Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Büttner, Andreas; Schneidmüller, Bernd [Bibliogr. antecedent]; Weinfurter, Stefan [Bibliogr. antecedent]
Der Weg zur Krone: Rituale der Herrschererhebung im spätmittelalterlichen Reich — Mittelalter-Forschungen, Band 35,1: Ostfildern, 2012

DOI Page / Citation link: 
https://doi.org/10.11588/diglit.34718#0300

DWork-Logo
Overview
loading ...
Facsimile
0.5
1 cm
facsimile
Scroll
OCR fulltext
Heinrich VII. (1308/09)

285

zur Krönung ist der Autor zwar nicht immer uneingeschränkt glaubwürdig/^ Joch
könnte die Erwähnung der Messfeier durch Bischof Theobald durchaus auf mündliche
Berichte zurückgehen. Dies spräche dann eindeutig gegen die Verwendung des spät-
mittelalterlichen Krönungsordo, da hier die Messe mit der Krönung verbunden und
durch den Erzbischof von Köln zu zelebrieren war.
Versucht man den Ablauf des Rituals zu rekonstruieren, ist man auch bei Hein-
richs Krönung mit dem Problem konfrontiert, dass der Großteil der Quellen in äußerst
kurzer Form lediglich einen Akt, nämlich consecrare, unsere, oder - wie in fast allen Fäl-
len - coronare als namengebend herausgreift/^ Doch nehmen manche Quellen auch
den Gesamtablauf der Weihe in den Blick: So berichtet wiederum Johann von Viktring,
der König sei auf den Thron Karls des Großen gesetzt und dort zusammen mit seiner
Frau Margarete gesalbt und gekrönt worden/^ Gleiches überliefern auch die Erfurter
Peterschronik^ und die Gesta Baldewini/^ was hinsichtlich des Ritualablaufs nur be-
dingt für eine genaue Befolgung des spätmittelalterlichen Ordo spricht, da dieser die
Thronsetzung in der Aachener Oberkirche ja erst gegen Ende der Weihe und nach Voll-
zug der Salbung und Krönung vorsah. Zwar ist stets die wohl kaum zu beantwortende

594 Vgl. oben, Anm. 582.
595 Continuatio Florianensis ad a. 1309, S. 752 (coroaafar); Annales Halesbrunnenses maiores ad
a. 1308, S. 48 (esf corowafMs); Continuationes chronici Martini Oppaviensis. Continuatio impera-
torum Saxonica, S. 252 (coroaafar); Levold von Northof, Die Chronik der Grafen von der Mark,
S. 63 (coroaafar); Hocsem, Chronique, c. 31, S. 127 (coroaafar); Chronicon Leodiense usque ad
a. 1402, S. 256 (coroaafar); Gesta abbatum Trudonensium. Continuatio tertia. Pars II, S. 412 (coro-
aafar); Gesta archiepiscoporum Magdeburgensium. Continuatio prima, S. 428 (coroaafar); Bern-
hard Guidonis, Flores chronicorum, S. 718 (fad corowafMs); Annales Lubicenses ad a. 1308, S. 420f.
(cst corowafMs); Annales Gandenses ad a. 1308, S. 594 (cst corowafMs); Johannes de Cermenate, His-
toria, S. 19 (cst corowafMs); Heinrich von Herford, Liber de rebus memorabilioribus sive Chro-
nicon, c. 98, S. 226 (esf corowafMs); Ex Annalium Rotomagensium continuationibus, S. 505 (z'a re-
gem Aieazaaz'e coroaafar); Clementis V Secunda Vita, S. 32 (coroaafar); Annales Moguntini ad a.
1309, S. 3 (esf corcmatMs); Matthias von Neuenburg, Chronik, c. 37) S. 77 (esf corcmafMs); Cornelius
Zantfliet, Chronicon, S. 157 (esf corcmatMs); Peter von Zittau, Chronicon Aulae regiae, c. 113, S. 188
(corcmafMS esf); Imperator Heinricus, c. 3, S. 118 (coronafMS esf); Clementis V Quarta Vita, S. 65 (co-
roaafas/azd); Clementis V Quinta Vita, S. 83 (corcmatMS esf); Ferreto de' Ferreti, Historia rerum in
Italia gestarum, Bd. 1, S. 272 (assaazere przmaa; argerde;' dz'adeazafz's za/ddaaz); Continuatio San-
crucensis III. ad a. 1309, S. 734 (cor:sccr;dar z'a regem); Catalogi archiepiscoporum Coloniensium.
Continuatio postrema (z'r; regem corzscczozod); Cronica presulum et Archiepiscoporum Colonien-
sis ecclesie, S. 37 (arzotd z'r; regem); Martini Continuatio Coloniensi, S. 364 (arzrdrzs z'r; regem); Alber-
tino Mussato, Historia Augusta, 1.1, c. 4, Sp. 246 (z'r; sedea; Aagasfaa; deddus esf, bezogen auf den
Zug nach Aachen). Zwei Akte haben Ottokars Österreichische Reimchronik, S. 1243, Vers
95868f. (eapdz'eagea sz sedöae / wdze aade dröae); Annales Osterhovenses ad a. 1308, S. 555 (z'a regem
aagdar et cororadur); Edmund de Dynter, Chronica nobilissimorum ducum Lotharingiae et Bra-
bantiae ac regum Francorum, 1. V, c. 49, Bd. 2, S. 482 (arzrdas/rzd z'r; regem et coroaafas); Johannes
Trithemius, Annales Hirsaugienses ad a. 1309, Bd. 2, S. 117 (z'a Regem aradas et cororadas/ad).
596 Johann von Viktring, Liber certarum historiarum, 1. IV Rec. A, S. 9: z'r; sede Rzzznd' sddadar, arzgz-
far cam regz'aa et z'a regaz apz'cea; saddmafar; Rec. B. D. A2, S. 33: cam Margareta coasorfe ... z'a sede
Rarod' ... cororadar. Die gemeinsame Weihe des königlichen Paars erwähnen außerdem noch:
Ottokars Österreichische Reimchronik, S. 1243, Vers 95862; Gesta Baldewini, 1. II, c. 2, S. 205; Pe-
ter von Zittau, Chronicon Aulae regiae, c. 113, S. 188; Imperator Heinricus, c. 3, S. 118.
597 Cronica S. Petri Erfordensis moderna, S. 336: ;'r; sede regra' iocafas ... cororadar.
598 Gesta Baldewini, 1. II, c. 2, S. 205:... per doadaaa; Hearzcaa; Coioaz'easea; arcdz'epz'scopaa;, t?az'a za ez'as
prcmz'acz'a/aeraf, z'asddddas et... z'a Roazaaoraa: regea: doaorzfz'ce dzdz'azdas coasecrafas, et aaa caa: saa
codaferad praedz'cfa, sz'dz assz'sfeafe z'a rzesfzda deaarafo rzarz'efafe cz'rcaazdafa, caa: coroaa regaz'/aeraf so-
ieazader coroaafas.
 
Annotationen