Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (47.1985)

KOMUNIKATY

nastrojowości — zrywają z klasycystyczną konwencją i przy-
należą już do rzeźby romantycznej.
Idea ukazania zmarłego w trakcie budzenia się do nie-
śmiertelności została wcześniej urzeczywistniona w pomniku
Napoleona I, ustawionym w 1847 r. na terenie parku Claude
Noisota w Fixin-les-Dijon. Autor tego pomnika, Franęois
Rude, przedstawił jednak postać zmarłego właściwie w po-
zycji jeszcze leżącej, z przymkniętymi oczyma i prawie
w całości okrytego całunem8.
Przedstawienie wpólleżąco-siedzącej postaci Kisielnickie-
go mogło być także nawiązaniem do polskiej tradycji rzeźby
nagrobnej — do postaci z renesansowych pomników Andrzeja

Górki w katedrze poznańskiej czy Łukasza Nagórskiego w ka-
tedrze warszawskiej, któro to przykłady na pewno nio były
obce 0leszczyńskiemu. Rzeźbiarz nasz, czerpiąc więc z wielu
źródeł, w tym głównie z prac swych francuskich starszych
kolegów ogólną koncepcję i myśl, dał jednak w pomniku Ki-
siolnickiego własną niebanalną interpreteję, tworząc dzieło
może nie na wskroś oryginalne, lecz interesujące jako przykład
polskiej rzeźby nurtu romantycznego, a zarazem stanowiące
zapowiedź bardziej znanej kompozycji jego dłuta — pomnika
gen. Skrzyneckiego.
Warszawa, Instytut Sztuki PAN

8 A. KOTULA, P. KRAKOWSKI, Ttzetba XIX wieku, Kraków
1080, s. 64, il. 25.

LOEUYRE INCONNUE DE WŁADYSŁAW OŁESZCZYŃSKI A L EGLISE
PAROISSIALE DE STAWISKI

A Teglise paroissiale de Stawiski (dep. de Łomża) il
y a le monument fimeraire de Stanisław Kisielnicki, proprie-
tairo terrien, membro du Credit. Foncier et de 1’administration
des etablissements de cliarite de Łomża, mort en 1854. Le
monument represonte un homme a demi assis dont le visage
aux traits caractóristiquos est sans doute le portrait de Sta-
nisław. Un bas-relief avec le profil de son fils Edmund Kisiel-
nicki, mort jouno, .est place a sos pieds. Lo monument est
installe sur un soele, decore de deux personnages allegoriquos
do femmes qui supportent un cartouche a inscription.
A on juger d’apres la pose ot lo gęsto de 1’homme, il est
represente au moment de se reveiller pour 1’immortalite.
La composition et l’execution du monument sont celles d’un
artiste de qualite.
Lo monument est l’oeuvre, inconnuo jusqu’a presont, do
Władysław Ołeszczyński (1807—1865) remarquable sculpteur
polonais, representant du Romantismo. Son premier contact
avec co courant eut lieu en Franco entre 1826 ot 1830 pendant
ses etudes faites sous la direct on de Pierre-Joan David
d’Angers a Paris, et onsuito au cours do son emigrątion
de plus d’un quart do siecle. U est 1’auteur de nombreux
monuments funeraires, surtout des emigres polonais morts
a 1’etranger, construits dans des cimetieros do Paris ot do la

banlieu de cotte viłle. U executa aussi beaucoup de bustes,
de medaillons et do medailles commemoratives des intellec-
tuels polonais, ses oontemporains. En 1857 il retourna en
Pologne oii on le combla do commandes.
Le monument do Kisielnicki fut oxecute en platre en
1860. Son auteur prit pour prototypu le tombeau du marquis
Charles de Bonchamps, generał de 1’armee vondeenne, l’oouvre
do David d’Angers de 1824 qui se trouve a Teglise Saint-
-Floront-lo-Vioil dans le Maino-et-Loire. A part la ressem-
blance generale do la composition des personnages a demi
assis (formant Tun par rapport a l’autro 1’image speculaire),
los deux monuments different considerablement tant s’il
s’agit de lours ideos que do la faęon dont ils sont representes.
Ołeszczyński a donc fait lo monument do Kisielnicki
a sa propre maniero; il n’a peut-etro pas cree une oeuvre
tout a fait originale, mais uno oouvre interessante commo
exomplo de la sculpture polonaiso du courant romantique
qui precedo une autro composition sculptee par lui, a savoir
le monument on marbre du generał Jan Z. Skrzynecki (onrichi
de la figuro do Tango do la Resurroction) de 1863 installe
a 1’egliso des dominicains a Cracovie.
Traduit par Krystyna Jaohieć

339