DOI issue:
Nr. 3
DOI article:Pietrusiński, Jerzy: "Herzöge und Heilige - Das Geschlecht der Andechs-Meranier im europäischen Hochmittelalter" (Ksia̜że̜ta i świe̜ci - ród Andechs-Meran w europejskim Średniowieczu): Andechs, lipiec - październik 1993
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.48917#0307
RECENZJE
przedstawicielki rodu, "niewiasty bez skazy" (czy jak mówią
Niemcy: bez cienia), zabrakło zaś odniesienia do urzeczywi-
stnianego przez nie, powszechniejszego wówczas porządku
wartości, żeby nie powiedzieć wzorca osobowego niewiast-
władczyń, o czym tak wyraziście pisała s. prof. Aleksandra
Witkowska. I jeszcze jedno: kwestia uwzględnienia prac pol-
skich. W szkicu o Jadwidze autor cytuje tylko La Pologne
medievale Aleksandra Gieysztora, brak też licznych polskich
pozycji w wykazie bibliografii, dość powiedzieć, że nie ma
książki Benedykta Zientary10. W trakcie przygotowawczego
sympozjum wskazałem na tę i parę ważniejszych publikacji
polskich (część z nich wprowadzono do bibliografii) oraz
informowałem o bibliografii hagiografii polskiej, opracowa-
nej w katedrze uniwersyteckiej s. prof. Aleksandry Witko-
wskiej na KUL-u i przekazałem jej deklarację udostępnienia
potrzebnej bibliografii dla użytku w katalogu wystawy. Jak
się zdaje nie skorzystano z tej możliwości, i trudno się w
końcu temu dziwić. Dystans czy ignorancja obcych uczonych
w odniesieniu do naszych prac czasem bierze się z ich non-
szalancji i lekceważącej oceny nie znanych im wyników,
zawszejednak wynika z polskiej nonszalancji i lekceważenia
powinności uprzystępniania osiągnięć w innym niż w niedo-
stępnym dla obcych - naszym własnym języku. Tak brzmi
pierwsza konkluzja - inne wnioski, wypływające z tego do-
świadczenia, można by sformułować następująco: tryb - od-
mienny od często praktykowanego u nas - przygotowywania
wystawy metodą kolejnych przybliżeń, jeżeli nie jest receptą
na koncepcję, to jednak zapewnia udoskonalenia w jej urze-
czywistnianiu i pozwala uniknąć niektórych przynajmniej
błędów. A wyposażenie wystawy w różnorakie środki popu-
laryzacyjne i utrwalenie jej wyników w podręczniku-katalogu
sprawiają, że wystawa osiąga swój cel i rezultaty — odmiennie
niż często u nas, gdzie rezultatem, nierzadko bez publikacji,
jest tylko urok jednorazowego happeningu.
Wystawa z Andechs ma zostać w 94 r. pokazana częścio-
wo we Wrocławiu, gdzie we wrześniu 93 odbyła się — jako
główny akcent obchodów jubileuszowych 750-lecia św. Ja-
dwigi — międzynarodowa sesja historyczna, zorganizowana
przez Uniwersytet Wrocławski pod protektoratem kard. Hen-
ryka Gulbinowicza, arcybiskupa wrocławskiego11.
Przypisy
* Omówienie to było wygłoszone na posiedzeniu Towa-
rzystwa Naukowego Warszawskiego w dn. 20 grudnia
1993 r.
1. Bayerische Staatskanzelei, Hansver Bayerischen Geschi-
chte, Halderstrasse 21/V, D-86150 Augsburg. W Mona-
chium istnieje ponadto naukowo-badawczy Institut Fur
Bayerische und Vergleichende Landesgeschichte.
2. Wg rozporządzenia premiera Bawarii zadaniami Instytutu
są: 1. die geschichtliche und kulturelle Vielfalt Bayems allen
Bevólkerungsschichten, vor allem der jungen Generation, in
allen Landesteilen zuganglich zu machen, 2. die Gesamtsta-
atlichkeit Bayerns und die Entwicklung von Staat und Ge-
sellschaft bis zur Gegenwart im historisch-kulturellen
Rahmen darzustellen, 3. das Geschichtsbewusstsein zu
fordem und zu pflegen und dadurch das geschichtliche Erbe
fur die Zukunft des Freistaates Bayem im deutschen und
europaischen Rahmen fruchtbar zu machen.
3. Herzdge undHeilige Das Geschlecht der Andechs-Mera-
nier im Hochmittelalter, Informationen zur Ausstellung
im Kloster Andechs von Juli bis Oktober 1993. Stand:
September 1991.
4. Herzdge und Heilige. Das Geschlecht der Andechs-Me-
ranier im europaischen Mittelalter. Eine Ausstellung des
Hauses der Bayerischen Geschichte und des Klosters
Andechs von Juli bis Oktober 1993. Informationen zur
Ausstellung. Stand: Marz 1992.
5. Herzdge und Heilige. Das Geschlecht der Andechs-Me-
ranier im europaischen Hochmittelalter. Informationen
zur Ausstellung im Kloster Andechs 13. Juli bis 24. Okto-
ber 1993. Stand: Oktober 1992.
6. Hedwig von Andechs eine deutsch-polnische Heilige -
Jadwiga z Andechs polsko-niemiecka święta Hsg. Haus
der Bayerischen Geschichte und Stiftung Kulturwerk
Schlesien). Monachium 1992.
7. Skarbiec z Andechs był wystawiony w Bawarskim Mu-
zeum Narodowym (Bayerisches Nationalmuseum) w Mo-
nachium w 1967 r. z okazji 700-lecia kanonizacji św. Ja-
dwigi; katalog wystawy opracował R. RUCKERT, Der
SchatzvomHeiligenBergAndechs, Kloster Andechs 1967.
8. Herzdge und Heilige. Das Geschlecht der Andechs-Me-
ranier im europaischen Hochmittelalter mit einem Bei-
trag vonAlois Schiltz. Hsg. Josef Kirmeier und Evamaria
Brockhoff. Katalog zur Landesausstellung im Kloster
Andechs 13. Juli -24. Oktober 1993 (Veróffentlichungen
zur Bayerischen Geschichte und Kultur Nr. 24/93.
Hsg. vom Haus der Bayerischen Geschichte), Munchen
1993, 272 s., 84 kolorowe i 75 czarno-białe il. Andechs
1967.
9. A. SCHUTZ, Das Geschlecht der Andechs-Meranier im
europaischen Hochmittelalter. [W:] Ibidem s. 22 n. To
zniechęcające wprowadzenie do interesującego tekstu
(Schutza) brzmi: "Średniowiecze., ze słowem tym kojarzą
nam się nieodmiennie mury zamków rycerskich, masywy
gotyckich katedr, przypominają się wyprawy krzyżowe i
wojny domowe, stosy inkwizycji i turnieje rycerskie - cała
znana antologia typowych oznak epoki" wg tłumaczenia
polskiego A. GURIEWICZ: Kategorie kultury średnio-
wiecznej. Warszawa 1976 s. 5.
10. B. ZIENTARA, Henryk Brodaty i jego czasy. Warszawa
1975.
11. Międzynarodowe sympozjum naukowe: Św. Jadwiga w
dziejach i kulturze Śląska, Wrocław-Trzebnica 21-23
wrzesień 1993, organizowane przez Uniwersytet Wrocła-
wski i Papieski Fakultet Teologiczny we Wrocławiu.
293
przedstawicielki rodu, "niewiasty bez skazy" (czy jak mówią
Niemcy: bez cienia), zabrakło zaś odniesienia do urzeczywi-
stnianego przez nie, powszechniejszego wówczas porządku
wartości, żeby nie powiedzieć wzorca osobowego niewiast-
władczyń, o czym tak wyraziście pisała s. prof. Aleksandra
Witkowska. I jeszcze jedno: kwestia uwzględnienia prac pol-
skich. W szkicu o Jadwidze autor cytuje tylko La Pologne
medievale Aleksandra Gieysztora, brak też licznych polskich
pozycji w wykazie bibliografii, dość powiedzieć, że nie ma
książki Benedykta Zientary10. W trakcie przygotowawczego
sympozjum wskazałem na tę i parę ważniejszych publikacji
polskich (część z nich wprowadzono do bibliografii) oraz
informowałem o bibliografii hagiografii polskiej, opracowa-
nej w katedrze uniwersyteckiej s. prof. Aleksandry Witko-
wskiej na KUL-u i przekazałem jej deklarację udostępnienia
potrzebnej bibliografii dla użytku w katalogu wystawy. Jak
się zdaje nie skorzystano z tej możliwości, i trudno się w
końcu temu dziwić. Dystans czy ignorancja obcych uczonych
w odniesieniu do naszych prac czasem bierze się z ich non-
szalancji i lekceważącej oceny nie znanych im wyników,
zawszejednak wynika z polskiej nonszalancji i lekceważenia
powinności uprzystępniania osiągnięć w innym niż w niedo-
stępnym dla obcych - naszym własnym języku. Tak brzmi
pierwsza konkluzja - inne wnioski, wypływające z tego do-
świadczenia, można by sformułować następująco: tryb - od-
mienny od często praktykowanego u nas - przygotowywania
wystawy metodą kolejnych przybliżeń, jeżeli nie jest receptą
na koncepcję, to jednak zapewnia udoskonalenia w jej urze-
czywistnianiu i pozwala uniknąć niektórych przynajmniej
błędów. A wyposażenie wystawy w różnorakie środki popu-
laryzacyjne i utrwalenie jej wyników w podręczniku-katalogu
sprawiają, że wystawa osiąga swój cel i rezultaty — odmiennie
niż często u nas, gdzie rezultatem, nierzadko bez publikacji,
jest tylko urok jednorazowego happeningu.
Wystawa z Andechs ma zostać w 94 r. pokazana częścio-
wo we Wrocławiu, gdzie we wrześniu 93 odbyła się — jako
główny akcent obchodów jubileuszowych 750-lecia św. Ja-
dwigi — międzynarodowa sesja historyczna, zorganizowana
przez Uniwersytet Wrocławski pod protektoratem kard. Hen-
ryka Gulbinowicza, arcybiskupa wrocławskiego11.
Przypisy
* Omówienie to było wygłoszone na posiedzeniu Towa-
rzystwa Naukowego Warszawskiego w dn. 20 grudnia
1993 r.
1. Bayerische Staatskanzelei, Hansver Bayerischen Geschi-
chte, Halderstrasse 21/V, D-86150 Augsburg. W Mona-
chium istnieje ponadto naukowo-badawczy Institut Fur
Bayerische und Vergleichende Landesgeschichte.
2. Wg rozporządzenia premiera Bawarii zadaniami Instytutu
są: 1. die geschichtliche und kulturelle Vielfalt Bayems allen
Bevólkerungsschichten, vor allem der jungen Generation, in
allen Landesteilen zuganglich zu machen, 2. die Gesamtsta-
atlichkeit Bayerns und die Entwicklung von Staat und Ge-
sellschaft bis zur Gegenwart im historisch-kulturellen
Rahmen darzustellen, 3. das Geschichtsbewusstsein zu
fordem und zu pflegen und dadurch das geschichtliche Erbe
fur die Zukunft des Freistaates Bayem im deutschen und
europaischen Rahmen fruchtbar zu machen.
3. Herzdge undHeilige Das Geschlecht der Andechs-Mera-
nier im Hochmittelalter, Informationen zur Ausstellung
im Kloster Andechs von Juli bis Oktober 1993. Stand:
September 1991.
4. Herzdge und Heilige. Das Geschlecht der Andechs-Me-
ranier im europaischen Mittelalter. Eine Ausstellung des
Hauses der Bayerischen Geschichte und des Klosters
Andechs von Juli bis Oktober 1993. Informationen zur
Ausstellung. Stand: Marz 1992.
5. Herzdge und Heilige. Das Geschlecht der Andechs-Me-
ranier im europaischen Hochmittelalter. Informationen
zur Ausstellung im Kloster Andechs 13. Juli bis 24. Okto-
ber 1993. Stand: Oktober 1992.
6. Hedwig von Andechs eine deutsch-polnische Heilige -
Jadwiga z Andechs polsko-niemiecka święta Hsg. Haus
der Bayerischen Geschichte und Stiftung Kulturwerk
Schlesien). Monachium 1992.
7. Skarbiec z Andechs był wystawiony w Bawarskim Mu-
zeum Narodowym (Bayerisches Nationalmuseum) w Mo-
nachium w 1967 r. z okazji 700-lecia kanonizacji św. Ja-
dwigi; katalog wystawy opracował R. RUCKERT, Der
SchatzvomHeiligenBergAndechs, Kloster Andechs 1967.
8. Herzdge und Heilige. Das Geschlecht der Andechs-Me-
ranier im europaischen Hochmittelalter mit einem Bei-
trag vonAlois Schiltz. Hsg. Josef Kirmeier und Evamaria
Brockhoff. Katalog zur Landesausstellung im Kloster
Andechs 13. Juli -24. Oktober 1993 (Veróffentlichungen
zur Bayerischen Geschichte und Kultur Nr. 24/93.
Hsg. vom Haus der Bayerischen Geschichte), Munchen
1993, 272 s., 84 kolorowe i 75 czarno-białe il. Andechs
1967.
9. A. SCHUTZ, Das Geschlecht der Andechs-Meranier im
europaischen Hochmittelalter. [W:] Ibidem s. 22 n. To
zniechęcające wprowadzenie do interesującego tekstu
(Schutza) brzmi: "Średniowiecze., ze słowem tym kojarzą
nam się nieodmiennie mury zamków rycerskich, masywy
gotyckich katedr, przypominają się wyprawy krzyżowe i
wojny domowe, stosy inkwizycji i turnieje rycerskie - cała
znana antologia typowych oznak epoki" wg tłumaczenia
polskiego A. GURIEWICZ: Kategorie kultury średnio-
wiecznej. Warszawa 1976 s. 5.
10. B. ZIENTARA, Henryk Brodaty i jego czasy. Warszawa
1975.
11. Międzynarodowe sympozjum naukowe: Św. Jadwiga w
dziejach i kulturze Śląska, Wrocław-Trzebnica 21-23
wrzesień 1993, organizowane przez Uniwersytet Wrocła-
wski i Papieski Fakultet Teologiczny we Wrocławiu.
293