DOI Artikel:
Recenzje - Książki
DOI Artikel:Chrościcki, Juliusz A.: Jerzy Kowalczyk, W kre̜gu kultury dworu Jana Zamoyskiego, Lublin 1930: Wydawnictwo Lubelskie, ss. 344, il. 77, ISBN 83-822-0124-9 (Zamojskie Towarzystwo Przyjacioł Nauk t. 20)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48708#0139
RECENZJE — KSIĄŻKI
II. 3. Neptun na wielorybie, fragment orszaku przygotowanego na wjazd Fran-
ciszka księcia Anjou i Alenęon do Antwerpii w 1582 r., rycina Abrahama de
Bruyna. ręcznie kolorowana, 1582. Repr. T. Kaźmierski wg L. Voet.
siostrą króla Marią Lotaryńską w 1581 roku28. Poza
turniejami rycerskimi odbyły się wówczas pokazy
teatralne i pochody. Wedle poematu Jean Dorata2 * 27
wykonawcą architektury okazjonalnej, jak i sceno-
grafii czy kostiumów byli Antoine Caron i Germain
Pilon. W theatrum na Wawelu (20 czerwca) czy po-
chodzie na Rynek Główny w Krakowie (21 czerwca),
odnajdujemy — mimo różnic — echa paryskich uro-
czystości, znanych z gazet, relacji dyplomatycznych
i poezji. Motywy tematyczne nie mogły być wszakże
te same, bo różne były cele polityczne uroczystości
Paryskich i krakowskich.
Wedle Reinholda Heidensteina przed widzami na
rynku krakowskim przeszły kolejno orszaki: pierw-
szy — Mikołaja Wolskiego, który ukazywał triumf
imienia króla Stefana (z personifikacją Polonii,
orłem, słoniem i wielbłądami); drugi — Mi-
kołaja Zebrzydowskiego jako Saturna — triumf Zło-
tego Wieku za panowania króla Stefana Batorego,
nowego Scypiona Sarmacji; trzeci — Stanisława Miń-
skiego z Jowiszem i Minerwą na wozie, z orłem bia-
łym na gnieździe; czwarty — Stanisława Żółkiewskie-
go ukazujący Dianę z nimfami, które wiodły charty,
ogary i jelenie; piąty — składał się z ruchomej bra-
my triumfalnej (trójarkadowej z piramidą na szczy-
cie); szósty — książęta Słuccy wiedli triumf mos-
kiewski (wozy z widokami zdobytych twierdz, spolia
hostium i kwadryga imperatorska pod znakiem zo-
diakalnym Strzelca), siódmy — Joachima Ocieskie-
go — wiódł triumf Amora ciągniony przez konie jako
Pegazy ze skrzydłami; ósmy — Jana i Piotra Mysz-
kowskich — wyobrażający triumf miłości z Wenus
i Parysem. Warto tu zacytować, iż Wenus na dwóch
wielorybach, na muszli morskiej siedząc, wyjechała
trzymając Parysa związanego łańcuchem (s. 154)28.
Hetman Zamoyski jako sędzia tego pochodu otrzymał
od „fenickich rycerzy” (Myszkowskich) Złote Jabłko
z napisem Pulcherrima accipiat i wręczył swej świe-
żo zaślubionej żonie, Gryzeldzie. Zamoyski stał się
więc Parysem, a jego żona Heleną. Słusznie zatem
napisał Jerzy Kowalczyk, że źródeł widowisk kra-
kowskich, łącznie z turniejami i defiladami w zbro-
jach „antycznych” (s. 131) należy szukać we Francji
i Italii (s. 154, przyp. 164—165), w latach bezpośrednio
2S H. PRUNIERS, Le ballet de cour en France, Paris
1914, s. 82 n.; — F. YATES, The Valois Tapestries, London
1959, s. 8 n; — M. McGOWAN, Le ballet de cour en Fran-
ce, Paris 1963, s. 92 n.; — S. SAWICKA, Festyn dla po-
stów polskich w ogrodach Tuilerles w 1573 r. Rysunek. An-
tolna Carona [w:] Sarmatia artistlca. Księga pamiątkowa
ku czci profesora Władysława Tomkiewicza, Warszawa 1968,
s. 28 n.
27 M.in. J. DORAT, Epithalame ou Chant Nuptial sur
le trete heureux et tres-joyeux mariage de Annę Duc de
Joyeuse Marie de Lorraine [w:] tegoż, Oeuyres poetl-
cjues, Paris 1875, s. 22—23. W epoce dostępna była też wer-
sja łacińska. B. DE BEAUJOYEULX, Balet comigue de La
Royne, Paris 1582, przedruk [w:] Renaissance Triumphs and
Magnificences. Wyd. M. McGOWAN, Amsterdam br.
zs wg B. PAPROCKIEGO, O dekoracji dworu rabsztyń-
skiego na Wawelu. Zob GĘBAROWICZ, o.c., s. 27. Do za-
pomnianych relacji z wesela należy druk królewiecki —
Wahrhaftige Beschreibung des Triumphus unseres Kónigs
wegen der moskowiterlschen Yiktoria zu Krakau gehalten.
(Królewiec, Jerzy Osterberger) 1583. Por. ZAWADZKI, o.c.,
nr 187.
131
II. 3. Neptun na wielorybie, fragment orszaku przygotowanego na wjazd Fran-
ciszka księcia Anjou i Alenęon do Antwerpii w 1582 r., rycina Abrahama de
Bruyna. ręcznie kolorowana, 1582. Repr. T. Kaźmierski wg L. Voet.
siostrą króla Marią Lotaryńską w 1581 roku28. Poza
turniejami rycerskimi odbyły się wówczas pokazy
teatralne i pochody. Wedle poematu Jean Dorata2 * 27
wykonawcą architektury okazjonalnej, jak i sceno-
grafii czy kostiumów byli Antoine Caron i Germain
Pilon. W theatrum na Wawelu (20 czerwca) czy po-
chodzie na Rynek Główny w Krakowie (21 czerwca),
odnajdujemy — mimo różnic — echa paryskich uro-
czystości, znanych z gazet, relacji dyplomatycznych
i poezji. Motywy tematyczne nie mogły być wszakże
te same, bo różne były cele polityczne uroczystości
Paryskich i krakowskich.
Wedle Reinholda Heidensteina przed widzami na
rynku krakowskim przeszły kolejno orszaki: pierw-
szy — Mikołaja Wolskiego, który ukazywał triumf
imienia króla Stefana (z personifikacją Polonii,
orłem, słoniem i wielbłądami); drugi — Mi-
kołaja Zebrzydowskiego jako Saturna — triumf Zło-
tego Wieku za panowania króla Stefana Batorego,
nowego Scypiona Sarmacji; trzeci — Stanisława Miń-
skiego z Jowiszem i Minerwą na wozie, z orłem bia-
łym na gnieździe; czwarty — Stanisława Żółkiewskie-
go ukazujący Dianę z nimfami, które wiodły charty,
ogary i jelenie; piąty — składał się z ruchomej bra-
my triumfalnej (trójarkadowej z piramidą na szczy-
cie); szósty — książęta Słuccy wiedli triumf mos-
kiewski (wozy z widokami zdobytych twierdz, spolia
hostium i kwadryga imperatorska pod znakiem zo-
diakalnym Strzelca), siódmy — Joachima Ocieskie-
go — wiódł triumf Amora ciągniony przez konie jako
Pegazy ze skrzydłami; ósmy — Jana i Piotra Mysz-
kowskich — wyobrażający triumf miłości z Wenus
i Parysem. Warto tu zacytować, iż Wenus na dwóch
wielorybach, na muszli morskiej siedząc, wyjechała
trzymając Parysa związanego łańcuchem (s. 154)28.
Hetman Zamoyski jako sędzia tego pochodu otrzymał
od „fenickich rycerzy” (Myszkowskich) Złote Jabłko
z napisem Pulcherrima accipiat i wręczył swej świe-
żo zaślubionej żonie, Gryzeldzie. Zamoyski stał się
więc Parysem, a jego żona Heleną. Słusznie zatem
napisał Jerzy Kowalczyk, że źródeł widowisk kra-
kowskich, łącznie z turniejami i defiladami w zbro-
jach „antycznych” (s. 131) należy szukać we Francji
i Italii (s. 154, przyp. 164—165), w latach bezpośrednio
2S H. PRUNIERS, Le ballet de cour en France, Paris
1914, s. 82 n.; — F. YATES, The Valois Tapestries, London
1959, s. 8 n; — M. McGOWAN, Le ballet de cour en Fran-
ce, Paris 1963, s. 92 n.; — S. SAWICKA, Festyn dla po-
stów polskich w ogrodach Tuilerles w 1573 r. Rysunek. An-
tolna Carona [w:] Sarmatia artistlca. Księga pamiątkowa
ku czci profesora Władysława Tomkiewicza, Warszawa 1968,
s. 28 n.
27 M.in. J. DORAT, Epithalame ou Chant Nuptial sur
le trete heureux et tres-joyeux mariage de Annę Duc de
Joyeuse Marie de Lorraine [w:] tegoż, Oeuyres poetl-
cjues, Paris 1875, s. 22—23. W epoce dostępna była też wer-
sja łacińska. B. DE BEAUJOYEULX, Balet comigue de La
Royne, Paris 1582, przedruk [w:] Renaissance Triumphs and
Magnificences. Wyd. M. McGOWAN, Amsterdam br.
zs wg B. PAPROCKIEGO, O dekoracji dworu rabsztyń-
skiego na Wawelu. Zob GĘBAROWICZ, o.c., s. 27. Do za-
pomnianych relacji z wesela należy druk królewiecki —
Wahrhaftige Beschreibung des Triumphus unseres Kónigs
wegen der moskowiterlschen Yiktoria zu Krakau gehalten.
(Królewiec, Jerzy Osterberger) 1583. Por. ZAWADZKI, o.c.,
nr 187.
131