Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (47.1985)

RECENZJE — WYSTAWY


II. 1. Kolejka przed jatką, 1870—1871, akwaforta, New York,
The New York Public Library


II. 2. Portret rodziców artysty, 1860, Paris, Musee d’Orsay
(Galeries du Jeu de Paume)

związków z dawną sztuką i okoliczności powstawania obrazów
oraz bibliografii pozostaje bardziej wstrzemięźliwy w zakresie
interpretacji obrazów. Ostrożność tę rozumiem, przynaj-
mniej częściowo, jako reakcję na pomysłowe, oparte na
szerokiej znajomości sztuki, a przecież niejednokrotnie
niefortunne interpretacje Frioda i Maunora2, będące przykła-
dom niezbyt udanych wyników stosowania metody ikonolo-
gicznej do twórczości Maneta. Wstrzemięźliwość interpre-
tacyjna autorów katalogu pozostawia też widzowi szansę
dalszego drążenia sekretów poszczególnych obrazów, zwłasz-
cza tych mniej obciążonych uczonością i fantazją krytyków
i historyków sztuki. Podsumowując aktualny stan badań,
katalog unaocznia jak wiele niejasności i pytań kryją obrazy
uważane dawniej jedynie za bezpośrednie odtworzenie świata
widzialnego.
Courbet rozpoczyna twórczość malarską około roku 1840,
Manet około 1860. Jest to różnica jednego pokolenia i całej

opoki. Jest jednak wiele punktów stycznych między obu
artystami. Obaj byli „malarzami życia współczesnego”,
cłioć odtwarzali je bardzo odmiennie. Obaj byli nowatora-
mi, pełnili funkcję przywódców zgrupowanych wokół nich
środowisk artystycznych. Obaj byli podziwiani, a jednocześnie
gwałtownie atakowani przez krytykę i publiczność. Nie brak
toż związków między ich poszczególnymi dziełami. Tak np.
rozliczne powiązania, zarówno formalne jak treściowe, łączą
Panny znad brzegów Sekwany Courbeta i Śniadanie na trawie
Maneta. Franęoiso Cachin wskazuje na analogiczne wyak-
centowanie martwych natur i ich podobny charakter w obu
obrazach, na zbliżony charakter pejzaży, na»tę samą łódź,
występującą na obu płótnach; autorka podkreśla kontynuację
przez Maneta togo samego wątku niedzielnego pikniku nad
brzegiem rzeki, z tym że Manet kontynuuje, ale też wy-
ostrza motyw Courbeta. Theodore Reff twierdzi, że Courbet
wykorzystał w Pannach z miasteczka środkowy motyw trzech
bogiń z ryciny Mareantonia Raimondi wg Rafaela, przodsta-

2 Por. M. FRIED, Manet’# Sources. Aspects of his Art, 1859—1865,
„Artforum” VII, marzec 1969, s. 28—79 oraz G. MAUNER, Manet. Peintre-

-Philosophe. A Study of the Painters Themes, The Pensylvania State Uni-
yersity 1975.

342