Clüver, Philipp: Philippi Clüveri[i] Germaniae Antiqvae Libri tres: Opus post omnium curas elaboratissimum, tabulis geographicis, et imaginibus, priscum Germanorum cultum moresque referentibus, exornatum (Leiden, 1616) [Cicognara, 3991]

i32 PHILIPPI CLV VERII

argumento adfcrit, quod olimhoc tra&u CMenafifus fuerit fagus-, quod ille Di-
va:o, quem &nos fupra citavimus, credidit. CMenafifm heicfi umquam fuit pa-
gus, certe tempore au&oris tabuls nondum fuit. quod vel ex uno fatis patere puro
Marcellino: cujus aetate , quamquam Franci Mofam transgredi cceperint, tameri
major Menapii agri pars incolis fuis etiam tum manfit. & licet pulfi tunc fuilfent,
poterant in proximos Bctaiiorum vel Morinorum agrosconcedere. in extremos ho-
rum fineis, vcrsiis reliquam Galliam & occidentem folem, confugere haud opus
habebant: nec facile eo ufque ab incolis intromifll fuiifent. nec Romanis qui-
dem omnium harum terrarum dominis, eo eos conferendi ulla fuit caufa.

Viroviacum nuncefle vicum, eidem Legia: amni adpofitum, nomine 10
yulgari Werveke^ cum nomen, tum fitus produnt. ipfe namque Antoninus, duni
compcndiofum a Cafiello Tornacum ufque iter per Menariacum defignat; eo ipfo
illud per Viroviacum, cujusante meminerat, longinquius efle indicat. In tabula^
codem itinere corruptam eife vocem Virovino, pro Viroviaco, nemini dubium efle
poteft.

De cetero, Notitia imperii militcis habet Cortoriacenfes. quos cognomentum
traxifleabopidoMormorum, quod pradi&o amni impolitum ,olim Romanis di-
ccbatur CoRTORiACum, nunc vero vulgo Germanis incolis adpellatur Cort-
ryck, Gallis Courtray • nemo ambigit.

In eadem Notitia haec leguntur verba: Sub disfofitione viri fpeclabilis , ducis 20
tBelgic<z fecunda : Equites Dalmatct; Marcis , in litore Saxonico. Hic locus, cui no-
mcn M a r c i, haud dubie is eft, qui hodieque, paullo fupraportum Ambletce-
lienfem, dicitur vulgari vocabulo Marquife.

C a p. xxix.

De ToxandriSj five Taxandris.

Elandicas infuias Mattiacorum quondam incoluifle gentem, vulgus geogra-
phorumhujusa;tatis ingenti errore (quo fummos etiam implicitos video vi-
ros) ftatuit : omnes hac una ratione ducti, quia auctor nofter, in iibro dc
Germania, fcrmonemde MattiacisconjungitcumfermonedeBatavis j quosRhe-
ni amnisinfulam ad mareoceanum tenuifle, conftat. Horum opinio, quam fal-
iiifima, infra, lib. iii , in Mattiacorum defcriptione, pluribus argumentis di-
fturbabitur. nunc veros dictarum infularum antiquos incolas oftendere conabor.

Trans Morinos igitur Menapiosqae, qua nunc Sclandica: atquc Hollandicat
fternuntur citra Mofce oftium infula:, populi olim incoluere, quorum Cafarmc-
minit bclli Gallici Comment. vi, his verbis : T. Labienum, cum legionibus 111 , ad40
cceanum versus, in eas farteis, qiu Menafios attingunt, profcifci jubet. & paulio poft,
codem commentario , eademque hiftoriade Ambiorige Eburone: Sed certc, clam
dimijsis fer agros nuntiis, jibi quemqne confulere jufit. quorum fars in ^Arducnnam fil-
vam, fars incontinenteis fakdes profugit. quiproximi oceano fuerunt, iiin infitlis ffe
occultAvcrunt ,quas dftus efficere confverunt. Obftrepit heic fape ftipra dictus cho-
rographus, adverfarius nofter, his verbis: Sant iis exCafarisverbis intelligi videntur
infuU, qu<& modo ab ttftum ejrmaris receffum fufra aquas exftarcnt; modo ob ejusdem
aHus acceffum infraundas contettt laterent: cujmmodi loca a fofulis nonincoli, fed ad
breve tantum tempm effugia incolentibuspraberepojsunt. £>uir> & friori tejlimonio tan-
tumabefl, utullam Cxfar mentionem factat gentium, quxiis ininfulis ejsent, utnecMe- 50
mfiorum quidem ditionem iffafn, fed fartestantum, qu<e CMenapios attingerent k Labic-
no aditas mnuat. Ecquid tu credis, mihomo, Sclandicas infulas Ca-faris tempori-
bus maris acceflibus totasfuifle opcrtas; an vero aiias tibi fingis infulas, occano
nunc plane abforptas. Neutrum temcre adnueris . nam hoc cx Batavorum i^ifula:
longitudine, quam eamdem fcre, ut olim fuit, etiamnunc mancre infra pate-

bit,