DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Zlat, Mieczysław: Attyka renesansowa na Śląsku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.38030#0084
MIECZYSŁAW ZLAT
II. 33. Cesarzowice, kościół, widok wg rysunku z XIX w.
architekt królewski Jan z Ząbkowic (Frankenstein)74.
Wielu z nich wracało zapewne na Śląsk przynosząc tu
wzory nowego stylu. Architektem miejskim we Wroc-
ławiu zostaje w r. 1518 „Benedykt z Krakowa11. Do-
tychczasowe wiadomości o działalności Benedykta
„Sandomierzanina11 75 nie stoją w sprzeczności z przy-
puszczeniem H. G. Meinerta, iż to on właśnie jest
zapisanym w dokumentach wrocławskich „Benedyk-
tem z Krakowa11 i autorem przebudowy wrocławskich
Sukiennic w latach 1521—22 78. Decydujący wpływ
Krakowa na Śląsk w zakresie monumentalnej rzeźby
renesansowej stwierdziła już nauka niemiecka 77, a na-
wet jej szowinistycznie nastawieni przedstawiciele78.
Nie tu miejsce na wyczerpujące omawianie rozlicznych
związków artystycznych Śląska i Polski w XVI w.
Przytoczyłem przykładowo tylko tyle faktów, ile jest
konieczne, aby uzupełniając rozważania o attyce za-
74 Tomkowicz S., Jan Frankenstein w: Thieme-
Becker Allgemeines Lexikon der bildenden Kunstler
XII (1916), s. 381.
15 Komornicki S. S., Benedykt, budowniczy Zyg-
munta I w: Polski Słownik Biograficzny I (1935), s. 425;
Przybyszewski B., Benedykt Sandomierzanin..., Spra-
wozdania z czynności i posiedzeń P. A. U. IXL (1949),
s. 472.
kwestionować pogląd M. Gębarowicza o braku ścisłe-
go kontaktu artystycznego między Śląskiem a innymi
dzielnicami Polski w okresie renesansu79, a zarazem
wykazać, iż na tle wszechstronnych powiązań Śląska
z Polską natury etnicznej, gospodarczo-handlowej
i kulturalnej, przejęcie motywu attyki polskiej jest
zjawiskiem niejako naturalnym i w zakresie sztuki
bynajmniej nie odosobnionym.
Przykładem wędrowania motywu attyki polskiej
drogami wymiany handlowej mogą być attyki wień-
czące do XIX w. kamienice wrocławskie przy placu
Solnym, zwanym dawniej rynkiem polskim. Nawet
badacz niemiecki R. Stein 80 widzi związek między po-
jawieniem się kamienic attykowych przy tym placu
a ożywionymi stosunkami handlowymi, łączącymi fun-
datorów tych budowli z Polską.
76 Meinert H. G., Das Auftreten der Renaissance in
Breslau, Breslau 1935, s. 61.
77 Jw.
78 Frey D., Krakau, Berlin 1941, s. 36.
79 Gębarowicz M., Stosunki artystyczne Śląska z in-
nymi dzielnicami polskimi, Katowice 1935, s. 24.
89 Stein R., Der grosse Ring zu Breslau, jw., s. 267
74
II. 33. Cesarzowice, kościół, widok wg rysunku z XIX w.
architekt królewski Jan z Ząbkowic (Frankenstein)74.
Wielu z nich wracało zapewne na Śląsk przynosząc tu
wzory nowego stylu. Architektem miejskim we Wroc-
ławiu zostaje w r. 1518 „Benedykt z Krakowa11. Do-
tychczasowe wiadomości o działalności Benedykta
„Sandomierzanina11 75 nie stoją w sprzeczności z przy-
puszczeniem H. G. Meinerta, iż to on właśnie jest
zapisanym w dokumentach wrocławskich „Benedyk-
tem z Krakowa11 i autorem przebudowy wrocławskich
Sukiennic w latach 1521—22 78. Decydujący wpływ
Krakowa na Śląsk w zakresie monumentalnej rzeźby
renesansowej stwierdziła już nauka niemiecka 77, a na-
wet jej szowinistycznie nastawieni przedstawiciele78.
Nie tu miejsce na wyczerpujące omawianie rozlicznych
związków artystycznych Śląska i Polski w XVI w.
Przytoczyłem przykładowo tylko tyle faktów, ile jest
konieczne, aby uzupełniając rozważania o attyce za-
74 Tomkowicz S., Jan Frankenstein w: Thieme-
Becker Allgemeines Lexikon der bildenden Kunstler
XII (1916), s. 381.
15 Komornicki S. S., Benedykt, budowniczy Zyg-
munta I w: Polski Słownik Biograficzny I (1935), s. 425;
Przybyszewski B., Benedykt Sandomierzanin..., Spra-
wozdania z czynności i posiedzeń P. A. U. IXL (1949),
s. 472.
kwestionować pogląd M. Gębarowicza o braku ścisłe-
go kontaktu artystycznego między Śląskiem a innymi
dzielnicami Polski w okresie renesansu79, a zarazem
wykazać, iż na tle wszechstronnych powiązań Śląska
z Polską natury etnicznej, gospodarczo-handlowej
i kulturalnej, przejęcie motywu attyki polskiej jest
zjawiskiem niejako naturalnym i w zakresie sztuki
bynajmniej nie odosobnionym.
Przykładem wędrowania motywu attyki polskiej
drogami wymiany handlowej mogą być attyki wień-
czące do XIX w. kamienice wrocławskie przy placu
Solnym, zwanym dawniej rynkiem polskim. Nawet
badacz niemiecki R. Stein 80 widzi związek między po-
jawieniem się kamienic attykowych przy tym placu
a ożywionymi stosunkami handlowymi, łączącymi fun-
datorów tych budowli z Polską.
76 Meinert H. G., Das Auftreten der Renaissance in
Breslau, Breslau 1935, s. 61.
77 Jw.
78 Frey D., Krakau, Berlin 1941, s. 36.
79 Gębarowicz M., Stosunki artystyczne Śląska z in-
nymi dzielnicami polskimi, Katowice 1935, s. 24.
89 Stein R., Der grosse Ring zu Breslau, jw., s. 267
74