawa inwentaryzacji
zabytków w dobie Królestwa Pol-
skiego (1827—1862), Warszawa 1931,
s. 208.
II. 3. Nagrobek Mikołaja i Piotra Firlejów w kościele dominikanów
w Lublinie. (Fot. zb. P. I. S.)
7
(zm. 1540) 10. Daje się on pewnie datować na lata
1545—48 na podstawie napisu na tablicy, w którym
Tomasz Sobocki syn, zmarły w r. 1548, występuje już
jako kanclerz; kanclerstwo otrzymał w r. 1545. Obra-
mienie jest wykonane starannie, postacie cechuje pe-
wien prymitywizm.
Elementami swymi należy do tej grupy nagrobek
Mikołaja (zm. 1526) i Piotra (zm. 1553) Firlejów w ka-
plicy tzw. Firlejowskiej lubelskiego kościoła Domini-
kanów (ii. 3). W obecnym stanie nie odpowiada on
pierwotnemu swemu wyglądowi. Składać się ma na-
wet wedle wiadomości źródłowych z części dwóch na-
grobków, istniejących niegdyś w nawie kościoła,
dwóch pomników — wydają się albo współczesne so-
bie, albo powstałe w pobliskim czasie. Zarówno one,
jak i główne elementy obramienia wiążą się ściśle
z nagrobkami omawianej grupy i zdają się pochodzić
z lat pięćdziesiątych XVI w. Podczas gdy obramienie
architektoniczne jest tej samej klasy co w nagrobku
Sobockich, płyty figuralne reprezentują o wiele wyż-
szy poziom. Jest to — nie schematyzowane przedsta-
wienie, lecz indywidualne ujęcie każdego z rycerzy
i próba portretowego oddania twarzy. Łączy się z tym
i wyższa technika obróbki materiału, występująca
w wykonaniu najdrobniejszych szczegółów.
z których jeden Piotr Firlej, woje-
woda ruski, wzniósł swemu ojcu
Mikołajowi i bratu, a drugi wznieśli
Piotrowi trzej jego synowie. Oba te
nagrobki zostały prawdopodobnie
uszkodzone w czasie wielkiego po-
żaru kościoła w r. 1574, a z części
ich zmontowano w kaplicy, wznie-
sionej w r. 1615u, w której obec-
nie się znajduje, wspólny nagrobek
określany jako Mikołaja i Piotra
Firlejów. Został on przekształcony
i odrestaurowany być może i póź-
niej, w w. XIX12. Pierwotne tablice
inskrypcyjne są zachowane jedynie
częściowo. Nie wiadomo, która płyta
przedstawia Mikołaja, która Piotra;
być może ta ostatnia wyobraża jego
brata, również Mikołaja. Mimo za-
sadniczych przekształceń — w osno-
wie obecnego pomnika zdaje się
tkwić nagrobek piętrowy; jeśli cho-
dzi o obramienie architektoniczne—
być może ten, który Piotr wzniósł
ojcu i bratu. Płyty, mimo że wedle
przekazów miałyby pochodzić z
10 Kozakiewiczowa H., Nagrobek
Tomasza Sobockiego w Sobocie,
Biuletyn H. S. XIV (1952), nr 4,
s. 176, 179.
11 Wadowski J. A., Kościoły lu-
belskie, Kraków 1907, s. 237—238
i 333—335.
12 Na akwareli w albumie Stron-
czyńskiego w Gabinecie Rycin Bi-
blioteki Uniwersyteckiej w Warsza-
wie nagrobek Firlejów został odry-
sowany bez cokołu. W wykazie pom-
ników nagrobkowych zestawionym
przez ówczesną Delegację nagrobek
mylnie związano z datą 1601. Por.
Walicki M., Sprawa inwentaryzacji
zabytków w dobie Królestwa Pol-
skiego (1827—1862), Warszawa 1931,
s. 208.
II. 3. Nagrobek Mikołaja i Piotra Firlejów w kościele dominikanów
w Lublinie. (Fot. zb. P. I. S.)
7