Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (17.1955)

KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI

niawskiej w ostatnich latach jerj ży-
cia — H. Deybel. Jak już wspom-
niano powyżej, roboty wykonywano
jeszcze w grudniu 1729 r. i zakończo-
no prawdopodobnie już po wydzier-
żawieniu pałacu przez Augusta II.
W związku z tym ostatnim nasuwa
się nowa interpretacja herbów na
portalach skrzydeł pałacu.
Analiza napisu na jednym z ry-
sunków pałacu w zbiorze drezdeń-
skim potwierdza, że rysunki po-
wstały za Augusta II, napisy zaś da-
no jednocześnie na wszystkich ry-

sunkach za Augusta III. Podział ry-
sunków w dwu teczkach na pocho-
dzące z około 1700 i z połowy XVIII
w. jest zapewne późniejszy, przypad-
kowy i nie odpowiadający rzeczywi-
stości. Wreszcie na podstawie ana-
lizy wspomnianych rysunków moż-
na podjąć próbę ich podziału na
grupy, odróżniając przy tym rysun-
ki inwentaryzacyjno-pomiarowe od
projektów. Rysunek fasady skrzydła
południowego odtwarza, jak się zda-
je, stan w chwili śmierci Sieniąw-
skiej.

Charakter wnętrz pałacu wska-
zuje na to, że dekoracja jeżeli nie
wszystkich, to przynajmniej części
gabinecików w alkierzach pochodzi
nie z czasów Sobieskiego, lecz z
pierwszej tercji XVIII w.; naj-
prawdopodobniej powstały one za
Sieniawskiej lub za Augusta II, tzn.
między 1720, a 1733 r. Wreszcie za
czasów Sieniawskiej względnie za
jej córki, Zofii, powstać mogły i te
malowidła al fresco, które zdobią
ścianę zewnętrzną galerii południo-
wej od strony ogrodu.

STEFAN NARĘBSKI

LUDWIK BOUCHARD — NAUCZYCIEL NOAKOWSKIEGO


II. 1. L. Bouchard, stary rynek, szkic
ołówkiem. Ze szkicownika 1872.
(Fot. J. Meruse)
Ludwik Bouchard urodzony w
Warszawie z rodziców Francuzów w
r. 1828, uczeń Kokulara, Warszaw-
skiej Szkoły Sztuk Pięknych. B. Dą-
browskiego i PiwarskiegO' prowadził
na zaproszenie Jenikego i Piwarskie-
go Kronikę Sztuk Pięknych w no-
wopowstałym „Tygodniku Ilustro-
wanym" i był współpracownikiem
„Biblioteki Warszawskiej". Pisał
rozprawy o aktualnych problemach
sztuk plastycznych, recenzje z wy-
staw i wydawnictw artystycznych.
Pisał artykuły o Stachowiczu i Or-
łowskim. Po ukończeniu studiów pra-
cował jako nauczyciel rysunków w
Warszawie. W r. 1862 został z nie-
wiadomych przyczyn przeniesiony
służbowo do Włocławka.
W Warszawie należał do grona
artystów gromadzących się w pra-
cowni Gersona dla wspólnych stu-
diów. W gronie tym powstał projekt
zorganizowania Towarzystwa Zachę-
ty Sztuk Pięknych. W Towarzystwie
Zachęty Sztuk Pięknych był człon-

tó na zebraniu naukowym Oddziału
kiem jury do zakupu dzieł sztuki.
Przyjaźnił się z Rafałem Krajew-
skim i T. Lenartowiczem. Jako ma-
larz poświęcał się przeważnie ma-
larstwu krajobrazów. Zachowana
autobiografia Boucharda posłużyła
wskazówką do odszukania jego pu-
blikacji i do zaznajomienia z dzia-
łalnością na polu krytyki i piśmien-
nictwa związanego z aktualnymi za-
gadnieniami sztuk plastycznych.
Bouchard przy obfitym balaście
idealistycznym w swych pismach
wykazał szeroką wiedzę, zrozumienie
dla społecznej roli sztuki, orędował
za narodową i czytelną formą sztu-
ki, propagował konkursy i w roz-
woju sztuki widział dźwignię po-
stępu. Na odcinku kilku lat stanowił
on jedną z czołowych pozycji w na-
szym piśmiennictwie poświęconym
zagadnieniom sztuk plastycznych.
Przeniesienie służbowe do pro-
wincjonalnego Włocławka spowodo-
wało odsunięcie się Boucharda od
działalności na polu „artystyczno-li-
terackim", jak się wyraża w swej
autobiografii.
Twórcza działalność artystyczna
Boucharda sprowadzała się głównie
do prac rysunkowych i malarstwa
pejzażowego. Częstymi tematami by-
ły obrazy wsi polskiej i zabytki ar-
chitektury. Kompozycje figuralne nie
odpowiadały kierunkowi jego uzdol-
nień i nie przedstawiają większej
wartości artystycznej. Zgromadzone
przez autora dość liczne okazy twór-
czości Boucharda i znane z autopsji,
dziś nie zachowane jego obrazy, da-
ją dość wyczerpujący obraz jego
twórczości.
Jest on dobrym rysownikiem, od-
twarzającym wnikliwie i z reali-

Pomorskiego w dniu 22.11.1954 r.)
styczną prawdą polski pejzaż. Po-
ziom twórczości wykazuje regresję
skutkiem wyjaławiającego wpływu
prowincji. W ostatnich latach dłu-
giego życia daje się zanotować ja-
skrawe obniżenie jakości jego prac
i ambicji artystycznej. Było to jedną
z przyczyn, dla której osoba Bou-
charda, eksponowana za młodu w
środowisku warszawskim, uległa za-
pomnieniu.
Bouchard był nauczycielem ry-
sunków Noakowskiego w Szkole Re-
alnej we Włocławku. Ciepłe słowa
uznania dla Boucharda słyszane z
ust Noakowskiego były bodźcem do
zbadania jego artystycznej i pisar-
skiej spuścizny, która wykazuje, że
Bouchard był nieprzeciętnym zjawi-
skiem w naszym życiu artystycznym
wcześniejszych lat drugiej połowy
wieku XIX i że posiadał rozległą
wiedzę o sztuce i zamiłowanie do ro-
dzinnych zabytków oraz do sztuki
dekoracyjnej, które musiały oddzia-
łać na wielkiego ucznia.


II. 2. L. Bouchard, ruiny zamku
w Mirowie, szkic ołówkiem. Ze szki-
cownika 1857. (Fot. J. Meruse)


374