Clüver, Philipp: Philippi Clüveri[i] Germaniae Antiqvae Libri tres: Opus post omnium curas elaboratissimum, tabulis geographicis, et imaginibus, priscum Germanorum cultum moresque referentibus, exornatum (Leiden, 1616) [Cicognara, 3991]

19o PHILIPPI CLVVERII

Rheno proxima: ininferiore, Tungri, Vbii, Sunici, Gugerni,CMenapii, Taxandri,
Batavi, Caninefates.

Cetcrum poftcrioris faxuli confvetudine Superior Germania di£h fuit Pri-
ma, & Inferior S £ c v N d a : quod jam fxpius antca ex Ammiano, Notitia-
imperii, libelloquc provinciarum Galliae intclleximus. Idem aliis etiam provin-
ciisfa&um, vulgo fcitur. fic namquc & Rhattiarum, & Pannoniarum, & Moelia-
rum, & inipsa Gallia Bclgicarum fucre Prima, & Secunda. quarum fingulae antea
Superior & Inferior.

At in B e l g 1 c a p r i vi a fuifle Trcvirorum reliquam partem, cum iplb
gentis capitc, ^ugufta Trevirorum; jam ante ex Marccllino, & Libello provincia- *<*
rum civitatumque Galliae dcmonft ratum cft . his confenticns Notitia tmperii,fic ha-
bct: Pr<tfcc~ius Utorum x^fttclorum, Fpufo, Bclgic* prima. Proximos Treviris Ner-
vios in secvnda numeratos fuifle Belgica, tcflis eft eadcm Notitia im-
perii: Prdtfecim Latorum 2v< rviorum Fano CMartts, Belgica fecundx. Svcconos etiara
ejusdem fuifle provinciae, patet cx Libello provinciarum; ubi civitas Turmcen-
Jttm in ea provincia rcccnfetur .

At licctpra:difti populi cisRhenum Germanica origine fucrinr, nomenquc
Germanorum jaminde a primo iuGalliam advcntuobrinuerint; tamen Galli
ctiam frcquenter ac vulgo dicebantur, quia Gallicum folum colebant. Sic Civi-
3is Batavus apud Tacitum, hiftoriar. iv, fe, popularcisque iuos, ac confangvi-20
neos Batavos Gallos appellat, in his vedis : Fn ego, prxfeclm unim cohortis ,ejr Ca-
ninefates, Batavique, exigua Galliarum portio. fic eodem libro infra, omncis pari-
tcr Belgas, nullis Germanis cxceptis, Gallos iterum vocat: Opperiendas Iransrbe-
nanorum gentes-, quarum terrore fracl<e populi Romani vires obtcrerentur. Gallos quid
altud, quam prtdam vicloribm ? & tamen, quod roboris fit, Belgas fecumpalkm, aut
votoftare. SicCadar paflim incommcntariisde bello Gallico, eosdemmodo 6>-
manos, modd Gallos adpellat.

CAP. XXXVIII. 3<3

Arduenna silva.

DEfcriptis /ia£tenus membratim Germanicarum nationum cis Rhcnura
finibus, o^idis, atque vicis, res nunc pofcere videtur, uti etiam dc fil-
vis, monubus, atquc fluminibu*, quae univcrias tctigcrunt, pauca quae-
dam diflerantur.

ArduenNjE igitur filva quia frcquensapud Iul. Qelarem &aliosetiam
auftores fit mentio ; curae pretium fucrit, trattum ejusatquemagnitudinem cer-
tisindicare limitibus . Caefar commcnt v: tndutiomarus equitatum pcclitatumque co- 40
gere, iiscjue, qtttper atatem in armis effe nonpoteram, in fiham Arduennam (qua ingenti
magnitudine, per medios fneis Trevirorum, a ftumine Rheno ad initium Rhemorumper-
tinet) btllum parare infiituit. Commcnt.vi: Jpfe, quum matwefccrc frumentainci-
perent, ad bellum ^Ambiorigis profeftus, per Arducnnam filvam,qtu eff totim Galli/t
maxima, attjueabripis Rheni,finibusqaeTrevirorum,adTfervhipertinet', millibnsque am-
plius io inlongitudinempatet, L.Mtnutium Bafilmm cum omni equitatu prxmittit. In
hisduobus locis nimis angufte fimul nimisquelargeiilvam dcfinir. namRhemo-
rum, ut fupra oftenfum, initium fuit ad Mofam amncm, qui & Rhemos & Ner-
vios 'a Trcvcris diflinxit. qua ratione Arduenna intra Rhcnum Mofamquc
concluditur, longitudine cxx milliumpafluum . quod fpatium minime con- 5Q
venit cum n millibus, qua: ei Iulius Caefar tribuit. At mox, eodcmcom-
ment.vi, latiuseamdem extendit. Sed certe, inquit, clam dimifiu per agros nun-
tiis, fibi qttemque confulere iufiit Ambiorix . qttorum pars in ^Arduennarn flvamy
pnrs in continenteis paludes profugit. qui proximi oceano fuerunt, U in infulis fefc
occultaverunt, quas astus efficerc confverunt. Paludcis iftas fuiflc Morinorum ,

Hiiulas