DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Bobrowska-Jakubowska, Ewa: Bolesław Biegas (1877-1954): rzeźba - malarstwo. Paryż, Trianon De Bagatelle, 21.V.-30.VIII.1992
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48917#0184
RECENZJE
II. 4. B. Biegas, "CharlesBaudelaire" brąz, 1904,kolekcja
prywatna.
III. 4. B. Biegas, "CharlesBaudelaire", bronze, 1904, collection
privee.
wie-zawiera również portrety przedstawiające artystę, dzieła
Boznańskiej, Gwozdeckiego czy Trubeckiego, a także wize-
runki jego dobroczyńców - Jadwigi i Henryka Trutschli.
Licznie reprodukuje dokumenty archiwalne, rękopisy i stare
fotografie, pochodzące z Archiwum Biegasa, przechowywa-
nego w Bibliotece Polskiej w Paryżu. Sąwśród nich fotografie
samego artysty z różnych okresów życia, fotografie ludzi z
jego otoczenia, przedstawiającem.in. Mieczysława Golberga,
Adolfa Baslera, Stanisława Gierszyńskiego, żeby wymienić
tylko najważniejszych Polaków z kręgu "La Plume", czaso-
pisma tak bardzo ważnego dla rodzącej się nowoczesnej
krytyki sztuki we Francji. Są tu też fotografie miejsc, z który-
mi artysta był związany, m.in. jego domu rodzinnego w
Koziczynie, koziczyńskiego kościoła, którego proboszcz,
ksiądz Rzewnicki zajął się kilkuletnim pastuszkiem,
rzeźbiącym w drewnie figurynki, umożliwił mu najpierw
podstawową edukację, a następnie pokierował dalszymi jego
losami, dalej zdjęcie Masłówki, posiadłości jego
późniejszych, paryskich protektorów, czy paryskich pracowni
artysty. Jedynym zarzutem, jaki możnaby uczynić w stosunku
do strony ikonograficznej katalogu jest brak spisu ilustracji,
co jest tym bardziej kłopotliwe, że są one aż tak liczne.
Inną dodatnią jego cechąjest niezwykle bogata dokumen-
tacja. Obok właściwego katalogu dzieł zaprezentowanych na
wystawie zamieszczono teoretyczną analizę wybranych ele-
mentów twórczości artysty, pióra Xaviera Derynga. Ograni-
czona forma recenzji nie pozwala na szersze przedstawienie
poglądów autora, ani na dyskusję z nimi. Podkreślmy zatem
tylko, że położył on szczególny nacisk przy omawianiu twór-
czości rzeźbiarskiej Biegasa na elementy geometryzmu i pry-
mitywizmu oraz na malarstwo polityczne i malarstwo sfery-
czne, wydobywając tym samym główne elementy nowator-
skie, jakie wniósł twórca do sztuki europejskiej. Bibliog-
rafia, obok wykazu pism samego artysty, obejmuje wyczer-
pujący spis wszystkich publikacji na temat Biegasa i jego
twórczości, możliwych do znalezienia, łącznie z krótkimi,
często anonimowymi wzmiankami, które zamieszczała ów-
czesna prasa, a które po części znalazły się w wycinkach
gromadzonych przez niego samego. Katalog zawiera również
wykaz najważniejszych faktów biograficznych oraz komplet-
ny wykaz ekspozycji dzieł artysty. Katalogowy spis doku-
mentów archiwalnych przedstawionych na wystawie został
wzbogacony o bardzo interesujące noty na temat krytyków
związanych głównie z "La Plume", w tym Adolfa Baslera,
Mieczysława Golberga, Stanisława Gierszyńskiego, Andre
Salmona, Andre Fontainasa, Emile’a Verhaerena, Piera L.
Occhiniego, Louisa Vauxcellesa, czy Guillaume’a Apollinai-
re’a. W innym miejscu katalogu przytoczone są najbardziej
znamienne teksty krytyków współczesnych Biegasowi na
temat jego sztuki. W ten sposób opracowany katalog wystawy
stał się raczej monograficznym opracowaniem, jeśli nie cało-
ści, to przynajmniej najważniejszych elementów życia i twór-
czości artysty.
Przy okazji wystawy Xavier Deryng zorganizował, pod
auspicjami Towarzystwa Historyczno-Literackiego, polsko-
francuską sesję naukową na temat postaci Bolesława Biegasa
oraz Mieczysława Golberga.Odbyła się ona w dniach 19 i 20
czerwca 1992 r. w Bibliotece Polskiej w Paryżu. W pier-
wszym dniu sesji Xavier Deryng przedstawił twórczość Bie-
gasa w krytyce lat 1900-1925. Marek Prokop, archiwista w
Bibliotece Polskiej w Paryżu, przedstawił dokumenty i listy
dotyczące Adolfa Baslera i Mieczysława Golberga zgroma-
dzone w archiwach rodziny Gierszyńskich, przechowywa-
nych w Bibliotece. Małgorzata Dąbrowska scharakteryzowa-
ła rzeźbę polską w latach 1890-1919 i jej związki z Francją,
zaś pisząca te słowa omówiła Wystawę Polskich Artystów
Malarzy i Rzeźbiarzy, która odbyła się w Pałacu Mikołaja
Potockiego w Paryżu w listopadzie 1918 roku, a na której
Biegas przedstawił między innymi cykl Wampirów wojny.
Drugi dzień sesji poświęcony był bardziej osobie Mieczysła-
wa Golberga. Michel Decodin z Uniwersytetu Paryż III doko-
nał próby naświetlenia relacji łączących postacie Apollinaire’a,
Biegasa i Golberga, Jacąueline Gojard, z tej samej uczelni,
omówiła związki pomiędzy Golbergiem a Andre Salmonem,
zaś Catherine Coquio, z Uniwersytetu Paryż IV, dokonała
analizy teorii estetycznych Golberga.
Było to kameralne, ale bardzo potrzebne i interesujące
spotkanie, które umożliwiło wzajemne poznanie się naukow-
com polskim i francuskim, zajmującym się zagadnieniami z
tego samego kręgu. Uświadomiło raz jeszcze, jak ważne są
dokumenty zgromadzone w zbiorach Towarzystawa History-
czno-Literackiego w Bibliotece Polskiej w Paryżu dla rozwo-
ju badań na temat relacji kulturalnych polsko-francuskich w
początkach naszego stulecia.
174
II. 4. B. Biegas, "CharlesBaudelaire" brąz, 1904,kolekcja
prywatna.
III. 4. B. Biegas, "CharlesBaudelaire", bronze, 1904, collection
privee.
wie-zawiera również portrety przedstawiające artystę, dzieła
Boznańskiej, Gwozdeckiego czy Trubeckiego, a także wize-
runki jego dobroczyńców - Jadwigi i Henryka Trutschli.
Licznie reprodukuje dokumenty archiwalne, rękopisy i stare
fotografie, pochodzące z Archiwum Biegasa, przechowywa-
nego w Bibliotece Polskiej w Paryżu. Sąwśród nich fotografie
samego artysty z różnych okresów życia, fotografie ludzi z
jego otoczenia, przedstawiającem.in. Mieczysława Golberga,
Adolfa Baslera, Stanisława Gierszyńskiego, żeby wymienić
tylko najważniejszych Polaków z kręgu "La Plume", czaso-
pisma tak bardzo ważnego dla rodzącej się nowoczesnej
krytyki sztuki we Francji. Są tu też fotografie miejsc, z który-
mi artysta był związany, m.in. jego domu rodzinnego w
Koziczynie, koziczyńskiego kościoła, którego proboszcz,
ksiądz Rzewnicki zajął się kilkuletnim pastuszkiem,
rzeźbiącym w drewnie figurynki, umożliwił mu najpierw
podstawową edukację, a następnie pokierował dalszymi jego
losami, dalej zdjęcie Masłówki, posiadłości jego
późniejszych, paryskich protektorów, czy paryskich pracowni
artysty. Jedynym zarzutem, jaki możnaby uczynić w stosunku
do strony ikonograficznej katalogu jest brak spisu ilustracji,
co jest tym bardziej kłopotliwe, że są one aż tak liczne.
Inną dodatnią jego cechąjest niezwykle bogata dokumen-
tacja. Obok właściwego katalogu dzieł zaprezentowanych na
wystawie zamieszczono teoretyczną analizę wybranych ele-
mentów twórczości artysty, pióra Xaviera Derynga. Ograni-
czona forma recenzji nie pozwala na szersze przedstawienie
poglądów autora, ani na dyskusję z nimi. Podkreślmy zatem
tylko, że położył on szczególny nacisk przy omawianiu twór-
czości rzeźbiarskiej Biegasa na elementy geometryzmu i pry-
mitywizmu oraz na malarstwo polityczne i malarstwo sfery-
czne, wydobywając tym samym główne elementy nowator-
skie, jakie wniósł twórca do sztuki europejskiej. Bibliog-
rafia, obok wykazu pism samego artysty, obejmuje wyczer-
pujący spis wszystkich publikacji na temat Biegasa i jego
twórczości, możliwych do znalezienia, łącznie z krótkimi,
często anonimowymi wzmiankami, które zamieszczała ów-
czesna prasa, a które po części znalazły się w wycinkach
gromadzonych przez niego samego. Katalog zawiera również
wykaz najważniejszych faktów biograficznych oraz komplet-
ny wykaz ekspozycji dzieł artysty. Katalogowy spis doku-
mentów archiwalnych przedstawionych na wystawie został
wzbogacony o bardzo interesujące noty na temat krytyków
związanych głównie z "La Plume", w tym Adolfa Baslera,
Mieczysława Golberga, Stanisława Gierszyńskiego, Andre
Salmona, Andre Fontainasa, Emile’a Verhaerena, Piera L.
Occhiniego, Louisa Vauxcellesa, czy Guillaume’a Apollinai-
re’a. W innym miejscu katalogu przytoczone są najbardziej
znamienne teksty krytyków współczesnych Biegasowi na
temat jego sztuki. W ten sposób opracowany katalog wystawy
stał się raczej monograficznym opracowaniem, jeśli nie cało-
ści, to przynajmniej najważniejszych elementów życia i twór-
czości artysty.
Przy okazji wystawy Xavier Deryng zorganizował, pod
auspicjami Towarzystwa Historyczno-Literackiego, polsko-
francuską sesję naukową na temat postaci Bolesława Biegasa
oraz Mieczysława Golberga.Odbyła się ona w dniach 19 i 20
czerwca 1992 r. w Bibliotece Polskiej w Paryżu. W pier-
wszym dniu sesji Xavier Deryng przedstawił twórczość Bie-
gasa w krytyce lat 1900-1925. Marek Prokop, archiwista w
Bibliotece Polskiej w Paryżu, przedstawił dokumenty i listy
dotyczące Adolfa Baslera i Mieczysława Golberga zgroma-
dzone w archiwach rodziny Gierszyńskich, przechowywa-
nych w Bibliotece. Małgorzata Dąbrowska scharakteryzowa-
ła rzeźbę polską w latach 1890-1919 i jej związki z Francją,
zaś pisząca te słowa omówiła Wystawę Polskich Artystów
Malarzy i Rzeźbiarzy, która odbyła się w Pałacu Mikołaja
Potockiego w Paryżu w listopadzie 1918 roku, a na której
Biegas przedstawił między innymi cykl Wampirów wojny.
Drugi dzień sesji poświęcony był bardziej osobie Mieczysła-
wa Golberga. Michel Decodin z Uniwersytetu Paryż III doko-
nał próby naświetlenia relacji łączących postacie Apollinaire’a,
Biegasa i Golberga, Jacąueline Gojard, z tej samej uczelni,
omówiła związki pomiędzy Golbergiem a Andre Salmonem,
zaś Catherine Coquio, z Uniwersytetu Paryż IV, dokonała
analizy teorii estetycznych Golberga.
Było to kameralne, ale bardzo potrzebne i interesujące
spotkanie, które umożliwiło wzajemne poznanie się naukow-
com polskim i francuskim, zajmującym się zagadnieniami z
tego samego kręgu. Uświadomiło raz jeszcze, jak ważne są
dokumenty zgromadzone w zbiorach Towarzystawa History-
czno-Literackiego w Bibliotece Polskiej w Paryżu dla rozwo-
ju badań na temat relacji kulturalnych polsko-francuskich w
początkach naszego stulecia.
174