DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Ledóchowski, Stanisław: Ślubny kobierzec z Hôtel Lambert
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48917#0172
STANISŁAW LEDÓCHOWSKI
1900 r. Odbywająca się wówczas Światowa Wystawa w
Paryżu, byłaby doskonałą okazją do zawarcia takiej
transakcji z przedstawicielstwem zakładów w Aubu-
sson, których nie mogło na tak prestiżowej wystawie
zabraknąć. Przemawiałyby za tym i inne związki Adama
Ludwika Czartoryskiego ze stolicą Francji. Urodzony w
Paryżu, związany z nim licznymi sentymentami, został
w 1901 r. obrany wiceprezesem paryskiego Zakładu św.
Kazimierza15.
Zagadkowe są dalsze losy tego ślubnego kobierca.
Co prawda, kolejnym miejscem jego przechowywania
mógłby być Gołuchów, lecz kilka wydań wyczerpują-
cego Przewodnika Nikodema Pajzderskiego, zdaje się
rozwiewać te przypuszczenia16. Katalog aukcyjny Gro-
gan and Co. podaje, że 15 lutego 1964 r., kobierzec
został zakupiony do Boyd Collection za pośrednictwem
Parke-Bemet Galleries w Nowym Jorku. Fakt ten jest o
tyle zastanawiający, że Hotel Lambert został przez
Czartoryskich i spokrewnione z nimi rodziny (m.in.
Zamoyskich) sprzedany dopiero w 1975 r.17 Znaczna
część znajdujących się wówczas w Hotel Lambert dzieł
sztuki uległa rozproszeniu, a przy tej okazji zanikła
tradycja ich pochodzenia. Wiele z tych obiektów, jeśli
tylko zaistnieje ku temu okazja, trzeba więc będzie na
nowo odkrywać. Przykładem może być tutaj historia
ślubnego kobierca, którego prawdziwe pochodzenie za-
tajono, tworząc intratną na terenie Stanów Zjednoczo-
nych legendę o rzekomych związkach tej tkaniny z
bohaterem spod Savannah.
Trudno w tym miejscu nie wyrazić żalu, że tak
bardzo związany z dziejami Polski zabytek jak Hotel
Lambert, przeszedł w obce ręce. W środowisku nauko-
wym Muzeum Czaroryskich w Krakowie, zrodziła się
wówczas idea odkupienia tej historycznej siedziby
przez rząd Polski, z przeznaczeniem jej na cele muzeal-
no-naukowe. Propozycja ta pozostała jednakbezecha18.
Tak więcc z łańcucha: Raperswil - Montresor - Biblio-
teka Polska na Quai d’Orleans-Hotel Lambert... ubyło
już jedno, może nawet najważniejsze ogniwo.
Przypisy
1. Sztuka francuska w zbiorach polskich 1250-1830. Kata-
log wystawy. Red. A. DOBRZYCKA. Poznań: Muzeum
Narodowe 1973.
2. J. PAGACZEWSKI, Gobeliny polskie. Kraków: PAU
1929 s. 34 i nast. Autor podaje też, że gobelinnik Collau-
don (Colladon) z Aubusson, przybył w 1517 r. do War-
szawy, s. 9, przyp. 2; TENŻE, Gobeliny francuskie z
Historią Aleksandra Wielkiego znajdujące się w Polsce,
odb. z "Przeglądu Powszechnego", luty/marzec 1926.
3. M. TASZYCKA, Tapiserie. [W:] Zarys historii włókien-
nictwa na ziemiach polskich do końca XVIII w. Pod red.
J. Kamińskiej i I. Turnau. Wrocław: Ossolineum 1966
s. 182 i nast; M. RYCHLEWSKA, Tapisjerstwo. [W:] Zarys
historii włókiennictwa, o.c.sA\9\Vi^.',Kobiernictwo. [W:]
Zarys historii włókiennictwa, o. c. s. 433 i nast.
4. T. MAŃKOWSKI, St. GEBETHNER, Przewodnik po
dziale sztuki zdobniczej. Warszawa: Muzeum Narodowe
1936 s. 28, tabl. XIV; Sztuka francuska w zbiorach pol-
skich, o. c. s. 153, il. 169; M. ANTOINE, Les tapiseries
du Chateau de Luneville au temps de Stanislas. Nancy
1955 s. 36.; H. GOBEL Wandteppiche. Leipzig 1923-33
s. 364, il. 355.; M. BERNASIKOWA, M. MARKIE-
WICZ, A. WASILKOWSKA, Gobeliny zachodnio-euro-
pejskie w zbiorach polskich XVI-XVIII w. Przewodnik.
Poznań : Muzeum Narodowe 1971 s. 44, il. 63.
5. FineArtAuctioneersandAppraisers. [Katalog] Boston:
Grogan and Company 1992 poz. 166, il. 166.
6. Sztuka francuska w zbiorach polskich, o. c. s. 153, 154.;
PAGACZEWSKI, Gobeliny polskie, o. c. s. 34.; J. PIO-
TROWSKI, Zamek w Łańcucie - zwięzły opis dziejów i
zbiorów. Lwów 1933 s. 45, 80, il. 96.; A. KWAŚNIK-
GLIWIŃSKA, Tkaniny - katalog zbiorów Muzeum Naro-
dowego w Kielcach. Kielce 1991 s. 50-52, il. s. 51.
7. J. LILEYKO, Vademecum Zamku Warszawskiego. War-
szawa: Interpress 1980 s. 140, 217, fot.
8. Herbarz polski Kaspra Niesieckiego. Pow. i wyd. przez
I. N. BOBROWICZA. T. 7. Lipsk 1841 s. 577, 578;
T. ŻYCHLIŃSKI, Złota księga szlachty polskiej, t. 8.
1886 s. 182 - 430, t. 9 s. 119-133; Polski Słownik Biogra-
ficzny (cyt. dalej PSB).T. 29. Warszawa 1986 s. 363-404.
9. A. BONIECKI, Herbarz Polski. T. III. Warszawa 1900
s. 319-334, tabl. gen.; J. DUNIN-BORKOWSKI, Alma-
nach Błękitny. Lwów 1980 s. 4-17; S. KONARSKI,
Armorial de la Noblesse Polonaise Titree. Paris 1958
s. 94-95.; E. BOROWSKI, Genealogie niektórych pol-
skich rodzin utytułowanych. Seria II. Paryż 1966 s. 15-20.
PSB. T.4. Warszawa 1938 s. 240-304.
10. BONIECKI, o. c. T. XII. Warszawa 1908 s. 184-216;
DUNIN-BORKOWSKI, o. c. s. 492-509; KONARSKI,
o. c. s. 221-223; BOROWSKI, o. c. Seria I. Paryż 1964 s.
60-62; PSB. T. 15 Warszawa 1970 s. 159-204.
11. DUNIN-BORKOWSKI, o. c. s. 11,499. Ślub odbył się w
Warszawie. Przypuszczalnie podróż poślubna prowadziła
przez Paryż.
12. Ibidem, s. 498-499.
13. Ibidem, s. 11.
14. W przeciwieństwie do obfitej literatury ukazującej rolę Ho-
tel Lambert po 1831 r., okres późniejszy, zwłaszcza przełom
162
1900 r. Odbywająca się wówczas Światowa Wystawa w
Paryżu, byłaby doskonałą okazją do zawarcia takiej
transakcji z przedstawicielstwem zakładów w Aubu-
sson, których nie mogło na tak prestiżowej wystawie
zabraknąć. Przemawiałyby za tym i inne związki Adama
Ludwika Czartoryskiego ze stolicą Francji. Urodzony w
Paryżu, związany z nim licznymi sentymentami, został
w 1901 r. obrany wiceprezesem paryskiego Zakładu św.
Kazimierza15.
Zagadkowe są dalsze losy tego ślubnego kobierca.
Co prawda, kolejnym miejscem jego przechowywania
mógłby być Gołuchów, lecz kilka wydań wyczerpują-
cego Przewodnika Nikodema Pajzderskiego, zdaje się
rozwiewać te przypuszczenia16. Katalog aukcyjny Gro-
gan and Co. podaje, że 15 lutego 1964 r., kobierzec
został zakupiony do Boyd Collection za pośrednictwem
Parke-Bemet Galleries w Nowym Jorku. Fakt ten jest o
tyle zastanawiający, że Hotel Lambert został przez
Czartoryskich i spokrewnione z nimi rodziny (m.in.
Zamoyskich) sprzedany dopiero w 1975 r.17 Znaczna
część znajdujących się wówczas w Hotel Lambert dzieł
sztuki uległa rozproszeniu, a przy tej okazji zanikła
tradycja ich pochodzenia. Wiele z tych obiektów, jeśli
tylko zaistnieje ku temu okazja, trzeba więc będzie na
nowo odkrywać. Przykładem może być tutaj historia
ślubnego kobierca, którego prawdziwe pochodzenie za-
tajono, tworząc intratną na terenie Stanów Zjednoczo-
nych legendę o rzekomych związkach tej tkaniny z
bohaterem spod Savannah.
Trudno w tym miejscu nie wyrazić żalu, że tak
bardzo związany z dziejami Polski zabytek jak Hotel
Lambert, przeszedł w obce ręce. W środowisku nauko-
wym Muzeum Czaroryskich w Krakowie, zrodziła się
wówczas idea odkupienia tej historycznej siedziby
przez rząd Polski, z przeznaczeniem jej na cele muzeal-
no-naukowe. Propozycja ta pozostała jednakbezecha18.
Tak więcc z łańcucha: Raperswil - Montresor - Biblio-
teka Polska na Quai d’Orleans-Hotel Lambert... ubyło
już jedno, może nawet najważniejsze ogniwo.
Przypisy
1. Sztuka francuska w zbiorach polskich 1250-1830. Kata-
log wystawy. Red. A. DOBRZYCKA. Poznań: Muzeum
Narodowe 1973.
2. J. PAGACZEWSKI, Gobeliny polskie. Kraków: PAU
1929 s. 34 i nast. Autor podaje też, że gobelinnik Collau-
don (Colladon) z Aubusson, przybył w 1517 r. do War-
szawy, s. 9, przyp. 2; TENŻE, Gobeliny francuskie z
Historią Aleksandra Wielkiego znajdujące się w Polsce,
odb. z "Przeglądu Powszechnego", luty/marzec 1926.
3. M. TASZYCKA, Tapiserie. [W:] Zarys historii włókien-
nictwa na ziemiach polskich do końca XVIII w. Pod red.
J. Kamińskiej i I. Turnau. Wrocław: Ossolineum 1966
s. 182 i nast; M. RYCHLEWSKA, Tapisjerstwo. [W:] Zarys
historii włókiennictwa, o.c.sA\9\Vi^.',Kobiernictwo. [W:]
Zarys historii włókiennictwa, o. c. s. 433 i nast.
4. T. MAŃKOWSKI, St. GEBETHNER, Przewodnik po
dziale sztuki zdobniczej. Warszawa: Muzeum Narodowe
1936 s. 28, tabl. XIV; Sztuka francuska w zbiorach pol-
skich, o. c. s. 153, il. 169; M. ANTOINE, Les tapiseries
du Chateau de Luneville au temps de Stanislas. Nancy
1955 s. 36.; H. GOBEL Wandteppiche. Leipzig 1923-33
s. 364, il. 355.; M. BERNASIKOWA, M. MARKIE-
WICZ, A. WASILKOWSKA, Gobeliny zachodnio-euro-
pejskie w zbiorach polskich XVI-XVIII w. Przewodnik.
Poznań : Muzeum Narodowe 1971 s. 44, il. 63.
5. FineArtAuctioneersandAppraisers. [Katalog] Boston:
Grogan and Company 1992 poz. 166, il. 166.
6. Sztuka francuska w zbiorach polskich, o. c. s. 153, 154.;
PAGACZEWSKI, Gobeliny polskie, o. c. s. 34.; J. PIO-
TROWSKI, Zamek w Łańcucie - zwięzły opis dziejów i
zbiorów. Lwów 1933 s. 45, 80, il. 96.; A. KWAŚNIK-
GLIWIŃSKA, Tkaniny - katalog zbiorów Muzeum Naro-
dowego w Kielcach. Kielce 1991 s. 50-52, il. s. 51.
7. J. LILEYKO, Vademecum Zamku Warszawskiego. War-
szawa: Interpress 1980 s. 140, 217, fot.
8. Herbarz polski Kaspra Niesieckiego. Pow. i wyd. przez
I. N. BOBROWICZA. T. 7. Lipsk 1841 s. 577, 578;
T. ŻYCHLIŃSKI, Złota księga szlachty polskiej, t. 8.
1886 s. 182 - 430, t. 9 s. 119-133; Polski Słownik Biogra-
ficzny (cyt. dalej PSB).T. 29. Warszawa 1986 s. 363-404.
9. A. BONIECKI, Herbarz Polski. T. III. Warszawa 1900
s. 319-334, tabl. gen.; J. DUNIN-BORKOWSKI, Alma-
nach Błękitny. Lwów 1980 s. 4-17; S. KONARSKI,
Armorial de la Noblesse Polonaise Titree. Paris 1958
s. 94-95.; E. BOROWSKI, Genealogie niektórych pol-
skich rodzin utytułowanych. Seria II. Paryż 1966 s. 15-20.
PSB. T.4. Warszawa 1938 s. 240-304.
10. BONIECKI, o. c. T. XII. Warszawa 1908 s. 184-216;
DUNIN-BORKOWSKI, o. c. s. 492-509; KONARSKI,
o. c. s. 221-223; BOROWSKI, o. c. Seria I. Paryż 1964 s.
60-62; PSB. T. 15 Warszawa 1970 s. 159-204.
11. DUNIN-BORKOWSKI, o. c. s. 11,499. Ślub odbył się w
Warszawie. Przypuszczalnie podróż poślubna prowadziła
przez Paryż.
12. Ibidem, s. 498-499.
13. Ibidem, s. 11.
14. W przeciwieństwie do obfitej literatury ukazującej rolę Ho-
tel Lambert po 1831 r., okres późniejszy, zwłaszcza przełom
162