Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (17.1955)

JAN DE WITT


II. 3. Caspar Netscher, portret Jana de Witt, ok. r. 1670. Poznań, Muzeum Narodowe.
(Fot. L. Perz i F. Maćkowiak)

Wieczysty” i przywrócić namiestnictwo młodemu Wil-
helmowi. Antyburżuazyjny ruch ludowy, wywołany
fatalnym położeniem kraju, zostaje wykorzystany
przez monarchistów dla ostatecznego utrącenia de Wit-
ta6; ginie on z rąk podburzonego tłumu, rozszarpany
wraz z bratem w „Gevangenpoo.rt“ w Hadze, 20 sierp-
nia 1672.

6 Bolszaja sovietskaja encikłopedija, wyd. 2, Mo-
skwa 1951, t. VIII, s. 204.

Sylwetka Jana de Witt rysuje się przed nami jako
pełna sprzeczności postać, charakterystyczna dla epo-
ki, w której elementy postępowe ścierają się z najbar-
dziej konserwatywnymi. Wierny zasadom zawartym
w swych „Maksymach” sprzeciwia się de Witt absolu-
tystycznym rządom jednostki; o losach państwa decy-
dować powinny Stany Generalne, a każda z prowincji
cieszyć się ma jak najdalej idącą samodzielnością.
Związany z warstwą wyższych sfer kupieckich repre-
zentuje wielki pensjonariusz oczywiście interesy swej

451