Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (56.1994)

RECENZJE

poprzez niezwykle sugestywny portret Olgi Boznańskiej
(1902), za który artystka odwdzięczyła się swojemu koledze
portretem malarskim (1902/1905), również pokazanym na
wystawie, a przechowywanym w kolekcji Towarzystwa Hi-
storyczno-Literackiego, aż do portretów słynnych osobistości
świata nauki (Profesor Elias Mieczników, 1903 [il. 2]), litera-
tury (Emile i Marthe Verhaeren, 1906), czy krytyki artystycz-
nej (Andre Fontainas, 1903).
W równie kompletny sposób, jak twórczość rzeźbiarska
Biegasa, zostały przedstawione zasadnicze nurty jego malar-
stwa, w którym podziały treściowe i formalne krzyżują się i
zachodzą na siebie, ale zasadniczo wyróżnić w nim można
dwa kierunki: malarstwo, w którym zainteresowanie artysty
skupia się na zawartości treściowej obrazów (malarstwo po-
lityczne, wizerunki wybitnych myślicieli i artystów) oraz
malarstwo skoncentrowane na zagadnieniach formalnych
(cykl obrazów sferycznych oraz cykl Mistyki nieskończono-
ści). Malarstwo polityczne, reprezentowane jest na wystawie
m.in. przez Walkę rosyjsko-japońską (1906/1907) [il. 7] oraz
Perfidne rady (1907/1908). Obrazy te, na których politycy -
głowy państw, a wśród nich car Mikołaj II, cesarz japoński
Mitsuhito, król Anglii Edward VII, prezydent Stanów Zjed-



II. 2. B. Biegas, Biust Eliasza Miecznikowa, gips, 1903,
kolekcja prywatna.
III. 2. B. Biegas, buste en platre de Eliasz Mieczników, 1903,
collection privee.

3. B. Biegas, "Bóg", brąz, kolekcja prywatna.
Ul. 3. B. Biegas, "Dieu", buste de bronze, collectionprivee.

noczonych Teodor Roosevelt, cesarz Austro-Węgier Franci-
szek Józef, cesarz niemiecki Wilhelm II, zostali ukazani zu-
pełnie nago, zademonstrował Biegas kolejno w r. 1907 i 1908
na Salonie Niezależnych w Paryżu. Wywołało to ogromny
skandal, a nawet interwencję policji.
W zupełnie innym tonie utrzymany był cykl Wampirów
wojny, który określić można również jako polityczny, inspi-
rowany tragicznymi wydarzeniami I wojny światowej. Na
wystawie znaleźć można trzy przykłady powyższej serii:
Wampir-jaszczur (1916) [il. 6], Wampir hipnozy (1916) oraz
Przyjemność wampira (1916). Wszystkie one są wyrazem
protestu Biegasa przeciwko bezbronności ludzi wobec
wszechmocnej machiny wojennej.
Malarstwo "sferyczne", którego pierwiastki zauważyć
można już w niektórych obrazach z cyklu Wampirów repre-
zentowane było dosyć bogato, dając w ten sposób okazję do
prześledzenia różnych wariantów sieci kolorowych kół opla-
tających najczęściej kobiece sylwetki lub twarze.
Wizerunki wybitnych przedstawicieli myśli ludzkiej, tym
razem w malarstwie Biegasa autor wystawy połączył z bliski-
mi im formalnie obrazami z cyklu Mistyki nieskończoności,
niezwykle poetyckimi kompozycjami utrzymanymi na grani-
cy marzenia sennego.
Bardzo cennym i trwałym rezultatem wystawy jest jej
katalog1. Zaraz na wstępie przyciąga on swoją piękną szatą
graficzną. Bogato ilustrowany — oprócz reprodukcji wszy-
stkich 85 dzieł samego Biegasa, zaprezentowanych na wysta-

173