DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Kronika Stowarzyszenia Historykow Sztuki
DOI Artikel:W., B.: Sesja naukowa Stowarzyszenia Historyków Sztuki poświęcona sztuce na Śląsku: (Wrocław, 11-12.XI.1954)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38030#0192
KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI
SESJA NAUKOWA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI
POŚWIĘCONA SZTUCE NA ŚLĄSKU
Sesja naukowa poświęcona proble-
matyce sztuki na Śląsku została zor-
ganizowana przez Zarząd Główny
Stowarzyszenia Historyków Sztuki
wespół z Towarzystwem Naukowym
Wrocławskim przy wydatnej pomo-
cy Odddziału Wrocławskiego S. H. S.
Te ostatnie wzięły na siebie znacz-
ną część zadań organizacyjnych,
związanych z konferencją
Przewodniczący Stowarzyszenia
Historyków Sztuki prof, dr W. Tom-
kiewicz otworzył sesję witając przy-
byłych do Wrocławia: wiceministra
Kultury i Sztuki J. Wilczka, ra-
dzieckich gości prof. M. Ałpatowa i
kand. nauk O. Dmitriewę oraz przed-
stawicieli władz miejscowych, nauki
i licznych gości.
Zarówno zagajenie W. Tomkiewi-
cza jak i przemówienie wstępne re-
prezentanta władz .państwowych, wi-
ceministra J. Wilczka, położyły na-
cisk na znaczenie polityczne konfe-
rencji, polegające na naukowym u-
dokumentowaniu licznych związków
kulturalnych istniejących pomiędzy
Śląskiem a pozostałymi obszarami
Polski. W imieniu Wrocławia powi-
tał gości rektor Uniwersytetu im.
Bolesława Bieruta.
Na propozycję przewodniczącego,
przyjętą przez aklamację, weszli w
skład prezydium: wiceminister J.
Wilczek, prof. M. Ałpatow, prof, dr
J. Mydlarski, rektor Uniwersytetu
im. Bolesława Bieruta, prof, dr M.
Morelowski, przewodniczący Komisji
Historii Sztuki Wrocł. Tow. Nauk.,
prof, dr J. Starzyński, dyrektor Pań-
stwowego Instytutu Sztuki, prof, dr
B. Olszewicz, sekretarz generalny
Wrocł. Tow. Nauk., mgr J. Gębczak,
dyrektor Muzeum Śląskiego we
Wrocławiu.
Dorobek Sesji wyraził się 18 re-
feratami wniesionymi na konferen-
cję po dokonaniu selekcji wśród ob-
fitego materiału naukowego, dostar-
czonego w przeważającej mierze
przez młode pokolenie historyków
sztuki. Dwa referaty miały charak-
ter ogólny, omawiający osiągnięcia
wrocławskich historyków sztuki w
zakresie badań nad sztuką Śląska
1 Część wstępna sprawozdania
oraz omówienie dyskusji zostały
opracowane na podstawie protokółu,
konferencji, sporządzonego przez ko-
legów historyków sztuki z Wrocła-
wia mgr mgr: Ewę Jęczalik, An-
drzeja Marszałkowieża, Irenę Ryl-
ską, Bożenę Steinborn, Wiesławę
(WROCŁAW, 11—12.XI.1954)
oraz w dziedzinie konserwacji i o-
chrony zabytków tego terenu. Pięć
referatów dotyczyło problematyki
sztuki średniowiecznej, dziesięć —
sztuki nowożytnej. Wreszcie celem
referatu zamykającego Sesję było
wytypowanie postulatów badań,
które należy podjąć w najbliższych
latach nad sztuką omawianego re-
gionu.
Pierwszym z wygłoszonych był
referat M. Morelowskiego (Wro-
cław) Stan i rezultaty badań z okre-
su powojennego nad historią sztuki
Śląska we wrocławskich ośrodkach
naukowych. Na wstępie przypom-
niano tu historię organizowania o-
środków naukowych Wrocławia,
wyższych uczelni, bibliotek, Towa-
rzystwa Naukowego, muzeum i Wro-
cławskiego Oddziału Stowarzysze-
nia Historyków Sztuki, pionierską
pracę szeregu uczonych, podnosząc
zasługi m. in. zmarłych historyków
sztuki prof, dr Wł. Podlachy i dr J.
Guttlera. Szereg danych cyfrowych,
dających łączną sumę ok. 50 prac
naukowych z zakresu historii sztuki
oraz 42 zebrań naukowych Wrocław7-
skiego Oddziału S. H. S. i Komisji
Historii Sztuki Wrocławskiego Tow.
Nauk, było wstępem do omówienia
najważniejszych wyników badań
nad dorobkiem artystycznym Ślą-
ska. Nacisk położono na te kierunki
naukowo-badawcze, których celem
było wydobycie na światło dzienne
polskich zasług w rozwoju sztuki
Śląska od XI do XVIII w. Przegląd
prac badawczych, począwszy od
przedhistorycznych odkryć w Sobót-
ce i okolicy — dokonanych przez dr
Janinę Orosz, a wnoszących nowe
dane o związkach tych zabytków z
kulturą celtycką — po nowe usta-
wienie zagadnień wrocławskiego ba-
roku XVIII w., wyłonił nieznane
nauce niemieckiej fakty, obiekty i
nazwiska. Na bogaty dorobek nau-
kowy środowiska wrocławskiego
złożyły się m. in. następujące prace:
odkrycie fragmentów rzeźby i archi-
tektury romańskiej, jak np. krypty
romańskiej z XII w. pod katedrą
wrocławską; nowa determinacja np.
zabytków Olbina, będących produk-
Waligórową, Annę Wądołkowską-
Ziomeeką.
2 Oprócz z konieczności pobieżnie
wspomnianych tu prac, szczególnie
zasłużyli się szeregiem istotnych ba-
dań: prof. inż. arch. T. Broniewski,
mgr arch. M. Bukowski, mgr arch.
O. Czerner, mgr O. Hanulanka, mgr
tern polsko-wrocławskiej kultury
związanej ze sztuką Lombardii i
Francji, a zwłaszcza diecezji leodyj-
skiej; stwierdzenie działalności ar-
chitektonicznej od 1204 r. w Trzeb-
nicy Dalemira z Zajączkowa, jak
również jednego z najwybitniej-
szych architektów Wrocławia — Po-
laka Pieszki (3. ów. XIV w.), którego
polskość udowodnili prof. inż. arch.
T. Broniewski i autor referatu; licz-
ne studia monograficzne nad sztuką
gotyku i renesansu, poparte praca-
mi pomiarowymi, których niespo-
sób na tym miejscu wyliczać; nowe
ustawienie roli bpa Jana Turzo (od
1509 r.), Polaka, krakowianina,
wprowadzającego niewątpliwie pod
wpływem Wawelu renesans do pla-
styki śląskiej; studia nad mecenatem
Piastów brzeskich w XVI w., spro-
wadzających na Śląsk artystów z
Włoch i Francji; prace poświęcone
barokowi śląskiemu, ujawniające
szereg rdzennie polskich nazwisk ar-
tystów i rzemieślników na terenie
Śląska (m. in. studia poświęcone te-
mu zagadnieniu — mgr A. Więcka);
stwierdzenie przez autora referatu
przyjęcia francuskich koncepcji pa-
łacowych przez Polaka, mistrza szpi-
talników wrocławskich, Jana Nie-
boraka (od 1675 r.) w architekturze
budynków klasztornych (dzisiejsze-
go Ossolineum), których twórcą jest
Jean Baptiste Mathieu oraz włosko-
rzymskich koncepcji przy budowie
gmachu uniwersytetu (1703—41), po-
siadającym analogie z dziełami Do-
minika Martinelli1 * 2.
Z kolei referat M. Bukowskiego
(Wrocław) Wkład środowiska wroc-
ławskiego w zakresie ochrony i kon-
serwacji zabytków architektury o-
mówił zniszczenia wojenne przede
wszystkim Wrocławia, oraz proble-
my metodologiczne ochrony i kon-
serwacji zabytków na terenie Ślą-
ska. Zapoznał słuchaczy z najważ-
niejszymi osiągnięciami w zakresie
konserwacji na Dolnym Śląsku, jak:
odbudowa katedry i ratusza we Wro-
cławiu, zamku w Cieplicach, kościo-
łów św. Marii Magdaleny we Wro-
cławiu i śś. Piotra i Pawła na Ostro-
A. Jochelson, mgr M. Michnowska,
mgr I. Pijaczewska, mgr Z. Rawska-
Kwaśnikowa, inż. arch. W. Rawski,
zwłaszcza zaś mgr arch. T. Koza-
czewski, który opracował 170 ma-
łych kościołów romańskich oraz z
przełomu romanizmu i gotyku na
terenie Śląska.
180
SESJA NAUKOWA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI
POŚWIĘCONA SZTUCE NA ŚLĄSKU
Sesja naukowa poświęcona proble-
matyce sztuki na Śląsku została zor-
ganizowana przez Zarząd Główny
Stowarzyszenia Historyków Sztuki
wespół z Towarzystwem Naukowym
Wrocławskim przy wydatnej pomo-
cy Odddziału Wrocławskiego S. H. S.
Te ostatnie wzięły na siebie znacz-
ną część zadań organizacyjnych,
związanych z konferencją
Przewodniczący Stowarzyszenia
Historyków Sztuki prof, dr W. Tom-
kiewicz otworzył sesję witając przy-
byłych do Wrocławia: wiceministra
Kultury i Sztuki J. Wilczka, ra-
dzieckich gości prof. M. Ałpatowa i
kand. nauk O. Dmitriewę oraz przed-
stawicieli władz miejscowych, nauki
i licznych gości.
Zarówno zagajenie W. Tomkiewi-
cza jak i przemówienie wstępne re-
prezentanta władz .państwowych, wi-
ceministra J. Wilczka, położyły na-
cisk na znaczenie polityczne konfe-
rencji, polegające na naukowym u-
dokumentowaniu licznych związków
kulturalnych istniejących pomiędzy
Śląskiem a pozostałymi obszarami
Polski. W imieniu Wrocławia powi-
tał gości rektor Uniwersytetu im.
Bolesława Bieruta.
Na propozycję przewodniczącego,
przyjętą przez aklamację, weszli w
skład prezydium: wiceminister J.
Wilczek, prof. M. Ałpatow, prof, dr
J. Mydlarski, rektor Uniwersytetu
im. Bolesława Bieruta, prof, dr M.
Morelowski, przewodniczący Komisji
Historii Sztuki Wrocł. Tow. Nauk.,
prof, dr J. Starzyński, dyrektor Pań-
stwowego Instytutu Sztuki, prof, dr
B. Olszewicz, sekretarz generalny
Wrocł. Tow. Nauk., mgr J. Gębczak,
dyrektor Muzeum Śląskiego we
Wrocławiu.
Dorobek Sesji wyraził się 18 re-
feratami wniesionymi na konferen-
cję po dokonaniu selekcji wśród ob-
fitego materiału naukowego, dostar-
czonego w przeważającej mierze
przez młode pokolenie historyków
sztuki. Dwa referaty miały charak-
ter ogólny, omawiający osiągnięcia
wrocławskich historyków sztuki w
zakresie badań nad sztuką Śląska
1 Część wstępna sprawozdania
oraz omówienie dyskusji zostały
opracowane na podstawie protokółu,
konferencji, sporządzonego przez ko-
legów historyków sztuki z Wrocła-
wia mgr mgr: Ewę Jęczalik, An-
drzeja Marszałkowieża, Irenę Ryl-
ską, Bożenę Steinborn, Wiesławę
(WROCŁAW, 11—12.XI.1954)
oraz w dziedzinie konserwacji i o-
chrony zabytków tego terenu. Pięć
referatów dotyczyło problematyki
sztuki średniowiecznej, dziesięć —
sztuki nowożytnej. Wreszcie celem
referatu zamykającego Sesję było
wytypowanie postulatów badań,
które należy podjąć w najbliższych
latach nad sztuką omawianego re-
gionu.
Pierwszym z wygłoszonych był
referat M. Morelowskiego (Wro-
cław) Stan i rezultaty badań z okre-
su powojennego nad historią sztuki
Śląska we wrocławskich ośrodkach
naukowych. Na wstępie przypom-
niano tu historię organizowania o-
środków naukowych Wrocławia,
wyższych uczelni, bibliotek, Towa-
rzystwa Naukowego, muzeum i Wro-
cławskiego Oddziału Stowarzysze-
nia Historyków Sztuki, pionierską
pracę szeregu uczonych, podnosząc
zasługi m. in. zmarłych historyków
sztuki prof, dr Wł. Podlachy i dr J.
Guttlera. Szereg danych cyfrowych,
dających łączną sumę ok. 50 prac
naukowych z zakresu historii sztuki
oraz 42 zebrań naukowych Wrocław7-
skiego Oddziału S. H. S. i Komisji
Historii Sztuki Wrocławskiego Tow.
Nauk, było wstępem do omówienia
najważniejszych wyników badań
nad dorobkiem artystycznym Ślą-
ska. Nacisk położono na te kierunki
naukowo-badawcze, których celem
było wydobycie na światło dzienne
polskich zasług w rozwoju sztuki
Śląska od XI do XVIII w. Przegląd
prac badawczych, począwszy od
przedhistorycznych odkryć w Sobót-
ce i okolicy — dokonanych przez dr
Janinę Orosz, a wnoszących nowe
dane o związkach tych zabytków z
kulturą celtycką — po nowe usta-
wienie zagadnień wrocławskiego ba-
roku XVIII w., wyłonił nieznane
nauce niemieckiej fakty, obiekty i
nazwiska. Na bogaty dorobek nau-
kowy środowiska wrocławskiego
złożyły się m. in. następujące prace:
odkrycie fragmentów rzeźby i archi-
tektury romańskiej, jak np. krypty
romańskiej z XII w. pod katedrą
wrocławską; nowa determinacja np.
zabytków Olbina, będących produk-
Waligórową, Annę Wądołkowską-
Ziomeeką.
2 Oprócz z konieczności pobieżnie
wspomnianych tu prac, szczególnie
zasłużyli się szeregiem istotnych ba-
dań: prof. inż. arch. T. Broniewski,
mgr arch. M. Bukowski, mgr arch.
O. Czerner, mgr O. Hanulanka, mgr
tern polsko-wrocławskiej kultury
związanej ze sztuką Lombardii i
Francji, a zwłaszcza diecezji leodyj-
skiej; stwierdzenie działalności ar-
chitektonicznej od 1204 r. w Trzeb-
nicy Dalemira z Zajączkowa, jak
również jednego z najwybitniej-
szych architektów Wrocławia — Po-
laka Pieszki (3. ów. XIV w.), którego
polskość udowodnili prof. inż. arch.
T. Broniewski i autor referatu; licz-
ne studia monograficzne nad sztuką
gotyku i renesansu, poparte praca-
mi pomiarowymi, których niespo-
sób na tym miejscu wyliczać; nowe
ustawienie roli bpa Jana Turzo (od
1509 r.), Polaka, krakowianina,
wprowadzającego niewątpliwie pod
wpływem Wawelu renesans do pla-
styki śląskiej; studia nad mecenatem
Piastów brzeskich w XVI w., spro-
wadzających na Śląsk artystów z
Włoch i Francji; prace poświęcone
barokowi śląskiemu, ujawniające
szereg rdzennie polskich nazwisk ar-
tystów i rzemieślników na terenie
Śląska (m. in. studia poświęcone te-
mu zagadnieniu — mgr A. Więcka);
stwierdzenie przez autora referatu
przyjęcia francuskich koncepcji pa-
łacowych przez Polaka, mistrza szpi-
talników wrocławskich, Jana Nie-
boraka (od 1675 r.) w architekturze
budynków klasztornych (dzisiejsze-
go Ossolineum), których twórcą jest
Jean Baptiste Mathieu oraz włosko-
rzymskich koncepcji przy budowie
gmachu uniwersytetu (1703—41), po-
siadającym analogie z dziełami Do-
minika Martinelli1 * 2.
Z kolei referat M. Bukowskiego
(Wrocław) Wkład środowiska wroc-
ławskiego w zakresie ochrony i kon-
serwacji zabytków architektury o-
mówił zniszczenia wojenne przede
wszystkim Wrocławia, oraz proble-
my metodologiczne ochrony i kon-
serwacji zabytków na terenie Ślą-
ska. Zapoznał słuchaczy z najważ-
niejszymi osiągnięciami w zakresie
konserwacji na Dolnym Śląsku, jak:
odbudowa katedry i ratusza we Wro-
cławiu, zamku w Cieplicach, kościo-
łów św. Marii Magdaleny we Wro-
cławiu i śś. Piotra i Pawła na Ostro-
A. Jochelson, mgr M. Michnowska,
mgr I. Pijaczewska, mgr Z. Rawska-
Kwaśnikowa, inż. arch. W. Rawski,
zwłaszcza zaś mgr arch. T. Koza-
czewski, który opracował 170 ma-
łych kościołów romańskich oraz z
przełomu romanizmu i gotyku na
terenie Śląska.
180