DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.9325#0780
GERMANI£ ANTIQ^XIB. IIi: ^
ab occafu & ortu, duo prafata maria. Inter Cobandos &Singulones mediifuere
Sabalingii. horum limes a feptemtrionibus duo pracdi&a flumina: ab occafu & 0rtu,
duo di&a maria : a meridie ifthmus, qui Sigulones a feptemtnonibus claudit. Atque
hic equidem aptiifimus modus vifus eft dividundi, ex mente Ptolemari, Cimbricam
peniniiilam in vi i populos. at utrum illi fic incoluerint, an vero, ut plerique alii, hi
quoque perverfo ordine collocati finta Ptolemaeo, haud facile dixerim. In propin»
quioribus tamen quia prorfusfalfuseft; de remotiftimis cur ei quidquam credam, ra-
tionem non vidco. Quin hodie regioaddittum lacum eft, vulgari vocabulo Salling%
quod Sabalingiorum mcmoriam refcrre videtitr.
lo Cetcrum omnis ca regio, qua: inter di&os Ptolemari Saxones Cimbrosque porri-
gitur,uno nunc vccabulo vulgo vocatur Iutland, & Latine lutia. quam ego anti-
quam efle adpellaiioncm, h Beda difco. fic enim ille lib. i, cap. xv : <^4ngli deilti
pairia, qutt Angulw (alia exemplaria ^Anglia] dicitur, & abeo tempore upjue manere de-
fetta interprovincias lutarum & Saxonumperhibetur. Cui adftipulatur Fab. Qujeftor
Ethelwerdus, e regia Saxonumftirpe, his verbis -.^nglia vettufitaefi inter Saxones,
ejr Ciotos; habens opidum captale, qnodfermone Saxonico Slefipic ffecundttm vero Danos
Haithby. Hinc ego credjderim, omnium illorum vi populomm, qucs hac cadem re-
gione collocavit Ptolemarus, commune fuiflc ncmen I v T & .
Ha&enus igitur de Cimbrica p e n i n s v l a , & antiquifllmis ejusincolis
ioCiMBRis. qui primiomniumGermanorum,permaximamEuropaepartem,vi&ri-
ciaarma, ccxl circiter annos, circumferendo, rnagnum fibi nomen, & gloriam ingen»
tem quafivcrunt.
C a p. xxiii.
^De Insvlis3 ante Cimbromm3 Saxonum} Chaucomm,
Friftorum^e litora fitis.
TErris Germania: Rhenum inrer& Albim fmumque Codanum explicatis,in.
fulae nunc etiam, his terris objaccntes referantur. Iphus Rheni infulas, intra
exrremum alveum ofliumque Flevum fitas, jam antea in Batavis atque Frifiis
indicavi. Dereliquishinc,adCimbrorumufquepeninfulam, ficPlinius lib. iv, cap.
xi 11 : Promoniorium Cimbroru, excurrens in maria longe ,peninfulam efftcit, qu<e Car-
tris appeOatur. x x 111 inde infirU, Roman. armis cognit*. earum nobiltfiima. Burchana, Fa-
baria a noilris dtcJa, afrugis fmilitudinefponteprovenientif;item Gleffatiafafuccino mili.
tlt appellata, a barbaris Mjirania-prtterque Aclania. Sternebantur univerfae, ante Cim-
brorum, Saxonum, Cauchorum, Frifiorumque litora : magna illa, quam fupra memo-
ravi, oceani inruptione efTecbe. Nomina habent hodie inV.ante Iutiam, Humet^
Fanu, CManu, Bym, Sjk, Foren, t^Jmeren ■, ante Holfatiam Strant; ante oftia Aibis
<.oflu.vii, Bufen & Heilige land, dein ante Frifios ,Wangerooge, Spikerooges Langeroege,
Baltrum, T^orderny, Buyfen, Iuysl, Borkum, Rottum, Bofch, Schiemonickooge, ^dfmeland,
Schelltng. Cognita hx fuerunt Romanorum armis, quum primum Druliis, dein Tibc-
rius,moxGermanicushacIitoraprastcrnavigarent. Bvrchana, Strabonivocatut
BwfZ«vV'f , lib. vii ; E^etp^oxTv e/[' o Af>iicr@" k jttovev tcov eOvm 'q, arAfi^, a7^,a itj r«c tv
T« -zjr^tVAo) vr\o-isq' av \<h q Bvpx,ctvi<;' hv w •srohiopKiue hMv. id eft: Drufm non modo
genteu p/urimas fubegit; fed & infulas , in legendo litore obvias: in quibus efi Burchanif%
'viabeoexpugnata. Verum hujus vocabulum ex hoc Strabonis loco a Stephanocita-
rtit p^awf. undecertum rit, in Strabonis cxemplaribus o piKsw interiifle. Cetetum
hancunamStrabointeromneisreliquasncminat, quia clariflima : unde Plinio quo-
Soqueinrerrreisnobiliflimashujus litorisnumerata. Hancefleeam, qua vulgo hodie,
anreoftia Amifweamnis, vocatur Borchum & Borkum, viridoctiopinantur. inquibus
Hicron. Verrutius , turrim in ea etiamnunc confpici tradit, cui vulgaris adpel latio het
Eoonhuys, id eft, Fabaria domui. Ego equidem, quamvis, Amiliac os haud femel navi-
gans, nihil de eo vocabulo difcere potuerim ; tamenlubentilfime homini Frifiohac
m re fidem habeara. ^ftuaria Frifiorum Chaucorumque Drufumnavigafle, atquc
ipfum
ab occafu & ortu, duo prafata maria. Inter Cobandos &Singulones mediifuere
Sabalingii. horum limes a feptemtrionibus duo pracdi&a flumina: ab occafu & 0rtu,
duo di&a maria : a meridie ifthmus, qui Sigulones a feptemtnonibus claudit. Atque
hic equidem aptiifimus modus vifus eft dividundi, ex mente Ptolemari, Cimbricam
peniniiilam in vi i populos. at utrum illi fic incoluerint, an vero, ut plerique alii, hi
quoque perverfo ordine collocati finta Ptolemaeo, haud facile dixerim. In propin»
quioribus tamen quia prorfusfalfuseft; de remotiftimis cur ei quidquam credam, ra-
tionem non vidco. Quin hodie regioaddittum lacum eft, vulgari vocabulo Salling%
quod Sabalingiorum mcmoriam refcrre videtitr.
lo Cetcrum omnis ca regio, qua: inter di&os Ptolemari Saxones Cimbrosque porri-
gitur,uno nunc vccabulo vulgo vocatur Iutland, & Latine lutia. quam ego anti-
quam efle adpellaiioncm, h Beda difco. fic enim ille lib. i, cap. xv : <^4ngli deilti
pairia, qutt Angulw (alia exemplaria ^Anglia] dicitur, & abeo tempore upjue manere de-
fetta interprovincias lutarum & Saxonumperhibetur. Cui adftipulatur Fab. Qujeftor
Ethelwerdus, e regia Saxonumftirpe, his verbis -.^nglia vettufitaefi inter Saxones,
ejr Ciotos; habens opidum captale, qnodfermone Saxonico Slefipic ffecundttm vero Danos
Haithby. Hinc ego credjderim, omnium illorum vi populomm, qucs hac cadem re-
gione collocavit Ptolemarus, commune fuiflc ncmen I v T & .
Ha&enus igitur de Cimbrica p e n i n s v l a , & antiquifllmis ejusincolis
ioCiMBRis. qui primiomniumGermanorum,permaximamEuropaepartem,vi&ri-
ciaarma, ccxl circiter annos, circumferendo, rnagnum fibi nomen, & gloriam ingen»
tem quafivcrunt.
C a p. xxiii.
^De Insvlis3 ante Cimbromm3 Saxonum} Chaucomm,
Friftorum^e litora fitis.
TErris Germania: Rhenum inrer& Albim fmumque Codanum explicatis,in.
fulae nunc etiam, his terris objaccntes referantur. Iphus Rheni infulas, intra
exrremum alveum ofliumque Flevum fitas, jam antea in Batavis atque Frifiis
indicavi. Dereliquishinc,adCimbrorumufquepeninfulam, ficPlinius lib. iv, cap.
xi 11 : Promoniorium Cimbroru, excurrens in maria longe ,peninfulam efftcit, qu<e Car-
tris appeOatur. x x 111 inde infirU, Roman. armis cognit*. earum nobiltfiima. Burchana, Fa-
baria a noilris dtcJa, afrugis fmilitudinefponteprovenientif;item Gleffatiafafuccino mili.
tlt appellata, a barbaris Mjirania-prtterque Aclania. Sternebantur univerfae, ante Cim-
brorum, Saxonum, Cauchorum, Frifiorumque litora : magna illa, quam fupra memo-
ravi, oceani inruptione efTecbe. Nomina habent hodie inV.ante Iutiam, Humet^
Fanu, CManu, Bym, Sjk, Foren, t^Jmeren ■, ante Holfatiam Strant; ante oftia Aibis
<.oflu.vii, Bufen & Heilige land, dein ante Frifios ,Wangerooge, Spikerooges Langeroege,
Baltrum, T^orderny, Buyfen, Iuysl, Borkum, Rottum, Bofch, Schiemonickooge, ^dfmeland,
Schelltng. Cognita hx fuerunt Romanorum armis, quum primum Druliis, dein Tibc-
rius,moxGermanicushacIitoraprastcrnavigarent. Bvrchana, Strabonivocatut
BwfZ«vV'f , lib. vii ; E^etp^oxTv e/[' o Af>iicr@" k jttovev tcov eOvm 'q, arAfi^, a7^,a itj r«c tv
T« -zjr^tVAo) vr\o-isq' av \<h q Bvpx,ctvi<;' hv w •srohiopKiue hMv. id eft: Drufm non modo
genteu p/urimas fubegit; fed & infulas , in legendo litore obvias: in quibus efi Burchanif%
'viabeoexpugnata. Verum hujus vocabulum ex hoc Strabonis loco a Stephanocita-
rtit p^awf. undecertum rit, in Strabonis cxemplaribus o piKsw interiifle. Cetetum
hancunamStrabointeromneisreliquasncminat, quia clariflima : unde Plinio quo-
Soqueinrerrreisnobiliflimashujus litorisnumerata. Hancefleeam, qua vulgo hodie,
anreoftia Amifweamnis, vocatur Borchum & Borkum, viridoctiopinantur. inquibus
Hicron. Verrutius , turrim in ea etiamnunc confpici tradit, cui vulgaris adpel latio het
Eoonhuys, id eft, Fabaria domui. Ego equidem, quamvis, Amiliac os haud femel navi-
gans, nihil de eo vocabulo difcere potuerim ; tamenlubentilfime homini Frifiohac
m re fidem habeara. ^ftuaria Frifiorum Chaucorumque Drufumnavigafle, atquc
ipfum