Clüver, Philipp: Philippi Clüveri[i] Germaniae Antiqvae Libri tres: Opus post omnium curas elaboratissimum, tabulis geographicis, et imaginibus, priscum Germanorum cultum moresque referentibus, exornatum (Leiden, 1616) [Cicognara, 3991]

GERMANU ANTICLtlB. L

C a p . x L v i i 1 •

tJJe ducis, reliquorumqueprincipum, (tve ordimtm du$omm cornU
tatu} qui quafi corporis prtefidiuminbello. ttem
de nobiltum propttgna-
toribm*

10

DE ducis principumque Comitibiis, qui veluti corporis pr&fidittm iri
bello, inpa.ce vero decus fuerunt, pauca quardam fuperionbus capitibus di-
fta funt. reliqua in hunc locum rejeci. De his igitur ita nofter, inlibro
de G ermania : ArmAfiumere non anie cuiquam moris, qttam ctvitas fiuffcciurum proba-
verit. Tum in ipfio concilio vel principum a/iquis, vc/pater, velpropmqtttts ,fiutofira-
meaqtte jttvenem ornant. h&c apud illos toga , hicprimus jttvent& honos. ante hoc domtts
pars videntur; mox reipub/ic<e. Jnfignis nobilttas, aut magna patrum merita ,princi-
pis dignationem etiam adoleficentulis ajjignant. Ceteris robttftioribus ac jam pridempro-
batis aggregantttr. nec rubor,inter comites afipici. Nempe fi quis efiet infigni pra^
ao aliisnobilitate &C bonaefpei indole confpicuus adolefcentulus, poftquam,pue-
ritiar fineis egreflus , arma in publico concilio ex totius civitatis prabatione
accepilTet, principis quoque dignationem, id eft, titulum, five adpellationem,
in eodem mox concilio totius civitatis decrcto accipiebat. Munus tamen prin-
cipis , id eft, ordinum ducloris , non nifi virtutis experimentis merebatur.
nempe, quum dignum virtus agnofceret; ut ait nofter . Interim ceteris comi^
tib\is rcbuftiortbus, id eft,aetate prove&ioribus, ac jampridemadarmorum gefta-
tionem frobatis aggregabantur ducemque, vel principem una fe&abantur. nec
rubor erat,quamvisprincipes jam adpellarentur, inter comheis adfpici; quia inter
meliores,id eft,beIIo virtutequeprobatos verfabantur. Pergit audor:6Ww
30 qttin etiam & tpfe cimitatus habet Jttdicio e)us, quem feclantur. Dux fcilicet, vel prin-
ceps,prout quemque comitum bellica virtutepra;ftarevideret,aliumaliipra^-
ferebat . tMagnaque erat & comitum ^mu/atio , per virtutem , quibus primus apttd
principem fuum locm: & principum, cui plurimi & acerrimi comites. h&c dignitas prin-
cipi,^* vires, magno femper e/ccJorttm juventtm giobo circumdari -,in p.tce decus ,'tnbelio
pr&fidium. nec foiitm in fitagcnte cuique principum, fedapudfinitimas qttoque civitates
id nomen, ea fama, cagloria evnt, finumero ac virtute comitatus emineret. expetcban*
tur enim, cum fuo quisque comitatu, Iegationibus ab aliis civitatibus', quibus
bellum aliquod exortum , & muneribus ornabantur : & ipsa pkrumqne fama, ex
numero ac virtute comitum parta, bella profdgabant. Citm ventumm acicm,
4° turpe principt, virtute vinei 5 turpe comitatui, vinutem principis ncn ad&quare . Ltm
vero infame in omnem vitam ac probrofum., fuperflitem principi fuo ex acie reccfiffe.
Ilium defiendere , tueri, ftta quoque fiortta facla glorU e)us afiignare , pr&cipwm facra-
mentum erat. Principes pro vicloria pugnabant; comites proprinctpe. Sicivitas, in qtta crti
erant, longapace & otio torperet; plerique nobiiium adolefcentium, qui, principis dignatio-
ne accepta , ordines &uccxeinchozveiLant,petebantultroeas nattones, qtt* tumbclium
aliqttod gerebant. qttta $ ingrata gcnti quies, ejrfaciltits inter ancipitia clarefcebant: ma-
gnumque comitatum non ntji vi beiioque tuerentur .nam epuU, &, quamqttam incomti,
largi tamen apparatus,pro flipendio cedebam . mawu mmifiienti* ,per be/la ejr raptus.
Tales igitur apud prifcos Germanos ducum,principumque in bello fuere co-
jo mites .Eorumdemdefcriptiolegiturapud Marcellinum. lib.xvi: ubi de Chono-
domario Aiemannorum rege, qui apud Gallicam Rheni 1 :pam una cum comi-
tibus fuis in deditionem Romanis vcnit, fic loquitur :,Qrtbus -vtfis, compu/fas aduL
tmos maus, ultro fe dedit^ fo/us egreffus. comitesqtte cjtts ducemt numero.cjrtres amici \urt'
ttifiimi j fligitium arbitratt, poff regem vivere, ve/ pro rege non rnori ,fi tta tulern cafks;
traaiderefevincicndos. Tacitus magnum tradit fuilfe principibus^^/^^^; 'dem

I x indicat