DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Wallis, Mieczysław: Nie rozpoznany autoportret Hansa Suessa z Kulmbachu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38030#0187
NIE ROZPOZNANY AUTOPORTRET KULMBACHA
11.2. Jan Suess z Kulmbachu, autoportret, fragment il. 1,
(Fot. E. Kozłowska-Tomczyk, zb. P. I. S.)
w długiej ciemnej sukni, przy¬
glądającym się męczeństwu św.
Jana Ewangelisty w obrazie po¬
święconym temu tematowi4 (daw¬
niej w kaplicy Bonerów kościo¬
ła Mariackiego, następnie w ko¬
ściele św. Floriana w Krakowie;
wywieziony w czasie wojny przez
okupantów niemieckich).
Natomiast, jak się zdaje, nikt
nie zwrócił uwagi na to, że auto¬
portret Suessa, mianowicie tzw.
„autoportret wśród asystencji",
mamy najprawdopodobniej w po¬
staci mężczyzny w czarnym kaf¬
tanie i czerwonym płaszczu, o
energicznej twarzy bez zarostu,
o miedzianorudych włosach,
„grzywce" spadającej na czoło i
krzaczastych brwiach, wychyla¬
jącego się spoza kolumny na
prawym skraju obrazu „Zstąpie¬
nia św. Jana Ewangelisty do
grobu" (obecnie w Muzeum Na¬
rodowym w Warszawie). Głowa
tej postaci ma charakter portre¬
towy, podobnie jak większość
głów w tym obrazie (w postaci
jednej z patrycjuszek na śred¬
nim planie dopatrywano się port¬
retu żony fundatora). Za tym zaś,
że mamy tu autoportret malarza
przemawiają względy następujące.
1) Sposób umieszczenia teij po¬
staci, skromnie wychylającej się
spoza kolumny, na skraju obrazu,
w głębi, w pewnym oddaleniu od
grupy patrycjuszy i patrycjuszek
na średnim planie. Podobnie, tj.
na skraju obrazu wychylającego
się spoza kolumny, przedstawił
siebie np. Memling na lewym
skrzydle tryptyku z r. 1467 5.
2) W sąsiedztwie tej postaci, na
cokole kolumny, znajduje się da¬
ta „1516“ i znany monogram arty¬
sty utworzony z liter I, H i K
Natomiast na cokole kolumny po
przeciwnej stronie mamy napis:
„HANC DIVI IOHANNIS API
HISTORIAM IOHANNES SUES
7IVIS NORIMBERGENSIS COM-
PLEVIT". Mamy więc w tym
obrazie niejako sygnaturę potrój¬
ną — przy pomocy monogramu,
przy pomocy pełnego podpisu i
przy pomocy autoportretu.
3) W portrecie tym mamy pewne rysy charaktery-
styczne dla portretów malowanych przed zwierciad-
łem: wyciągniętą naprzód szyję, ściągnięte brwi.
Wiele pfźeihiawia w teh sposób za tym, że mamy
tutaj autoportret jednego z artystów, czynnych w Kra-
kowie w świetnej dobie Polskiego Odrodzenia.
4 Koelitz K., jw., s. 59—60.
5 Obecnie w zamku Chatsworth w Anglii. Repr.:
Goldscheider L„ Fitnfhundert Selbstportrdts, Wien
1936, tabl. 23.
175
11.2. Jan Suess z Kulmbachu, autoportret, fragment il. 1,
(Fot. E. Kozłowska-Tomczyk, zb. P. I. S.)
w długiej ciemnej sukni, przy¬
glądającym się męczeństwu św.
Jana Ewangelisty w obrazie po¬
święconym temu tematowi4 (daw¬
niej w kaplicy Bonerów kościo¬
ła Mariackiego, następnie w ko¬
ściele św. Floriana w Krakowie;
wywieziony w czasie wojny przez
okupantów niemieckich).
Natomiast, jak się zdaje, nikt
nie zwrócił uwagi na to, że auto¬
portret Suessa, mianowicie tzw.
„autoportret wśród asystencji",
mamy najprawdopodobniej w po¬
staci mężczyzny w czarnym kaf¬
tanie i czerwonym płaszczu, o
energicznej twarzy bez zarostu,
o miedzianorudych włosach,
„grzywce" spadającej na czoło i
krzaczastych brwiach, wychyla¬
jącego się spoza kolumny na
prawym skraju obrazu „Zstąpie¬
nia św. Jana Ewangelisty do
grobu" (obecnie w Muzeum Na¬
rodowym w Warszawie). Głowa
tej postaci ma charakter portre¬
towy, podobnie jak większość
głów w tym obrazie (w postaci
jednej z patrycjuszek na śred¬
nim planie dopatrywano się port¬
retu żony fundatora). Za tym zaś,
że mamy tu autoportret malarza
przemawiają względy następujące.
1) Sposób umieszczenia teij po¬
staci, skromnie wychylającej się
spoza kolumny, na skraju obrazu,
w głębi, w pewnym oddaleniu od
grupy patrycjuszy i patrycjuszek
na średnim planie. Podobnie, tj.
na skraju obrazu wychylającego
się spoza kolumny, przedstawił
siebie np. Memling na lewym
skrzydle tryptyku z r. 1467 5.
2) W sąsiedztwie tej postaci, na
cokole kolumny, znajduje się da¬
ta „1516“ i znany monogram arty¬
sty utworzony z liter I, H i K
Natomiast na cokole kolumny po
przeciwnej stronie mamy napis:
„HANC DIVI IOHANNIS API
HISTORIAM IOHANNES SUES
7IVIS NORIMBERGENSIS COM-
PLEVIT". Mamy więc w tym
obrazie niejako sygnaturę potrój¬
ną — przy pomocy monogramu,
przy pomocy pełnego podpisu i
przy pomocy autoportretu.
3) W portrecie tym mamy pewne rysy charaktery-
styczne dla portretów malowanych przed zwierciad-
łem: wyciągniętą naprzód szyję, ściągnięte brwi.
Wiele pfźeihiawia w teh sposób za tym, że mamy
tutaj autoportret jednego z artystów, czynnych w Kra-
kowie w świetnej dobie Polskiego Odrodzenia.
4 Koelitz K., jw., s. 59—60.
5 Obecnie w zamku Chatsworth w Anglii. Repr.:
Goldscheider L„ Fitnfhundert Selbstportrdts, Wien
1936, tabl. 23.
175