DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Otto, Maria: Zagadnienie wrocławskiego poliptyku św. Barbary
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.38030#0477
ZAGADNIENIE POLIPTYKU SW. BARBARY"
stadowych znajdujemy także u „Mistrza frankońskie-
go" (ok. 1440). „Ukrzyżowanie" tego Mistrza zbliża się
w swym ujęciu stylistycznym do „Ukrzyżowania" za-
wartego w naszym ołtarzu. Jeśli dodamy do tego, że
podobnie kształtowane trzy postacie na krzyżach wi-
dzimy w innych dziełach tego terenu (wspomniane już
dzieło Pfeninga), stwierdzić wówczas trzeba, że związ-
ki z terenem Frankonii musiały istnieć.
Obok tego ujawnia się jednak wpływ drugiego śro-
dowiska — Kolonii. Odnosi się to przede wszystkim
do sposobu kształtowania bryły, przy czym posługuje
się itwórca raczej środkami malarsko-światłocieniowy-
mi, niż kreską i konturem. To stylistyczne' pokrewień-
stwo .znajduje potwierdzenie w zbieżnościach pewnych
elementów. Zbieżności te ujawniają się zwłaszcza przy
porównaniu głów postaci (por. il. 13 i 14 oraz il. 22
i 23). Pewnego rodzaju potwierdzeniem może też być
ujęcie sceny „Santa Conversazione”, która jak już
wspomniano, często występuje u Lochnera. Być może,
że kontakt z tym środowiskiem potwierdzałby fakt za-
interesowania się Mistrza Barbary twórczością Mistrza
Francke. Kontakty artystyczne między Hamburgiem,
Lubeką a Kolonią istniały od czasów Mistrza z Soest,
którego twórczość oddziałała na północne tereny. Spra-
wa powiązań ze środowiskiem kolońskim zasługuje na
uwagę. Nie znajduje ona wprawdzie (poza drobną nie-
udokumentowaną wzmianką Schultza) potwierdzenia
w historii badań, wydaje się jednak na tyle ważną,
że w przyszłych badaniach należałoby jej poświęcić
więcej miejsca.
Osobny rozdział w historii badań naszego obiektu
stanowi problem oddziaływania poliptyku wrocław-
skiego na współczesną mu plastykę śląską i zagadnie-
nie tzw. „kręgu Mistrza Barbary".
Jednym z najwcześniej zauważonych pokrewnych
obrazów był wzmiankowany już ołtarz Ukrzyżowania
z Gaci (il. 25). Mówi o nim w r. 1875 H. Lucihs 30. W la-
tach 30-tych potwierdza te związki Zimmermann31,
przy czym, jak wspomniano, dołącza on do tej pokrew-
nej pary obiektów ołtarz Ukrzyżowania z kościoła św.
Sebalda w Norymberdze. Oettinger również przypisu-
je ołtarz z Gaci działalności -wrocławskiego mistrza 32.
Drugim dziełem, które zwróciło uwagę w związku
z ołtarzem Barbary, był datowany na rok 1468 ołtarz
fundacji kanonika Piotra Wartenberga z Wrocławia.
O związkach tych mówi Thode33, a potwierdza ich
istnienie Braune w katalogu wystawy wrocławskiej
z 1926 r.34.
Dalszą grupę obrazów związanych z ołtarzem wro-
cławskim stanowią dwa zabytki przedstawiające Chu-
II. 28. Chusta św. Weroniki, ok. r. 1450, obraz
z kościoła N. P. Marii w Legnicy. Obecnie zaginiony.
(Repr. wg Braune u. Wiese)
stę św. Weroniki, pochodzące z kościoła św. Barbary
we Wrocławiu oraz z kościoła w Legnicy (il. 27—8).
O zbieżnościach pierwszego z tych dzieł z ołtarzem
Barbary wspominają Landsiberger i Salomon35. Sta-
nowisko takie utrzymuje Braune uważając jednak
Chustę legnicką za zabytek bliżej związany z samą
osobą mistrza 38.
Ernst Troche przypisuje Mistrzowi Barbary autor-
stwo obrazu „Marii w komnacie" 37 (il. 29).
Na osobną uwagę zasługuje krąg dzieł przypisy-
wanych mistrzowi przez Braunego w katalogu wro-
cławskiej wystawy. Badacz ten poświęca osobny roz-
dział ołtarzowi Barbary, charakteryzując go jako dzie-
ło mistrza, działającego na Śląsku. Z warsztatem
30 Luchs H., Schlesiens Vorzeit in Wort und Bild II
(1875), s. 40.
31 Zimmermann H., jw., s. 45.
32 Oettinger K., jw., s. 26.
33 Thode H., jw., s. 51.
34 Braune H. u. Wiese E., Schlesische Malerei und
Plastik des Mittelalters, Lipsk 1928, s. 83.
35 Landsberger F., jw., s. 80; Salomon H., jw., s. 49.
36 Braune H„ Ein Bild (Schweisstuch der heiligen
Weronika) des Breslauer Barbara Meister, Schlesiens
Vorzeit N. F. IX (1928), s. 55.
37 Troche E., jw.
443
stadowych znajdujemy także u „Mistrza frankońskie-
go" (ok. 1440). „Ukrzyżowanie" tego Mistrza zbliża się
w swym ujęciu stylistycznym do „Ukrzyżowania" za-
wartego w naszym ołtarzu. Jeśli dodamy do tego, że
podobnie kształtowane trzy postacie na krzyżach wi-
dzimy w innych dziełach tego terenu (wspomniane już
dzieło Pfeninga), stwierdzić wówczas trzeba, że związ-
ki z terenem Frankonii musiały istnieć.
Obok tego ujawnia się jednak wpływ drugiego śro-
dowiska — Kolonii. Odnosi się to przede wszystkim
do sposobu kształtowania bryły, przy czym posługuje
się itwórca raczej środkami malarsko-światłocieniowy-
mi, niż kreską i konturem. To stylistyczne' pokrewień-
stwo .znajduje potwierdzenie w zbieżnościach pewnych
elementów. Zbieżności te ujawniają się zwłaszcza przy
porównaniu głów postaci (por. il. 13 i 14 oraz il. 22
i 23). Pewnego rodzaju potwierdzeniem może też być
ujęcie sceny „Santa Conversazione”, która jak już
wspomniano, często występuje u Lochnera. Być może,
że kontakt z tym środowiskiem potwierdzałby fakt za-
interesowania się Mistrza Barbary twórczością Mistrza
Francke. Kontakty artystyczne między Hamburgiem,
Lubeką a Kolonią istniały od czasów Mistrza z Soest,
którego twórczość oddziałała na północne tereny. Spra-
wa powiązań ze środowiskiem kolońskim zasługuje na
uwagę. Nie znajduje ona wprawdzie (poza drobną nie-
udokumentowaną wzmianką Schultza) potwierdzenia
w historii badań, wydaje się jednak na tyle ważną,
że w przyszłych badaniach należałoby jej poświęcić
więcej miejsca.
Osobny rozdział w historii badań naszego obiektu
stanowi problem oddziaływania poliptyku wrocław-
skiego na współczesną mu plastykę śląską i zagadnie-
nie tzw. „kręgu Mistrza Barbary".
Jednym z najwcześniej zauważonych pokrewnych
obrazów był wzmiankowany już ołtarz Ukrzyżowania
z Gaci (il. 25). Mówi o nim w r. 1875 H. Lucihs 30. W la-
tach 30-tych potwierdza te związki Zimmermann31,
przy czym, jak wspomniano, dołącza on do tej pokrew-
nej pary obiektów ołtarz Ukrzyżowania z kościoła św.
Sebalda w Norymberdze. Oettinger również przypisu-
je ołtarz z Gaci działalności -wrocławskiego mistrza 32.
Drugim dziełem, które zwróciło uwagę w związku
z ołtarzem Barbary, był datowany na rok 1468 ołtarz
fundacji kanonika Piotra Wartenberga z Wrocławia.
O związkach tych mówi Thode33, a potwierdza ich
istnienie Braune w katalogu wystawy wrocławskiej
z 1926 r.34.
Dalszą grupę obrazów związanych z ołtarzem wro-
cławskim stanowią dwa zabytki przedstawiające Chu-
II. 28. Chusta św. Weroniki, ok. r. 1450, obraz
z kościoła N. P. Marii w Legnicy. Obecnie zaginiony.
(Repr. wg Braune u. Wiese)
stę św. Weroniki, pochodzące z kościoła św. Barbary
we Wrocławiu oraz z kościoła w Legnicy (il. 27—8).
O zbieżnościach pierwszego z tych dzieł z ołtarzem
Barbary wspominają Landsiberger i Salomon35. Sta-
nowisko takie utrzymuje Braune uważając jednak
Chustę legnicką za zabytek bliżej związany z samą
osobą mistrza 38.
Ernst Troche przypisuje Mistrzowi Barbary autor-
stwo obrazu „Marii w komnacie" 37 (il. 29).
Na osobną uwagę zasługuje krąg dzieł przypisy-
wanych mistrzowi przez Braunego w katalogu wro-
cławskiej wystawy. Badacz ten poświęca osobny roz-
dział ołtarzowi Barbary, charakteryzując go jako dzie-
ło mistrza, działającego na Śląsku. Z warsztatem
30 Luchs H., Schlesiens Vorzeit in Wort und Bild II
(1875), s. 40.
31 Zimmermann H., jw., s. 45.
32 Oettinger K., jw., s. 26.
33 Thode H., jw., s. 51.
34 Braune H. u. Wiese E., Schlesische Malerei und
Plastik des Mittelalters, Lipsk 1928, s. 83.
35 Landsberger F., jw., s. 80; Salomon H., jw., s. 49.
36 Braune H„ Ein Bild (Schweisstuch der heiligen
Weronika) des Breslauer Barbara Meister, Schlesiens
Vorzeit N. F. IX (1928), s. 55.
37 Troche E., jw.
443