Clüver, Philipp: Philippi Clüveri[i] Germaniae Antiqvae Libri tres: Opus post omnium curas elaboratissimum, tabulis geographicis, et imaginibus, priscum Germanorum cultum moresque referentibus, exornatum (Leiden, 1616) [Cicognara, 3991]

C. CoRNELi

tJMos efl civitutibm ultrb ac virtttm conferrt
prtnciptbus veiarmentornm vel fittgum, *:quod
pro honore acceptum, ettam neceffirattbtu fubvc-
■nit. Gaudent pr<ectpue fintttmammgcnttum dt-
tiis , qu& noii modb i ftngulis, fed publice mit-
tuntur: eletli equt, magna arma, phalerct, tor-
qaesqut . Ltm ejr pecumam acctpere docutmtu .
NuUas Germanorum popults urbes habitari, fa-
tis notumeft; ne patt qtstdcm tntcr fe junclasfe-
des . Colnnt dtscrett ac dtverfi t M fans f ut
camptu,ut nemm placuit. Vtcoslocant, nonin
uoflrummorem. connexis & coh.trenttbtu adtfi-
ciis : fttam qutsque domttm fpatto ctrcumdat, fi-,
tie adverftu caftu tgnis rtmtdtum, ftve infci-
ttd ttdtfieandi. Ne camtntorum qutdem apud
illos aiit tegnlartm ufiu i Materta ad omnta ti-
tttntur informi, & cttra fpectem aut deleilatio-
nem. Qjsidam loca dtligenttiu tlltnunt terra
tta pura <K fplendeme, ut ptlluram ac lincamen-
&i colorum tmitetur . Sdcnt & fitbterraneos fpe-
cm aperire, eosque m tho infuper ftmo onerant,
fujfwnum htemt <$■ receptaculum fruqtbtu : cjuia
rtgorcm fitgorum ejnsmodt locis moilmnt: & (i
tjmndo hoflts advtnit, apirta popnlatur. abdita
autem & defofia , aut ignorantur , aut e» tpfo
fkHu>tt, quod qu&rcnda \unt. Tenumcn omni-
btu fitgum , fibula , aut, (i deftt, [ptna conftr-
tum . (fetera intefli, totcs dies jnxtzt focnm at-
tjue tgnem agunt. Locnpletijftmt vefte dtfftrt-
gvuntur, non fluitante, ficut SarmatitacTarthi,
fid ftrttla d- ftngulos arttu exprimtntt. Gerunt
& firarum pcllss , proximi ript negligenter, ul-
tertorcs cxqinfttuis, ttt qutbtu nulltu per commtr-
sia culttu. Eltgnnt feras , dr detraikt velami-
na fpargttnt macttlis , ptliibitscjue beliuarum.quas
exterior Oceantu , atcjttc tgnotnm mare gignit .
Nec alitu femmis cjuam viris habittu , ntfi cjubd
femint, fepitu lineis amtClibttt velantnr, eosque
purpura variant, partemque veflttvu fupertorit
tn manicas non exttndunt, nudct brachia ac U-
cirtos. fed cfr proxima pars petlorispatet. Quam-
cjit.tm fcvera tlltc matrtmoma. Nec ttllam mo-
run* p trtem magis iaudaveris. nam prope fili
barbarorum fmgulis uxoribtu contenti funt, tx-
ceptis admadlim paucis^ui non ltbtdint,fedobm-
btlttatem plurimts nupttis ambiuntur. Dotemnon
uxor marito, fed uxori martttu offert. Inttrfunt
parentes & propwcjtti, ac munera probant: mune-
ra non addelictas muliebres qmftta,nec cjutbtts tto-
va nupta comatur, f',d boves & fienatum equum,
<fr fcutumcnm fiamea, gladtocjj . ^n hacmunera
ttxor accipttur. atqueinvicem ipfa armorumali-
cjnid viro affert. hoc maximum vinctdum ,h<tc ar-
tana facra, hos conjugales deos arbitrantur. Nc
fe multtr extra vtrtutnm cogitationtt ^txtra/fo btl-
iorum caftu puttt,tpfis incipientis matrimoniiaufpi.
ciis admonctur, venire fe laborum periculorumque
foctam, tdem in paee, idcm in prcelto pafiuram au-
furamcfo. hocjunlli boves, hoc parattu eqntu, hoc
data arma denunttant. Stc vtvendum, ftc pereun-
dum accipere fe qtu Uberis inviolata ac diqnared-
dat.quce nitrtu accipiant,rttrsnsquc ad nepotts reft-
rmt. £rgofeptd pudtctti* agmtftuUttffetiacnlo-

i TACltt

Mos eft civicatibus, ultro, ac viatmi comccrf
principibus vcl armentocurn.vel frugum aliquid j
quod, pro honore .-icccptum,etiam necelfit.mbus
fubvenit. Gaudent prxcipue rinitirairum gen-
tiumdonis: qurnonmodo a fingulis , fed pu-
blicc mittuntur; electi equi, magna arma, pru-
lerx , torqucsque . jam & pecuniam acciperc do-
cuimus. Nullas Gernunorum populis urbes ha-*
bitari , fatis notum cit : ne pati quidem inter
fe jundas fedes . colunt discrcti,ac diverii, uc
fons, ut campus, ut ncmus placuit. Vicos lo-
cant, non in noftrum morem, connexis Sc co-
foerentibus acdirtciis : fuam quisquo doraum
fpatio circumdat ; five adversus cafus ignis re-
medium, five infcitia xdilicandi . ne cxmen-
torum quidem apud illos aut tegularum u-
fus. mitena ad omuia utuntuc informi , &T
citra fpeciera, aut deleclitionein. quxdara lo-
ca dtligcntius illinunt terca , ita pura ac fplen-
dente, ut picturam ac lincamenta colorum imi-
tetur. Solcnt & fubtermcos fpecus apenrc:
eosque multo infupecfiraa onerant; furTugium
hiemi, Sc recepta-;ulum frugibus: quia rigorem
fri<*orum ejusmodi locis molliunt : &, fiquan-
do°ho(tis advenit, aperta populacur; abdita au-
tera, & djfolfi, aut ignorantur , aut eo ip(b
fallu'.it,qu6dquxrenda funt. Tegumenomni-
bus fagum , ribula , aut, li derit, lpina confcr-
tum . cctera intcdti, totos dies juxta fo cum at-
que ignem agunc. Locupletilfirai vefte diftin-
gvuntur; non fluitante, (Icut Sarraatx & Par-
tlu; fed ftri&a , & fingulos artus cxprimente.
Gerunt & feraru pclles ; ulteriores negligcnter;
utquibus nullus pcr cotnmercia cultus: pro-
ximi ripx exquifitius. eligunt feras ; & de-
ttu&a velamina fpargunt m.iculis, pellibusquc
belluarura, quas extcrior oceanus atquc igno-
tum mare gtgmt . Nec alius feminis , quam
viris, habitus : niri quod fcminx Ixpius iineis
ami&ibus vclantur , eosque purpura v.mant;
partemque vcftitus fupcriocem in raanicas non
extendunt ; nudx brachia ac lacertos: icd Sc
proxima pars pectons patct. quaraquam fevc-
ra illic matrimonia : nccullam morum partcm
magis laud ivcris . nam propc foli barbaro-
rum (ingulis uxoribus contenti funt : cxcc-
ptis admodum paucis ; qui non hbidine , fcd
ob nobilitacem plucimis nuptiis ambiuntur.Do-
tera non uxor marito, fcd uxori maritus ofFert.
intcrfunt parentes, & propinqui -t ac munera
probant : muncra, non ad dclicias muliebrcs
quxlita, ncc quibus nova nupta comatur; fed
boves 8c frcnatum cquum, & fcutumcum fra-
mca gladioquc. in hxc munera uxor accipicur:
atquc inviccm ipfa armorum aliquid viro affert.
hoc maximum vinculum , hxc arcana facra,
hos conjugales deos arbitrantux. ne fe mulier.
cxtra virtutum cogitationes, cxtraquc bcllorum
cafus putet, ipfis incipicntis matrimonii auipi-
ciis admonctur ; idem m pace, idem in prcc-
lio pafTuram ,aufuramque . hoc juncti bovcs»
hoc paratus equus, hoc data arma denuntiant.
fic vivcndum, fic pareundum . accipere fc,
qux libens inviolata ac digna reddat ; quas
nurus accipiant, rurfusquc ad nepotes rcfcrant.
Ergo fcpti pudicitil agi4utjuuUi$ ipedcaculo-

runj