DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Wyganowska, Wanda: Krytycy wobec tematyki legionowej Jacka Malczewskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48917#0053
Biuletyn Historii Sztuki
R.LVI, 1994, Nr 1-2
PL ISSN 0006-3967
WANDA WYGANOWSKA
Warszawa, Instytut Historii Sztuki UW
KRYTYCY WOBEC TEMATYKI LEGIONOWEJ JACKA MALCZEWSKIEGO*
Pamięci Jana Białostockiego
Twórczość Jacka Malczewskiego, jednego z najwię-
kszych malarzy symbolistów europejskich, jest stosun-
kowo dobrze znana1. Ostatnio zaprezentowano jego ob-
razy na wystawach w San Paolo“, Budapeszcie3, Stutt-
garcie4, Londynie5 i Poznaniu6. Od lat pokazywano jego
dzieła na wystawach malarzy symbolistów7, malarzy
polskich przełomu XIX i XX wieku8, czy z okazji pre-
zentacji autoportretów9.
O wielkim zainteresowaniu twórczością Jacka Mal-
czewskiego w Polsce świadczą rekordowe ceny jego
obrazów na polskim rynku sztuki10, a także rosnąca
liczba publikacji na ten temat. Jan Białostocki w jednym
z ostatnich swoich artykułów pt. Das Geschlecht des
Todes. Symbolbildung und Sprache podkreślił znacze-
nie powtarzających się obsesyjnie w twórczości Jacka
Malczewskiego przedstawień śmierci oraz autoportre-
tów11.
W przeciwieństwie do wyważonych i erudycyjnych
interpretacji Białostockiego, pojawiło się ostatnio w
polskiej literaturze przedmiotu szereg interpretacji po-
zbawionych cech racjonalnych i całkowicie ahistorycz-
nych12. Z tego powodu artykuł ten, dotyczący stosunko-
wo wąskiej tematyki (9 obrazów Malczewskiego z lat
1914-1916), został oparty na recenzjach ówczesnych
krytyków i na wydarzeniach historycznych. Autorka
chciałaby jednocześnie nawiązać do rozmowy, jaką
przeprowadziła z Janem Białostockim, po referatach o
Jacku Malczewskim na sesji Stowarzyszenia History-
ków Sztuki w Toruniu w grudniu 198613. Profesor Bia-
łostocki wyraził wówczas pogląd, zbliżony do przeko-
nań autorki, że twórczość Malczewskiego, tak bardzo
złożona i indywidualna wymaga pogłębienia znajomo-
ści wątków tematycznych ogólnoeuropejskich, a także
stosowania wobec niej kryteriów racjonalnych i histo-
rycznych. Białostocki uznawał konieczność dogłębnego
poznania krytyki ówczesnej jako ewentualnego punktu
U. 1. J. Malczewski, "Portret Władysława L. Jaworskiego",
olej. Repr. ze zb. Działu Dokumentacji Muzeum Narodowego
w Warszawie
III. 1. J. Malczewski, "Portrait of Władysław L. Jaworski", oil.
Reprod. from the collection of the Department
of Documentation of the NationalMuseum in Warsaw
wyjścia dla nowych interpretacji. W Toruniu autorka
przypominała po latach obrazDwapokolenia, uchodzą-
cy wówczas za zaginiony i zacytowała część recenzji na
• 14
jego temat .
43
R.LVI, 1994, Nr 1-2
PL ISSN 0006-3967
WANDA WYGANOWSKA
Warszawa, Instytut Historii Sztuki UW
KRYTYCY WOBEC TEMATYKI LEGIONOWEJ JACKA MALCZEWSKIEGO*
Pamięci Jana Białostockiego
Twórczość Jacka Malczewskiego, jednego z najwię-
kszych malarzy symbolistów europejskich, jest stosun-
kowo dobrze znana1. Ostatnio zaprezentowano jego ob-
razy na wystawach w San Paolo“, Budapeszcie3, Stutt-
garcie4, Londynie5 i Poznaniu6. Od lat pokazywano jego
dzieła na wystawach malarzy symbolistów7, malarzy
polskich przełomu XIX i XX wieku8, czy z okazji pre-
zentacji autoportretów9.
O wielkim zainteresowaniu twórczością Jacka Mal-
czewskiego w Polsce świadczą rekordowe ceny jego
obrazów na polskim rynku sztuki10, a także rosnąca
liczba publikacji na ten temat. Jan Białostocki w jednym
z ostatnich swoich artykułów pt. Das Geschlecht des
Todes. Symbolbildung und Sprache podkreślił znacze-
nie powtarzających się obsesyjnie w twórczości Jacka
Malczewskiego przedstawień śmierci oraz autoportre-
tów11.
W przeciwieństwie do wyważonych i erudycyjnych
interpretacji Białostockiego, pojawiło się ostatnio w
polskiej literaturze przedmiotu szereg interpretacji po-
zbawionych cech racjonalnych i całkowicie ahistorycz-
nych12. Z tego powodu artykuł ten, dotyczący stosunko-
wo wąskiej tematyki (9 obrazów Malczewskiego z lat
1914-1916), został oparty na recenzjach ówczesnych
krytyków i na wydarzeniach historycznych. Autorka
chciałaby jednocześnie nawiązać do rozmowy, jaką
przeprowadziła z Janem Białostockim, po referatach o
Jacku Malczewskim na sesji Stowarzyszenia History-
ków Sztuki w Toruniu w grudniu 198613. Profesor Bia-
łostocki wyraził wówczas pogląd, zbliżony do przeko-
nań autorki, że twórczość Malczewskiego, tak bardzo
złożona i indywidualna wymaga pogłębienia znajomo-
ści wątków tematycznych ogólnoeuropejskich, a także
stosowania wobec niej kryteriów racjonalnych i histo-
rycznych. Białostocki uznawał konieczność dogłębnego
poznania krytyki ówczesnej jako ewentualnego punktu
U. 1. J. Malczewski, "Portret Władysława L. Jaworskiego",
olej. Repr. ze zb. Działu Dokumentacji Muzeum Narodowego
w Warszawie
III. 1. J. Malczewski, "Portrait of Władysław L. Jaworski", oil.
Reprod. from the collection of the Department
of Documentation of the NationalMuseum in Warsaw
wyjścia dla nowych interpretacji. W Toruniu autorka
przypominała po latach obrazDwapokolenia, uchodzą-
cy wówczas za zaginiony i zacytowała część recenzji na
• 14
jego temat .
43