Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (17.1955)

KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI

Bovim źródło to wymienia portret
rodzinny Ferdynanda IV. Thieme-
Becker w spisie znanych prac A.
Kauffmann wylicza również miej-
sca, gdzie prace A. Kauffmann się
znajdują; spis wymienia Lwów, Po-
znań, Warszawę; Kraków nie jest

wymieniony. Przypadkowość dróg,
którymi wędrują dzieła sztuki świe-
ci tu swym jaskrawym przykładem:
skąd w Polsce znalazł się portret
króla Sycylii i jego graficzna re-
produkcja?
Graficzna reprodukcja portretu

pochodzi od spadkobierców ostat-
niego podkomorzego mińskiego,
Ignacego Karnickiego, porucznika
petyhorskiego.
Gdzie znajduje się oryginał A.
Kauffmann i jakie przechodził ko-
leje — jak dotąd nie wiadomo.

JANINA RUSZCZYCÓWNA

ZACHOWANE MATERIAŁY DO DEKORACJI MALARSKIEJ SALI SALOMONA
W ŁAZIENKACH
(Streszczenie referatu wygłoszonego na zebraniu naukowym Oddziału Warszawskiego w dniu 26.V.1953 r.)


II. 1. M. Bacciarelli, szkic do obrazu
„Ofiara Salomona".

W tece Bacciarellego w Gabinecie
Rycin Muzeum Narodowego w War-
szawie zachowało się 9 rysunków,
które odnoszą się do malowideł
zdobiących salę Salomona w pałacu
Łazienkowskim. Poza tym zachowa-
ły się w Muzeum Narodowym w Po-
znaniu dwa szkice olejne do scen
w fasecie plafonu sali Salomona
oraz — w Muzeum Narodowym w
Warszawie — prostokątne studium
do plafonu.
Przeważna część, bo aż 7 rysun-
ków, wiąże się z obrazem umiesz-
czonym na wschodniej ścianie sali,

zatytułowanym „Ofiara Salomona1*.
Kilka z nich to delikatne szkice
ołówkiem i piórkiem, próby kom-
pozycji grupy kobiet niosących dary
z prawej strony obrazu. Inne doty-
czą postaci, stojącej przed ołtarzem,
królowej Saby. Te ostatnie wyróż-
niają się dokładnością opracowania
i należą zapewne do końcowych
prac artysty nad koncepcją obrazu.
Rysunek wykonany czarną i białą
kredką, przedstawiający królową
odpowiada zarówno w pozie jak
i układzie szat postaci na obrazie
olejnym.
Wobec wiadomości podanej przez
J. E. Biestera, że w 1791 r. widział
Bacciarellego pracującego nad obra-
zem „Salomon składający siebie i
swą koronę u stóp królowej Saby**,
powstanie tych szkiców należy, jak
się zdaje, datować na tenże rok lub
koniec poprzedniego. Do obrazu
„Przeniesienie arki do świątyni** od-
nosi się szkic wykonany czarną i
białą kredą oraz gwaszem i akwa-
relą, przedstawiający postać kroczą-
cego w procesji Salomona. „Sądu
Salomona** dotyczy szkic olejny z
Muzeum Narodowego w Poznaniu
oraz szkic kredką oprawcy trzyma-
jącego za nóżkę dziecko. Drugi szkic
olejny z Poznania wiąże się ze sce-
ną z królem Hiramem, tak że tylko
dla „Odwiedzin królowej Saby** nie
zachowały się żadne materiały po-
równawcze.
Ikonografię sali Salomona zwią-
zał już Dunin-Karwicki z symboliką
masońską podkreślając m. in., że Sa-
lomon i Hiram to domniemani za-
łożyciele wolnomularstwa, a budowa
świątyni odpowiada pracy wolno-
mularzy nad wzniesieniem świątyni
Braterstwa. Król był wolnomula-
rzem od 1777 r., a Bacciarelli od
1784 r. Tezę Dunin-Karwickiego po¬


ll. 2. M. Bacciarelli, szkic do obrazu
„Sąd Salomona"

twierdzają także teksty rytu ma-
sońskiego oraz bliższe stosunki Sta-
nisława Augusta z wolnomular-
stwem polskim w pierwszych latach
sejmu czteroletniego. W maju bo-
wiem 1789 r. loża „Katarzyna pod
gwiazdą północną** zmieniła swą
nazwę na „Stanisław August pod
gwiazdą północną**. W latach 1790—
92 osłabła działalność polskich lóż
i to może było powodem, że wśród
scen gloryfikujących rządy Salo-
mona, znalazł się obraz przedsta-
wiający upadek króla i jego pań-
stwa.

283