Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (56.1994)

PRZEGLĄD LITERATURY I WYSTAW

wspólnikami, firmę Morris, Marshall, Faulkner and Compa-
ny, istniejącą z dużym powodzeniem do 1940 r. Zatrudnieni
w niej artyści projektowali meble, tapety, dywany, gobeliny
płyty ceramiczne, wazony i witraże stanowiące wyposażenia
wnętrz zarówno świeckich, jak i kościelnych. W ich pracach
z początku lat 60. XX w. widoczne są wpływy sztuki średnio-
wiecza, te późniejsze natomiast, z lat 80. i 90., sięgały po
inspirację do świata fauny i flory. Możemy tu obejrzeć takie
tkaniny jak: Ptak z 1868 r., czy Hammersmith z 1880 r., płyty
ceramiczne przeznaczone na gzyms nad kominkiem z 1862 r.
projektu Edwarda Bume-Jonesa oraz witraż przedstawiający
króla Arthura i Sir Lancelota Morrisa, również z 1862 r..
Przede wszystkim jednak zachwycają przepiękne meble pro-
jektu m.in. Sidneya Bamsleya, Ernesta Gimsona, Williama
Morrisa i Philipa Webba. Wśród wystawionych tu sprzętów
zwraca uwagę pulpit do czytania nut Philipa Webba z malo-
wanymi drzwiczkami Williama De Morgana, pochodzący z
ok. 1865 r. oraz sławne krzesło Arthura Mackmurdo z 1.
1882-83, o kwiatowym, zapowiadającym secesję deseniu
oparcia.
W 1882 r. z inicjatywy Arthura Mackmurdo powstał cech
Century Guild, istniejący do 1882 r. Na wzór firmy Morrisa
zrzeszeni w tym cechu artyści projektowali meble, tkaniny,
ceramikę, tapety i wyroby z metalu, inspirowane głównie
światem roślinnym. Ich działalność obejmowała również gra-
fikę książkową. Mackmurdo założył i redagował jeden z
wcześniejszych kwartalników poświęconych sztuce - "The
Hobby Horse". Pierwszy numer tego periodyku, z kwietnia
1884 r., ze stroną tytułową projektu, związanego z Century
Guild grafika, Selwyna Image, stanowi jeden z cenniejszych
eksponatów galerii. Pismo to, do którego artykuły pisywali

Oskar Wilde, John Ruskin czy William Rossetti, drukowane
było na wykonanym ręcznie papierze. Zarówno jego układ
topograficzny jak i treści wywarły olbrzymi wpływ na
późniejsze publikacje o podobnym charakterze.
Sześć lat później, William Morris, wzorując się na pomy-
śle Mackmurdo, celem przeciwstawienia się przeciętnym
standardom wydawanych książek, założył prywatną drukar-
nię Kelmscott Press. Poszczególne edycje, drukowano na
ręcznych prasach i ręcznie wykonywanym papierze, wzoro-
wano na włoskiej i niemieckiej typografii z XV wieku. Te
bibliofilskie dzieła w dużym stopniu przyczyniły się do odno-
wy i podniesienia poziomu grafiki książkowej. Jednym z
cymeliów prezentowanych w Muzeum Morrisa jest pełne
wydanie, z 1896 r., prac Geoffreya Chaucera z 87 ilustracjami
Bume-Jonesa.
William Morris Gallery - to właściwie dom mieszkalny,
w którym poszczególne pokoje wypełniają meble, stojąca na
na stolikach porcelana, wiszące na ścianach zegary, witraże i
tkaniny. Zbiory Brangwyna, w tym obrazy Prerafaelitów i
rzeźby Rodina, znajdują się w osobnym pomieszczeniu.
Eksponowane w muzeum prace pozwalają zwiedzającemu
zorientować się w działalności Morrisa i jego firmy. Uświada-
miają również, jak olbrzymi wpływ miała twórczości tego
artysty na ruch Arts and Crafts oraz prace z zakresu, wynie-
sionego przez niego do rangi sztuki, rzemiosła artystycznego
i typografii w Anglii, Francji i Stanach Zjednoczonych.
Warto dodać, że przy galerii czynna jest biblioteka,
w której znajdują się wszystkie tomy wydawnictwa
Kelmscott Press, listy, pamflety i fotografie Morrisa oraz
zaprzyjaźnionych z nim artystów, jak również książki doty-
czące ruchu Arts and Crafts.
Anna Wierzbicka

208