DOI Heft:
Spis Treści
DOI Artikel:Wojciechowski, Jerzy: "Studium głowy Posejdona" z warsztatu Rafaela - ze zbiorów Gabinetu Rycin BUW
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48918#0111
'STUDIUM GŁOWY POSEJDONA"
II. 3. G. Craglio, Głowa Posejdona, fragment miedziorytu wg
projektu "Narady Bogów" Rafaela. Gabinet Rycin BUW. Fot.
Prac. Repr. BUW
III. 3. G. Craglio, Head of Poseidon, detail ofan engraving
according to a design for Raphael’s "The Council ofthe Gods".
Prints room ofthe Warsaw University Library
Jeśli mowa o rysunku z Gabinetu Rycin, rękę Rafae-
la, której obecność stwierdza osiemnastowieczna in-
skrypcja na montażu, należy zdecydowanie wykluczyć.
Odrzuciłem również podejrzenie, że rysunek jest kopią.
Przeczy temu - moim zdaniem - zbyt szkicowe ujęcie
lewej dłoni, zaciśniętej na niewrysowanym trójzębie
oraz niewielki format pracy przy równoczesnym wyso-
kim poziomie artystycznym.
Antykizację postaci z rysunku paryskiego przypisu-
je się zdecydowanie inwencji Giulia Romano13. Nie
można jednak, idąc tym śladem, ostatecznie przesądzać
o autorstwie Giulia w przypadku Studium głowy Posej-
dona. Wiadomo bowiem, że artysta ten przy dekoracji
Villi pracował wspólnie z Pennim, który w tym czasie
ulegał silnemu wpływowi swego młodszego kolegi. Sy-
tucję komplikuje ponadto wyraźnie odosobnione miej-
sce, jakie w zespole rysunków związanych z dekoracją
Loggi di Psiche zajmuje studium warszawskie.
Po pierwsze jest ono jedynym w tej grupie rysun-
kiem wykonanym czarną kredką, podczas gdy pozostałe
narysowano sangwiną, przeważnie na uprzednim szkicu
sztyftem. Po drugie jest to jedyne studium głowy wśród
tych rysunków, obejmujących całe postacie bądź ich
grupy.
Unikatowy charakter warszawskiego studium w ze-
spole rysunków związanych z Famesiną nie przemawia
bynajmniej wyłącznie na jego niekorzyść. W warsztacie
Rafaela obserwujemy bowiem podział na prace wyko-
nane sangwiną (gdy rysowane są całe postacie lub ich
grupy) oraz czarną kredką, łączoną czasem z węglem
(gdy mamy do czynienia ze studiami głów). Podział ten
szczególnie jaskrawo ujawniająstudia przygotowawcze
do Przemienienia.
Choć brak odpowiedniego materiału porównawcze-
go, nie sposób inaczej wyobrazić sobie procesu antyki-
zacji modeli z rysunku z kolekcji Lugta, jak właśnie na
podstawie studiów zbliżonych do głowy Posejdona. Po-
dobnych do niej przerysów z antycznej rzeźby musiało
być więcej i wszystkie wykonywane były zapewne z
myślą o konkretnych bohaterach fresku. Rola Rafaela
ograniczała się chyba jedynie do akceptacji tych proje-
któw.
Jakkolwiek nie sposób wyciągnąć w tym miejscu
ostatecznych wniosków, najbardziej prawdopodobne
II. 4. C. Mellan, Głowa Herkulesa, fragment akwaforty wg
posągu z Galleria Giustiniani. Gabinet Rycin BUW. Fot. Prac.
Repr. BUW
III. 4. C. Mellan, Head of Hercules, detail ofan etching
according to the figurę from the Galleria Giustiniana. Prints
Room ofthe Warsaw University Library
101
II. 3. G. Craglio, Głowa Posejdona, fragment miedziorytu wg
projektu "Narady Bogów" Rafaela. Gabinet Rycin BUW. Fot.
Prac. Repr. BUW
III. 3. G. Craglio, Head of Poseidon, detail ofan engraving
according to a design for Raphael’s "The Council ofthe Gods".
Prints room ofthe Warsaw University Library
Jeśli mowa o rysunku z Gabinetu Rycin, rękę Rafae-
la, której obecność stwierdza osiemnastowieczna in-
skrypcja na montażu, należy zdecydowanie wykluczyć.
Odrzuciłem również podejrzenie, że rysunek jest kopią.
Przeczy temu - moim zdaniem - zbyt szkicowe ujęcie
lewej dłoni, zaciśniętej na niewrysowanym trójzębie
oraz niewielki format pracy przy równoczesnym wyso-
kim poziomie artystycznym.
Antykizację postaci z rysunku paryskiego przypisu-
je się zdecydowanie inwencji Giulia Romano13. Nie
można jednak, idąc tym śladem, ostatecznie przesądzać
o autorstwie Giulia w przypadku Studium głowy Posej-
dona. Wiadomo bowiem, że artysta ten przy dekoracji
Villi pracował wspólnie z Pennim, który w tym czasie
ulegał silnemu wpływowi swego młodszego kolegi. Sy-
tucję komplikuje ponadto wyraźnie odosobnione miej-
sce, jakie w zespole rysunków związanych z dekoracją
Loggi di Psiche zajmuje studium warszawskie.
Po pierwsze jest ono jedynym w tej grupie rysun-
kiem wykonanym czarną kredką, podczas gdy pozostałe
narysowano sangwiną, przeważnie na uprzednim szkicu
sztyftem. Po drugie jest to jedyne studium głowy wśród
tych rysunków, obejmujących całe postacie bądź ich
grupy.
Unikatowy charakter warszawskiego studium w ze-
spole rysunków związanych z Famesiną nie przemawia
bynajmniej wyłącznie na jego niekorzyść. W warsztacie
Rafaela obserwujemy bowiem podział na prace wyko-
nane sangwiną (gdy rysowane są całe postacie lub ich
grupy) oraz czarną kredką, łączoną czasem z węglem
(gdy mamy do czynienia ze studiami głów). Podział ten
szczególnie jaskrawo ujawniająstudia przygotowawcze
do Przemienienia.
Choć brak odpowiedniego materiału porównawcze-
go, nie sposób inaczej wyobrazić sobie procesu antyki-
zacji modeli z rysunku z kolekcji Lugta, jak właśnie na
podstawie studiów zbliżonych do głowy Posejdona. Po-
dobnych do niej przerysów z antycznej rzeźby musiało
być więcej i wszystkie wykonywane były zapewne z
myślą o konkretnych bohaterach fresku. Rola Rafaela
ograniczała się chyba jedynie do akceptacji tych proje-
któw.
Jakkolwiek nie sposób wyciągnąć w tym miejscu
ostatecznych wniosków, najbardziej prawdopodobne
II. 4. C. Mellan, Głowa Herkulesa, fragment akwaforty wg
posągu z Galleria Giustiniani. Gabinet Rycin BUW. Fot. Prac.
Repr. BUW
III. 4. C. Mellan, Head of Hercules, detail ofan etching
according to the figurę from the Galleria Giustiniana. Prints
Room ofthe Warsaw University Library
101