Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (56.1994)

IN MEMORIAM

Biuletyn Historii Sztuki
R.LVI, 1994, Nr 4
PL ISSN 0006-3967

EWA KRĘGLEWSKA-FOKSOWICZ
(1930-1993)

W dniu 5 października 1993 r. zmarła w Poznaniu
mgr Ewa Kręglewska-Foksowicz. Poznańskie środowisko hi-
storyków sztuki utraciło zasłużonego badacza barokowej ar-
chitektury rezydencjonalnej Wielkopolski, w szczególny spo-
sób od lat związanego z Ziemią Leszczyńską i jej głównymi
ośrodkami: Rydzyną i Lesznem. Odeszła z naszego grona
Osoba znana, ceniona i łubiana, posiadająca rzadki dar gro-
madzenia wokół siebie ludzi. Była Ewa przyjacielem nieza-
wodnym, człowiekiem prostolinijnym, prawym, koleżeń-
skim, wyjątkowo wyczulonym na problemy i troski innych,
niosącym wszystkim potrzebującym bardzo konkretną po-
moc. Nie zdarzyło się, by pozostający w kręgu Jej widzenia
ktoś rady czy pomocy potrzebujący, pozostał nie zauważony.
W trudnych latach stanu wojennego pomagała wielokrotnie
osobom represjonowanym, pozbawionym pracy i środków do
życia. Dom pp. Foksowiczów był zawsze gościnnie otwarty,
a specyficzne poczucie humoru i dowcip Ewy sprawiały, że
była osią i duszą towarzystwa.
Ewa Kręglewska urodziła się 16 marca 1930 r. w Pozna-
niu jako córka znanego adwokata dra Jana Kręglewskiego i
Antoniny z d. Zielke. W 1939 r. mobilizacja objęła Ojca Ewy,
który był radcą prawnym sztabu Armii "Pomorze", rodzina
zaś wraz z falą wielkopolskich uchodźców znalazła się po
wybuchu wojny w południowo-wschodniej Polsce i, cudem
niemal uniknąwszy ogarnięcia przez wkraczającą Armię
Czerwoną, zdołała powrócić do Poznania. Rozpoczęta jesie-
nią 1939 r. akcja wysiedlania inteligencji polskiej już na
przełomie listopada i grudnia dotknęła rodzinę Kręglewskich,
która po kilku tygodniach pobytu w obozie przejściowym
przy ul. Głównej wywieziona została pod Warszawę. W oku-
powanej stolicy rodzina przebywała aż do upadku Powstania.
Ewa uczęszczała tu, początkowo jako uczennica szkoły po-
wszechnej, potem gimnazjalistka do znanej szkoły im. Cecylii
Plater-Zyberkówny, w której, po jej zamknięciu przez Niem-
ców, nauka kontynuowana była na tajnych kompletach orga-
nizowanych pod pozorem szkoły krawiectwa i bieliźniarstwa.
Należała tu również do powstałej wśród "Platerek" podzie-
mnej drużyny harcerskiej Szarych Szeregów. Powstanie prze-
żyła w śródmieściu Warszawy, działając w służbie pomocni-
czej Armii Krajowej, w której walczyli Jej starsi bracia. Po
upadku Powstania znalazła się wraz z Rodzicami w Leśnej
Podkowie, by pod koniec zimy 1945 r. powrócić do rodzin-
nego Poznania, w którym podjęła naukę w Państwowym
Gimnazjum i Liceum im. Generałowej Zamoyskiej. Energi-


czna, wysportowana, świetnie pływająca dziewczyna, do któ-
rej sportowych pasji dołączyło się wkrótce żeglarstwo, znana
była wśród uczennic "Zamoyskiej" jako indywidualistka ma-
jąca własne zdanie i umiejąca bronić swego stanowiska. Tu w
1948 r. uzyskała świadectwo dojrzałości. Zaczynał się wów-
czas stalinowski ucisk i szkoła znalazła się pod obstrzałem
władz politycznych zamierzających udowodnić, że gimna-
zjum o ugruntowanej w dwudziestoleciu międzywojennym
renomie, źle przygotowuje do matury swe uczennice. Podczas
matury "48", siejący postrach, narzucony z zewnątrz prze-
wodniczący komisji egzaminacyjnej ściął prawie 1/3 matu-
rzystek. Znakomite odpowiedzi Ewy Kręglewskiej, która w
ostrym ideologicznym starciu z przewodniczącym obroniła

465