DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Sáenz, Agnieszka Gutiérrez: Fundacja biskupa Andrzeja Stanisława Kostki Załuskiego dla katedry w Chełmży. Placidi i Kuntze
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48917#0422
AGNIESZKA GUTIERREZ SAENZ
mocną podstawą do przypisania obrazu właśnie Tadeuszo-
wi Kuntzemu. Atrybucję potwierdza analiza dzieła: wy-
dłużone proporcje postaci, pastelowe odcienie, efekt "per-
listego migotania" powierzchni, lekki, nie gubiący się w
szczegółach sposób malowania, fizjonomia postaci
(charakterystycznie skośne oczy putt, motyw przytulo-
nych głów dziewcząt podobny do fragmentu św. Kazimie-
rza w katedrze wawelskiej), umieszczenie sceny na obłoku
(jak w św. Norbercie, w klasztorze norbertanek na Zwie-
rzyńcu w Krakowie), na tle nieokreślonych przestrzeni
niebiańskich z fragmentem architektury (por. obrazy
św. Kazimierza i św. Wojciecha w katedrze wawelskiej).
Drugi, fundowany przez Załuskiego obraz nie zacho-
wał się. Wnęka ołtarza św. Piotra jest zastępczo udeko-
rowana rzeźbą, a ołtarz nosi dziś wezwanie św. Antoniego.
Ustny przekaz Mariana Dorawy, który widział jeszcze
ołtarz z obrazem w oryginalnym miejscu, w kaplicy
"pod wieżą", poświadcza identyfikację obydwu dzieł z
opisanymi w liście. Chociaż nie można przeprowadzić
analizy zaginionego obrazu z drugiego ołtarza, fakt, że
także został on nadesłany z Rzymu pozwala przypusz-
czać, że jego autorem również był Tadeusz Kuntze.
Nieznany list biskupa Załuskiego pozwolił zatem
odkryć w Chełmży jego zapomniane fundacje z ok. 1753 r.,
mianowicie dwa ołtarze projektu Placidiego oraz dwa
obrazy Tadeusza Kuntzego. Jeden z obrazów zaginął,
drugi jednak przetrwał w dobrym stanie, jest dziełem
wysokiej klasy i poszerza naszą wiedzę o wczesnym
okresie twórczości tego malarza.
Przypisy
* Komunikat powstał w oparciu o fragment pracy magister-
skiej p.t. Twórczość Tadeusza Kuntze a mecenat artysty-
czny biskupa krakowskiego Andrzeja Stanisława Kostki
Załuskiego napisanej w roku 1994 w Instytucie Historii
Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego pod kierunkiem
prof. dra hab. Adama Małkiewicza.
1. Archiwum Państwowe w Krakowie, Oddział na Wawelu,
Archiwum Sanguszków,Xiążka do WpisywaniaListów w
Interesach Publicznych in Anno 1754-to przez JOJmćX
Andrzeia Załuskiego Biskupa Krakowskiego Xiążęcia
Siewierskiego do rożnych Osób expedyowanych, sygn.
624, s. 10.
2. J. LEPIARCZYK, Architekt Franciszek Placidi 1710-82.
"Rocznik Krakowski" T. XXXVII, 1965 s. 114 i 119.
3. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce. T. XI: Województwo
bydgoskie. Z. 16 Powiat toruński, opr. T. CHRZANO-
WSKI, M. KORNECKI. Warszawa 1972 s. 13 i 14.
4. M. DORAWA, Katedra św. Trójcy w Chełmży. Warsza-
wa-Poznań-Toruń 1975 s. 38.
5. Ibidem, s. 40.
6. B. MAKOWSKI, Sztuka na Pomorzu. Toruń 1932 s. 191.
A. LEEDTKE, W poszukiwaniu grobu bł. Juty. "Nasza
Przeszłość" T. V, 1957 s. 26. DORAWA, Katedra..., s. 40.
402
mocną podstawą do przypisania obrazu właśnie Tadeuszo-
wi Kuntzemu. Atrybucję potwierdza analiza dzieła: wy-
dłużone proporcje postaci, pastelowe odcienie, efekt "per-
listego migotania" powierzchni, lekki, nie gubiący się w
szczegółach sposób malowania, fizjonomia postaci
(charakterystycznie skośne oczy putt, motyw przytulo-
nych głów dziewcząt podobny do fragmentu św. Kazimie-
rza w katedrze wawelskiej), umieszczenie sceny na obłoku
(jak w św. Norbercie, w klasztorze norbertanek na Zwie-
rzyńcu w Krakowie), na tle nieokreślonych przestrzeni
niebiańskich z fragmentem architektury (por. obrazy
św. Kazimierza i św. Wojciecha w katedrze wawelskiej).
Drugi, fundowany przez Załuskiego obraz nie zacho-
wał się. Wnęka ołtarza św. Piotra jest zastępczo udeko-
rowana rzeźbą, a ołtarz nosi dziś wezwanie św. Antoniego.
Ustny przekaz Mariana Dorawy, który widział jeszcze
ołtarz z obrazem w oryginalnym miejscu, w kaplicy
"pod wieżą", poświadcza identyfikację obydwu dzieł z
opisanymi w liście. Chociaż nie można przeprowadzić
analizy zaginionego obrazu z drugiego ołtarza, fakt, że
także został on nadesłany z Rzymu pozwala przypusz-
czać, że jego autorem również był Tadeusz Kuntze.
Nieznany list biskupa Załuskiego pozwolił zatem
odkryć w Chełmży jego zapomniane fundacje z ok. 1753 r.,
mianowicie dwa ołtarze projektu Placidiego oraz dwa
obrazy Tadeusza Kuntzego. Jeden z obrazów zaginął,
drugi jednak przetrwał w dobrym stanie, jest dziełem
wysokiej klasy i poszerza naszą wiedzę o wczesnym
okresie twórczości tego malarza.
Przypisy
* Komunikat powstał w oparciu o fragment pracy magister-
skiej p.t. Twórczość Tadeusza Kuntze a mecenat artysty-
czny biskupa krakowskiego Andrzeja Stanisława Kostki
Załuskiego napisanej w roku 1994 w Instytucie Historii
Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego pod kierunkiem
prof. dra hab. Adama Małkiewicza.
1. Archiwum Państwowe w Krakowie, Oddział na Wawelu,
Archiwum Sanguszków,Xiążka do WpisywaniaListów w
Interesach Publicznych in Anno 1754-to przez JOJmćX
Andrzeia Załuskiego Biskupa Krakowskiego Xiążęcia
Siewierskiego do rożnych Osób expedyowanych, sygn.
624, s. 10.
2. J. LEPIARCZYK, Architekt Franciszek Placidi 1710-82.
"Rocznik Krakowski" T. XXXVII, 1965 s. 114 i 119.
3. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce. T. XI: Województwo
bydgoskie. Z. 16 Powiat toruński, opr. T. CHRZANO-
WSKI, M. KORNECKI. Warszawa 1972 s. 13 i 14.
4. M. DORAWA, Katedra św. Trójcy w Chełmży. Warsza-
wa-Poznań-Toruń 1975 s. 38.
5. Ibidem, s. 40.
6. B. MAKOWSKI, Sztuka na Pomorzu. Toruń 1932 s. 191.
A. LEEDTKE, W poszukiwaniu grobu bł. Juty. "Nasza
Przeszłość" T. V, 1957 s. 26. DORAWA, Katedra..., s. 40.
402