DOI Artikel:
Mączyński, Ryszard: Warszawska konfesia rzymskich me̜czenników
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48708#0068
RYSZARD MĄCZYNŚKI
U. 16. Tylman z Gameren, szkic ołtarza, rysunek
nr 777 z'erso. Fot. Pracownia Repr. U.W.
II. 17. Tylman z Gameren, projekt ołtarza, rysunek
nr 855 recto. Fot. W. Wolny.
nego jedynie o znamienny dla czasów późniejszych
hełm. Podobne pijarskiemu cyboria, choć w drugiej
połowie XVII i w wieku XVIII coraz rzadsze, poja-
wiały się niekiedy, zwłaszcza w ośrodkach odsunię-
tych od głównych centrów artystycznych, czego przy-
kładem pochodząca z 1711 roku konfesja w kościele
S. Piętro ad Aram w Neapolu (ił. 13). Ołtarz śś. Pry-
ma i Felicjana jakkolwiek tradycyjny, nie był za-
tem zjawiskiem całkowicie anachronicznym na tle
dokonań Zachodu, wydaje się też być dziełem samo-
dzielnym, bowiem nie udało się w sztuce europejskiej
odnaleźć jego bezpośredniego pierwowzoru.
Więcej bliższych i bardziej bezpośrednich analogii,
tak w zakresie samej kompozycji architektonicznej,
a co ważniejsze również cech stylowych poszczegól-
nych elementów, można doszukać się w niektórych
projektach Tylmana z Gameren, przeznaczonych dla
czerniakowskiego kościoła bernardynów w Warsza-
wie73. Zanim bowiem osiągnięta została ostateczna,
nowatorska koncepcja ołtarza-grobowca św. Bonifa-
cego, architekt w swoich szkicach czerpał z rozmai-
tych źródeł inspiracji.
Zbieżność z konfesją śś. Pryma i Felicjana wy-
kazują zwłaszcza dwa projekty: pierwszy znany z
rysunku nr 848 recto (il. 14), drugi z rysunku nr 835
recto (il. 15)74. Naszkicowane tam ołtarze, podobnie
jak konfesja pijarska, kontynuują tradycyjny, nieco
tylko unowocześniony, przedberniniowski typ cy-
boriów baldachimowych. Obie konstrukcje Tylmana
7S Obszerne omówienie projektów Tylmana zob. S. MOS-
SAKOWSKI, Architektura kościoła bernardynów w Czer-
nlakowie, „Kwart. Arch. i Urb.” XI, 1966, z. 2, s. 147—164
oraz tegoż, Tylman z Gameren architekt polskiego baroku,
Wrocław 1973, s. 89—90.
74 Na odwrociu karty rozrysowany został w innej skali
rzut poziomy tegoż ołtarza, powtórzony następnie na szki-
cu nr 846 recto.
60
U. 16. Tylman z Gameren, szkic ołtarza, rysunek
nr 777 z'erso. Fot. Pracownia Repr. U.W.
II. 17. Tylman z Gameren, projekt ołtarza, rysunek
nr 855 recto. Fot. W. Wolny.
nego jedynie o znamienny dla czasów późniejszych
hełm. Podobne pijarskiemu cyboria, choć w drugiej
połowie XVII i w wieku XVIII coraz rzadsze, poja-
wiały się niekiedy, zwłaszcza w ośrodkach odsunię-
tych od głównych centrów artystycznych, czego przy-
kładem pochodząca z 1711 roku konfesja w kościele
S. Piętro ad Aram w Neapolu (ił. 13). Ołtarz śś. Pry-
ma i Felicjana jakkolwiek tradycyjny, nie był za-
tem zjawiskiem całkowicie anachronicznym na tle
dokonań Zachodu, wydaje się też być dziełem samo-
dzielnym, bowiem nie udało się w sztuce europejskiej
odnaleźć jego bezpośredniego pierwowzoru.
Więcej bliższych i bardziej bezpośrednich analogii,
tak w zakresie samej kompozycji architektonicznej,
a co ważniejsze również cech stylowych poszczegól-
nych elementów, można doszukać się w niektórych
projektach Tylmana z Gameren, przeznaczonych dla
czerniakowskiego kościoła bernardynów w Warsza-
wie73. Zanim bowiem osiągnięta została ostateczna,
nowatorska koncepcja ołtarza-grobowca św. Bonifa-
cego, architekt w swoich szkicach czerpał z rozmai-
tych źródeł inspiracji.
Zbieżność z konfesją śś. Pryma i Felicjana wy-
kazują zwłaszcza dwa projekty: pierwszy znany z
rysunku nr 848 recto (il. 14), drugi z rysunku nr 835
recto (il. 15)74. Naszkicowane tam ołtarze, podobnie
jak konfesja pijarska, kontynuują tradycyjny, nieco
tylko unowocześniony, przedberniniowski typ cy-
boriów baldachimowych. Obie konstrukcje Tylmana
7S Obszerne omówienie projektów Tylmana zob. S. MOS-
SAKOWSKI, Architektura kościoła bernardynów w Czer-
nlakowie, „Kwart. Arch. i Urb.” XI, 1966, z. 2, s. 147—164
oraz tegoż, Tylman z Gameren architekt polskiego baroku,
Wrocław 1973, s. 89—90.
74 Na odwrociu karty rozrysowany został w innej skali
rzut poziomy tegoż ołtarza, powtórzony następnie na szki-
cu nr 846 recto.
60