DOI issue:
Spis Treści
DOI article:Waźbiński, Zygmunt: Nicolas Poussin: w czterechsetlecie urodzin: uwagi na marginesie dwóch jubileuszy
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48918#0155
RECENZJE
U. 1. Nicolas Poussin, "Autoportret", 1650, Musee du Louvre.
Repr. wg "NicolasPoussin..."
III. 1. Nicolas Poussin, "Self-portrait", 1650, Musee du Louvre.
Repr. takenfrom "NicolasPoussin..."
Londynie. Najbardziej bulwersująca jednak była decyzja ko-
misarza o wyłączeniu słynnego Autoportretu rysunkowego z
British Museum (il. 2 )i to pomimo (a może i dlatego), że jest
on tak daleki od idealizujących Autoportretów Poussina z
1649 i 1650 r.(il.l ): obrazuje cierpienia artysty po zapadnię-
ciu, około roku 1625, na chorobę weneryczną'.
Ekspozycja dzieł Poussina zachowywała porządek chro-
nologiczny, choć w dwóch grupach: osobno obrazy i osobno
rysunki. Jednolity układ nadano im dopiero w katalogu. Roz-
budowano o nowe dzieła, w porównaniu z wystawą z 1960 r.,
pierwszy okres pobytu artysty w Italii (1624-40); bez wię-
kszych zmian pozostały jednakże pierwszy (1594-1624) i
drugi (1640-42) pobyt paryski oraz drugi okres rzymski
(1643-65). Wczesny okres paryski obfituje raczej w liczne
wzmianki o zaginionych dziełach Poussina, w tym dekoracji
z 1622 r. dla jezuitów paryskich. Był to pierwszy kontakt z
tytn rosnącym w potęgę zakonem oraz pierwszy sukces arty-
styczny8. Zachowało się natomiast jedenaście rysunków o
tematyce mitologicznej, ilustracji do Metamorfoz Owidiusza,
wykonanych dla włoskiego poety i kolekcjonera Giovanniego
Battisty Mariniego (1623-24)9. Oba te zlecenia miały, jak
wiadomo, doniosłe znaczenie dla późniejszej kariery artysty.
Z wczesnego okresu rzymskiego pochodzą dzieła tak
znaczące jak: Opłakiwanie Chrystusa, wykonane dla niezna-
nego nam odbiorcy oraz Śmierć Germanica (il. 3), malowane
(podobnie jak i poprzednie) w 1626 r. dla kardynała Francesca
Barberiniego. Zamówienie to uzyskał malarz prawdopodob-
nie dzięki rekomendacji Matteo Sacchettiego, kamerdynera
kardynała Barberiniego, któremu został polecony uprzednio
przez Gio. Batt. Marina oraz dzięki poparciu Cassiana Dal
Pozzo. Śmierć Germanica przyniosła artyście duży sukces i
zapewniła mu opiekę potężnej rodziny. Świadczą o tym
późniejsze zamówienia Barberinich: prywatne (Zdobycie Je-
rozolimy, 1656) oraz publiczne (np. Męczeństwo św. Erazma
dla bazyliki Sw. Piotra w Rzymie, z 1629). Poussin, dzięki
pozyskaniu tytułu malarza rodziny papieskiej, otrzymał (nie-
jako automatycznie) liczne zlecenia od przedstawicieli "fami-
lii" Urbana VIII i jego nepotów: od markiza Marcello Sac-
chettiego (z tym nazwiskiem wiązany jest obecny na wysta-
wie Triumf Flory, ok. 1627, z Luwru), od prałata a później
kardynała Angela Giori (z jego zbiorów pochodzą obecne na
wystawie obrazy przedstawiające Śmierć Narcyza i Wenus
opłakująca Adonisa, obydwa datowane na ok. 1627) oraz od
jego kuzyna - Giovanniego Maria Roscioli (właściciel pięciu
obrazów Poussina, w tym Ocalenie młodego Pyrrusa, 1634,
II. 2. NicolasPoussin (?), "Autoportret", sangwina, ok. 1630 (?),
British Museum. Repr. wgM. Winner 1992
III. 2. NicolasPoussin (?), "Self-portrait", in sanguine, c. 1630 (?),
British Museum. Repr. according to M. Winner 1992
145
U. 1. Nicolas Poussin, "Autoportret", 1650, Musee du Louvre.
Repr. wg "NicolasPoussin..."
III. 1. Nicolas Poussin, "Self-portrait", 1650, Musee du Louvre.
Repr. takenfrom "NicolasPoussin..."
Londynie. Najbardziej bulwersująca jednak była decyzja ko-
misarza o wyłączeniu słynnego Autoportretu rysunkowego z
British Museum (il. 2 )i to pomimo (a może i dlatego), że jest
on tak daleki od idealizujących Autoportretów Poussina z
1649 i 1650 r.(il.l ): obrazuje cierpienia artysty po zapadnię-
ciu, około roku 1625, na chorobę weneryczną'.
Ekspozycja dzieł Poussina zachowywała porządek chro-
nologiczny, choć w dwóch grupach: osobno obrazy i osobno
rysunki. Jednolity układ nadano im dopiero w katalogu. Roz-
budowano o nowe dzieła, w porównaniu z wystawą z 1960 r.,
pierwszy okres pobytu artysty w Italii (1624-40); bez wię-
kszych zmian pozostały jednakże pierwszy (1594-1624) i
drugi (1640-42) pobyt paryski oraz drugi okres rzymski
(1643-65). Wczesny okres paryski obfituje raczej w liczne
wzmianki o zaginionych dziełach Poussina, w tym dekoracji
z 1622 r. dla jezuitów paryskich. Był to pierwszy kontakt z
tytn rosnącym w potęgę zakonem oraz pierwszy sukces arty-
styczny8. Zachowało się natomiast jedenaście rysunków o
tematyce mitologicznej, ilustracji do Metamorfoz Owidiusza,
wykonanych dla włoskiego poety i kolekcjonera Giovanniego
Battisty Mariniego (1623-24)9. Oba te zlecenia miały, jak
wiadomo, doniosłe znaczenie dla późniejszej kariery artysty.
Z wczesnego okresu rzymskiego pochodzą dzieła tak
znaczące jak: Opłakiwanie Chrystusa, wykonane dla niezna-
nego nam odbiorcy oraz Śmierć Germanica (il. 3), malowane
(podobnie jak i poprzednie) w 1626 r. dla kardynała Francesca
Barberiniego. Zamówienie to uzyskał malarz prawdopodob-
nie dzięki rekomendacji Matteo Sacchettiego, kamerdynera
kardynała Barberiniego, któremu został polecony uprzednio
przez Gio. Batt. Marina oraz dzięki poparciu Cassiana Dal
Pozzo. Śmierć Germanica przyniosła artyście duży sukces i
zapewniła mu opiekę potężnej rodziny. Świadczą o tym
późniejsze zamówienia Barberinich: prywatne (Zdobycie Je-
rozolimy, 1656) oraz publiczne (np. Męczeństwo św. Erazma
dla bazyliki Sw. Piotra w Rzymie, z 1629). Poussin, dzięki
pozyskaniu tytułu malarza rodziny papieskiej, otrzymał (nie-
jako automatycznie) liczne zlecenia od przedstawicieli "fami-
lii" Urbana VIII i jego nepotów: od markiza Marcello Sac-
chettiego (z tym nazwiskiem wiązany jest obecny na wysta-
wie Triumf Flory, ok. 1627, z Luwru), od prałata a później
kardynała Angela Giori (z jego zbiorów pochodzą obecne na
wystawie obrazy przedstawiające Śmierć Narcyza i Wenus
opłakująca Adonisa, obydwa datowane na ok. 1627) oraz od
jego kuzyna - Giovanniego Maria Roscioli (właściciel pięciu
obrazów Poussina, w tym Ocalenie młodego Pyrrusa, 1634,
II. 2. NicolasPoussin (?), "Autoportret", sangwina, ok. 1630 (?),
British Museum. Repr. wgM. Winner 1992
III. 2. NicolasPoussin (?), "Self-portrait", in sanguine, c. 1630 (?),
British Museum. Repr. according to M. Winner 1992
145